ماجرای ذرت‌های آلوده در همدان چه بود؟/ از جنجال رسانه‌ای تا اطلاعیه سازمان دامپزشکی کشور

حکیم مهر: طی دو روز گذشته رفت و برگشت های رسانه ای بین وزارت جهاد کساورزی و قوه قضاییه درباره وجود ذرت فاسد در سیلوی همدان به خبر اول فضای خبری کشور تبدیل شد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از برنا، طی دو روز گذشته رفت و برگشت های رسانه ای بین وزارت جهاد کساورزی و قوه قضاییه درباره وجود ذرت فاسد در سیلوی همدان به خبر اول فضای خبری کشور تبدیل شده است که پایان بخش این ماجرا بیانیه سازمان دامپزشکی بود که ادعای وجود ذرت آلوده را ناشی از آشنا نبودن با  ادبیات تخصصی در تشخیص سلامت محصول دانست. اما ماجرای وجود ذرت های آلوده از کجا شروع و در نهایت به کجا رسید؟

دستور رئیس قوه قضائیه برای تعیین تکلیف نهاده استراتژیک در سیلوی همدان

در تاریخ ۱۱ شهریور خبری با موضوع «دستور رئیس قوه قضاییه برای تعیین تکلیف ۱۳ هزار تن نهاده استراتژیک در معرض فساد در سیلوی پشتیبانی امور دام شهرستان اسدآباد همدان» منتشر و در این خبر آمده بود: در سیلوی اسدآباد همدان، از شهریور ماه سال گذشته ۲۳ هزار تن نهاده دامی ذخیره شده بود که ۱۰ هزار تن آن توزیع شد و ۱۳ هزار تن باقی مانده نیز باید به تولیدکنندگان، دامداری‌ها و مرغداری‌ها داده می‌شد.

با طولانی شدن زمان تحویل این نهاده‌ها که عمدتا هم مسئولیت آن برعهده نهاد‌های خارج از استان مانند شرکت پشتیبانی امور دام کشور، وزارت جهاد کشاورزی و ستاد تنظیم بازار بوده است، کار توزیع نهاده‌ها انجام نشد.

به همین دلیل از ۱۳ هزار تن نهاده دامی که در این سیلو نگهداری می‌شد، ۶ هزار تن دچار آلودگی شده که باید فرآوری بر روی آن انجام شود و حدود ۷ هزار تن آن نیز در معرض فساد قرار گرفته که پس از بازدید میدانی اقدامات لازم برای توزیع آن آغاز شد.

اظهار نظر وزیر کشاورزی در مورد نهاده‌های دامی آلوده سیلو‌های همدان

اما ماجرا به این خبر ختم نشد و بعد از انتشار خبر در رسانه‌ها روز گذشته، محمدعلی نیکبخت، وزیر کشاورزی در سفری به استان همدان اعلام کرد: «هیچ ذرت آلوده‌ای در استان همدان وجود ندارد.»

نیکبخت با بیان اینکه استان همدان، پایلوت ذخایر استراتژیک نهاده دامی در غرب کشور است و حدود ۲۰۰ هزار تن نهاده در این استان نگهداری می‌شود، اظهار کرد: این ذرت در بهمن ۱۴۰۱ تخلیه شده که گواهی بهداشت از بندر و تایید سازمان استاندارد و دامپزشکی دارد و اگر مشکلی داشت، از مبدا اجازه بارگیری داده نمی‌شد.

وی با بیان اینکه حجم این ذرت ۲۱ هزار تن بوده و ۳ هزار تن هم از قبل داخل انبار موجود بوده که مشکلی نداشته و پیش از بارگیری و فروش هم در محل نمونه برداری می‌شود و هیچ‌گونه، آفت و آلودگی نداشته است، افزود: از بهمن و اسفند ۱۴۰۱ توزیع آن انجام شده و تاکنون در حال تخلیه بوده که در حین تخلیه فروخته شده و مالک آن مردم هستند. در حال حاضر تنها ۳۰۰۰ تن باقی مانده است، من اطمینان می‌دهم محموله‌های بارگیری شده دارای گواهی سلامت و کاملا بهداشتی بوده است.

انتشار اسناد توسط مرکز رسانه قوه قضائیه درباره وجود ذرت فاسد

پس از انتشار مصاحبه وزیر جهاد کشاورزی درباره وضعیت نهاده‌های دامی در سیلوی اسدآباد استان همدان، مرکز رسانه قوه قضائیه با انتشار اسنادی از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی نسبت به صحبت‌های وزیر واکنش نشان داد.

در اسناد منتشر شده از سوی قوه قضائیه نامه‌های از اداره کل دامپزشکی استان همدان و شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور منتشر شده است که نشان می‌داد در شش هزار تن از نهاده‌های دامی موجود در سیلوی اسدآباد کپک و قارچ بوده است.

واکنش سازمان دامپزشکی کشور، پایان‌بخش رفت و برگشت‌های رسانه‌ای

سازمان دامپزشکی کشور پس از انتشار اسنادی توسط مرکز رسانه قوه قضائیه، طی اطلاعیه‌ای به تشریح ماجرا پرداخت و تا اینجای کار پایان‌بخش رفت و برگشت های رسانه‌ای درباره وجود یا عدم وجود ذرت‌های آلوده بود.

سازمان دامپزشکی اعلام کرد: مکاتبات منتشر شده نشان می‌دهد ادعای وجود ذرت فاسد از طرف این خبرگزاری ناشی از ناآشنایی آن با ادبیات تخصصی در تشخیص سلامت محصول و همچنین امکان سالم‌سازی به‌وسیله فرآیندهای مشخص مانند حرارت‌دهی انجام شده است.

در این خصوص سازمان دامپزشکی کشور با صدور اطلاعیه‌ای ضمن تشریح فرآیندهای آزمایش محصول و انواع بهره‌برداری و روش‌های سالم‌سازی، این انتظار را مطرح کرده است که با پرهیز از اظهارنظرهای غیرتخصصی، آرامش و امنیت ذهنی مخاطبان در اولویت باشد.

متن اطلاعیه سازمان دامپزشکی به این شرح است:

پیرو مصاحبه وزیر محترم جهاد کشاورزی مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۱ در ارتباط با ذرت دامی موجود در انبارهای استان همدان، اعلام می‌دارد کلیه محموله های نهاده های وارداتی خوراک دام در مبادی ورودی توسط پست‌های قرنطینه سازمان دامپزشکی نمونه برداری و مورد آزمایش های لازم قرار می گیرند که در صورت انطباق کامل بهداشتی، اجازه ورود و توزیع خواهند داشت، در غیراینصورت یا عودت داده می شوند یا با اخذ دستور از مقام محترم قضایی، امحا خواهند گردید.

محموله های دپو شده در انبارها، تحت نظارت بهداشتی سازمان دامپزشکی قرار گرفته و به مجرد مشاهده تغییرات ظاهری (ارگانولپتیکی) می بایستی تحت آزمایش های لازم قرار بگیرند.

برخی از معیارهای کیفی مانند بالارفتن درصد خاکستر و سوختگی سطحی، مانع از مصرف محموله نمی‌گردند بلکه بر اساس نتایج آزمایشگاهی حاصله، نوع مصرف تغییر خواهد کرد.

به عنوان مثال ذرت دارای سوختگی به کارخانجات خوراک دام جهت انجام فرایند اکسترود و حرارت دهی جهت تهیه پلیت انتقال می یابد.

در صورتی که قارچ بیش از حد مجاز باشد، به شرط عدم تولید توکسین، تحت فرایند حرارت دهی و سالم سازی قرار گرفته و از نظر مصرف کاملا بی خطر خواهد بود.

لذا شفاف سازی این فرآیند و اطمینان بخشی به بهره برداران و تولیدکنندگان گرامی از وظایف خادمین ملت بوده و انتظار می رود با پرهیز از هرگونه اظهار نظر غیرتخصصی، آرامش و امنیت اذهان مخاطبین در صدر اولویت های مدیران محترم باشد.

دکتر وحید صالحی

رئیس سازمان دامپزشکی کشور

واکنش رئیسی به این ماجرا: شفاف‌سازی کنید

رئیس جمهور در واکنش به گزارش وزیر جهاد کشاورزی پیرامون عدم صحت آلودگی ذرت‌های همدان بر ضرورت شفاف‌سازی دقیق، جامع و به‌هنگام نسبت به شائبه‌آفرینی‌ها تاکید و تصریح کرد: استانداران وظیفه دارند به مسائل و مشکلات همه بخش‌های اجرایی مستقر در استان نظارت و اشراف داشته باشند.

در جلسه صبح روز چهارشنبه هیات دولت، محمدعلی نیکبخت وزیر جهادکشاورزی با اشاره به شائبه‌های مطرح در روز‌های اخیر درباره مشاهده آلودگی در انبار‌های نگهداری نهاده‌های دامی، گفت: نهاده‌های دامی و از جمله ذرت علاوه بر اینکه قبل از خرید از مبدا خارجی مورد آزمایش قرار می‌گیرند، در کشور نیز قبل از ترخیص از گمرک، دوباره به لحاظ اطمینان از فقدان آلودگی و فساد، آزمایش می‌شوند.

وزیر جهاد کشاورزی در مورد سیلو‌های همدان نیز گفت: به‌دنبال مسائل مطرح در این‌باره، این محموله سه بار از سوی اداره دامپزشکی آزمایش شد و علاوه بر آن، یک نمونه هم توسط دادگستری استان برای آزمایشگاه به مرجع استاندارد استان اصفهان ارسال شد که نتیجه همه آزمایش‌ها حاکی از فقدان آلودگی بود و فقط در یکی از سیلو‌ها وجود قارچ بیش از حد مجاز مشاهده شد که محصول آن سیلو نیز با انجام فرآیند‌های لازم قابل استفاده در تهیه خوراک دام خواهد بود.

وی همچنین در بخش دیگری از سخنانش به واردات سالیانه ۴۵۰ میلیون دلار موز و نیز واردات بخش عمده کود شیمیایی مورد نیاز کشور اشاره کرد و اظهار داشت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، خودکفایی در تولید موز از مهر امسال با زیر کشت بردن ۱۵۰۰ هکتار زمین آغاز و در سه سال سطح زیر کشت موز به ۵ هزار هکتار خواهد رسید تا موز مورد نیاز کشور در داخل تولید شود. همچنین طبق برنامه‌ریزی انجام شده در تولید کود فسفات و پتاس نیز طی ۲ سال آینده به جایگاه مطلوب خواهیم رسید.

رئیس جمهور ضمن قدردانی از پیگیری‌های صورت گرفته، بر ضرورت شفاف‌سازی دقیق، جامع و به‌هنگام نسبت به شائبه‌آفرینی‌ها تاکید و تصریح کرد: در استان‌ها همه مسائل در حوزه اجرا، باید با هماهنگی استاندار به عنوان نماینده عالی و تام الاختیار دولت پیگیری شود. استانداران وظیفه دارند به مسائل و مشکلات همه بخش‌های اجرایی مستقر در استان نظارت و اشراف داشته و آن‌ها را تا رسیدن به نتیجه پیگیری کنند.

گفتنی است، روز گذشته روابط عمومی دادگستری استان همدان ضمن ناصحیح خواندن اظهارات چند روز پیش وزیر جهاد کشاورزی، گزارش اعلام شده در مورد وضعیت نامناسب ذرت‌های موجود در اسدآباد همدان را نتیجه، جمع‌بندی و اجماع نظر گزارش مراکز تخصصی و مراجع نظارتی متعدد و سپس بررسی اسناد و حضور نظارتی میدانی مسئولان دادگستری استان همدان در محل دپوی نهاده‌های استراتژیک دانست و اعلام کرد: پس از اعلام مراجع نظارتی و همچنین مراکز تخصصی، موضوع در دستور کار ویژه دادگستری جهت جلوگیری از تضییع حقوق بیت المال قرار گرفت.

روابط عمومی دادگستری همدان افزوده است: غیر از بازدید نظارتی میدانی انجام شده که همه اطراف موضوع در آن بررسی شده است، بررسی اسناد موجود در سوابق این پرونده نشان می‌دهد، از شروع سال ۱۴۰۲ نهاد‌های مختلفی در استان از جمله اداره کل دامپزشکی استان همدان و شرکت سهامی پشتیبانی دام کشور که هر دو زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی فعالیت می‌کنند در نامه‌های متعددی نسبت به آلوده شدن ذرت‌های موجود در سیلوی شماره ۶ انبار اسدآباد همدان هشدار داده بودند.

دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران: قارچ مشاهده شده در سیلوی اسدآباد سمی نیست

عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و عضو گروه بهداشت و تغذیه دام و طیور این دانشگاه با اشاره به نوع قارچ مشاهده شده در یکی از سیلوهای اسدآباد تاکید کرد: دسته‌ای از قارچ‌ها بدون سم است و به‌عنوان افزودنی به خوراک دام اضافه می‌شود. این دسته از میکروارگانیزم‌ها با عنوان DFM طبقه‌بندی می‌شوند، این‌ها همان افزودنی‌های خوراک دام هستند که قارچ‌های بدون سم از این دسته‌اند. این مواد به‌عنوان پروبیوتیک تولید و به مواد غذایی افزوده می‌شود و لذا صرف وجود توده بافت قارچی، دلیل بر سمی بودن ماده نیست.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایانا، «دکتر محمد رضاییان» بیان کرد: به طور کلی میکرو ارگانیزم‌ها، باکتری، ویروس و چه قارچ در شرایط مساعد رشد می‌کنند. با توجه به بحث اخیر که پیرامون رشد قارچ‌ در ذرت است، مسئله‌ای که مطرح می‌شود این است که برخی قارچ‌ها در اثر رشد، تولید سم مایکوتوکسین می‌کنند. مایکوتوکسین انواع مختلف دارد و مشهورترین آن، افلاتوکسین در انواع آ و ب و... است. البته سموم دیگری هم توسط قارچ‌ها تولید می‌شود.

رضاییان افزود: ذرت هم به‌عنوان یک ماده خوراکی دارای کربوهیدرات است و در صورت وجود رطوبت و دمای مناسب، محیط مستعدی برای رشد قارچ محسوب می‌شود، زیرا چهار مولفه ماده غذایی، درجه حرارت، pH و رطوبت، شرایط مناسب برای رشد قارچ را تامین می کند.

این استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: اگر قارچ در ذرت رشد کرده و تولید سم افلاتوکسین کند، در صورتی که سم تولید شده بیش از حد مجاز باشد، وارد خوراک دام شده و مقداری از آن در بافت بدن ذخیره و اگر دام شیری باشد از طریق شیر دفع می‌شود، که در صورت مصرف انسان مخاطراتی در پی خواهد داشت.

قارچ‌ها در همین هوای معمولی و اتاق آزمایشگاه هم در صورت وجود ماده غذایی شروع به رشد می‌کنند. ذرت هم از این قاعده مستثنا نیست؛ در نتیجه تعیین میزان و سمی بودن از طریق آزمایش ممکن می‌شود.

توضیح دفتر سخنگوی دولت درباره سخنان بهادری جهرمی

دفتر سخنگوی دولت، خبر یکی از رسانه‌ها درباره اظهارات امروز علی بهادری جهرمی در حاشیه جلسه هیئت وزیران را تحریف‌شده اعلام کرد.

 به گزارش ایسنا، متن کامل این اطلاعیه به شرح زیر است:

در پی انتشار خبری در خبرگزاری میزان مبنی بر «تکذیب اظهارات وزیر جهاد کشاورزی از سوی سخنگوی دولت» به اطلاع می‌رساند:

 سخنگوی دولت در پی پرسش خبرنگاران در حاشیه جلسه هیئت دولت در خصوص وضعیت انبارهای ذرت در همدان، ضمن تأیید اظهارات وزیر محترم جهاد کشاورزی در جلسه هیئت وزیران، تأکید کرد: «کلیه نهاده‌های وارداتی در بدو ورود به کشور از سوی سازمان‌های دامپزشکی و استاندارد ارزیابی‌های لازم بهداشتی را طی می‌کنند و وقتی در انبارها ذخیره می‌شوند نیز به صورت متناوب آزمایش‌های لازم در خصوص آن‌ها انجام می‌شود و با توجه به حجم بسیار بالای نهاده‌های دامی، چنانچه آفتی در نهاده‌ها مشاهده شود در یک روال عادی و طبیعی، سازمان‌های کارشناسی و تخصصی تمهیدات بهداشتی و سم زدایی را انجام خواهند داد و نباید در فضای رسانه‌ای ذهن مردم عزیز را مشوش کرد.»

 لازم به ذکر است این اظهارنظر سخنگوی دولت با استناد به گزارش وزیر محترم جهاد کشاورزی صورت گرفت و ادعای تکذیب اظهارات وزیر از این جهت بسیار محل تعجب است.

 از رسانه‌های رسمی انتظار می‌رود ضمن رعایت اخلاق حرفه‌ای مانع از تحریف اظهارات مقامات رسمی کشور شوند و نسبت به اصلاح مطلب نادرست منتشره با توجه به ویدیوی مصاحبه سخنگوی دولت اقدام نمایند.»