آخرین غذای این دایناسور بعد از ۷۵ میلیون سال در درون فسیلش پیدا شد!

حکیم مهر: محتویات معده یک تیرانازوروس جوان نشان داد ۷۵ میلیون سال پیش، این حیوان در آخرین وعدۀ غذایی‌اش از یک گونۀ کوچک پرنده‌مانند تغذیه کرده است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از فرادید، این تیرانوسوروس نوجوان برای شام چه خورده است؟ هر چه که می‌خواسته! به نظر می‌رسد تیرانوسورهای جوان برخلاف اقوام بزرگ‌شان در بالای زنجیره غذایی، مجبور بودند به طعمه‌هایی تکیه کنند که برای اندام کوچک و فرزشان مناسب‌تر باشد. 

گاهی‌اوقات این غذا به معنای گستره متنوعی از دایناسورهای کوچک پرنده‌مانندی بود که ظاهراً آنقدر زیاد بودند که شکارچیان جوان، پاهای گوشتی عقب آن‌ها را انتخاب کرده و می‌بلعیدند و بقیه را برای لاشخورها می‌گذاشتند.

دانشمندان چگونه از موارد موجود در رژیم غذایی ۷۵ میلیون‌ساله آنها باخبر شدند؟ نخستین فسیل باورنکردنی در سازند پارک دایناسور در آلبرتای کانادا کشف شد: یک اسکلت جوان گورگوساروس (گونه‌ای از تیرانوسوروس) که خوشبختانه دو وعده غذایی آخرش هنوز در حفره معده‌اش حفظ شده است. هر وعده شامل یک جفت پای عقبی بوده که به دایناسورهای کوچک پرنده‌مانند تعلق داشته است. دارلا زلنیتسکی، دیرین‌شناس دانشگاه کَلگِری و از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید: «تیرانوسوروس نوجوان پاهای طعمه را پاره کرده و آن‌ها را به طور کامل بلعیده، از شواهد اینطور به نظر می‌رسد.»

قسمتی که با مربع قرمز نشان داده شده حاوی فسیل استخوان‌های جانوری است که آخرین وعدۀ غذایی تیرانوسوروس بوده است

هر جفت پا، سطوح مختلفی از هضم را در سطوح استخوانی نشان می‌دهد، به این معنا که آن‌ها در طول دو وعده غذایی مختلف به فاصله چند ساعت یا چند روز خورده شدند. 

این یافته‌ی منحصربه‌فرد، شواهد محکمی دال بر یک فرضیه طولانی ارائه می‌کند: تیرانوسورها در جریان رشد، برای شکار و خوردن انواع مختلف طعمه در مراحل مختلف زندگی خود سازگار شدند. تیرانوسورهای جوان و چابک می‌توانستند حیواناتی کوچکتر را تعقیب کنند و بکشند و با آن‌ها شکمشان را سیر کنند اما وقتی بالغ و بزرگ می‌شدند، طعمه‌های  بزرگ را از میان علفخواران بزرگ کرتاسه پسین مانند دایناسورهای منقاراردکی و دایناسورهای شاخدار را شکار می‌کردند. زلنیتسکی می‌گوید: «این نخستین مدرکی است که نشان می‌دهد تیرانوسورها رژیم غذایی‌شان را همزمان با رشد فیزیکی از نوجوانی به بزرگسالانی به شدت تغییر داده‌اند.»

تیرانوسورهای جوان‌تر، لاغرتر و چابک‌تر بودند و جمجمه‌های باریک و دندان‌های تیغه‌مانندی داشتند که برای قاپیدن، تکه‌تکه کردن و بلعیدن طعمه‌های کوچک‌تر مناسب بود. از سوی دیگر، جمجمه‌های عریض و دندان‌های بزرگ در بزرگسالی، برای خرد کردن طعمه‌های بزرگ‌تر و گاز گرفتن استخوان مناسب‌تر بودند.

سوس می‌افزاید کروکودیل‌های فعلی و اژدهای کومودو در طول فرایند رشدشان، تغییرات غذایی مشابهی را تجربه می‌کنند. 

گورگوساروس لیبراتوس نوجوان فسیل‌شده، ۵ تا ۷ سال سن داشته، قد آن تقریباً تا کمر انسان بوده، حدود ۱۳ فوت طول داشته و وزن احتمالی آن ۷۴۰ پوند بوده، اما حتی با این وزن، کمتر از ۱۵ درصد اندازه بستگان بالغ خود بوده و راه زیادی تا رشد کردن در پیش داشته است.

جمجمه گورگوساروس

دو سیتیپس جوان، کوچک و پرنده‌مانندی که او خورده، احتمالاً ۲۰ یا ۲۶ پوند وزن داشتند، تقریباً به اندازه بوقلمون‌های وحشی نر. اما فرانسوا تِرین، از نویسندگان این مقاله از موزه سلطنتی تایرل آلبرتا، خاطرنشان می‌کند که آن‌ها بیشتر شبیه شترمرغ استرالیایی یا کاسوری و یکی از سریع‌ترین دوندگان اکوسیستم بودند، مانند تیرانوسورهای نوجوان.

سال ۲۰۰۹، دارن تانکه، تکنسین موزه سلطنتی تایرل، این فسیل دیدنی را در بَدلَندز پارک استانی دایناسورها پیدا کرد. اسکلت‌های فسیل‌شده‌ی تیرانوسورهای جوان بسیار نادرتر از اسکلت‌های بستگان کامل آن‌هاست. دایناسورهای بزرگ‌تر با جمجمه‌ها و استخوان‌های قوی در قیاس با بچه‌های شکننده، از فرآیند فسیل‌سازی در منطقه جان سالم به در بردند. 

اما حین آماده‌سازی فسیل، تانکه به استخوان‌های انگشت کوچک که نزدیک پای حیوان نبود اشاره کرد. او می‌گوید: «استخوان‌ها آنقدر کوچک بودند که بعید بود به این تیرانوسور تعلق داشته باشند و از داخل قفسه‌سینه از درون حیوان بیرون می‌آمدند.» بنابراین گروه تحقیق به آهستگی فسیل را بررسی کرد تا بفهمد پشت قفسه سینه چه چیزی وجود دارد. 

به گفته یکی از محققان: «واقعاً هیجان‌انگیز بود، چون این نخستین بار بود که محتویات معده یک تیرانوزور پیدا شده است. شگفت‌انگیز است که اینجا ما چهار پا داریم که کامل‌ترین اسکلت سیتیپس کشف‌شده را نشان می‌دهند و دلیل سالم ماندن آن، بلعیده شدن توسط تیرانوسور است و معده در واقع از استخوان‌های طعمه محافظت کرده است.»