حکیم مهر: مدیرکل دامپزشکی استان زنجان گفت: استفاده از سموم و آفت کش های غیر استاندارد و یا همزمانی مصرف سموم با فعالیت زنبورها موجب می‌شود که زنبورعسل براثر تماس با این سموم تلف شود.
به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان زنجان، «دکتر محمدباقر حاج کاظمی» اظهار کرد: از آنجا که همه ساله زنبورداران جهت بهره‌گیری از شهد گلها، کندوهای خود را در فصول مناسب در اطراف باغات و زمین‌های کشاورزی مستقر می‌نمایند، این امر علاوه بر تولید عسل، سبب گرده افشانی و افزایش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی می‌گردد.
وی افزود: این در حالی است که در برخی از فصول در این زمین‌ها جهت مبارزه با آفات گیاهی، انواع سموم و حشره کش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که به دلیل عدم هماهنگی بین کشاورزان و زنبورداران در خصوص زمان سم پاشی، موجب تلفات و خسارات سنگینی به زنبورداران می‌شود.
حاج کاظمی با اشاره بر اینکه باید از سموم کم خطر برای زنبور عسل جهت سمپاشی مزارع استفاده کرد، افزود: بهتر است سمپاشی در خلال روز که زنبور عسل مشغول جمع آوری شهد و گرده گلها و آشامیدن آب است انجام نشود و زمان مناسب سمپاشی صبح زود، هنگام غروب آفتاب و یا شب است.
وی تأکید کرد: زنبورداران پیش از استقرار کندوهای خود در محل زنبورستان، هماهنگی‌های لازم را با مالکین زمین‌های کشاورزی جهت اطلاع رسانی در خصوص زمان سم پاشی (حداقل 10 روز قبل) را انجام دهند.
مدیرکل دامپزشکی استان زنجان با اشاره بر اینکه هرساله تعدادی از کلنی‌های زنبورعسل در اثر تماس با آفتکشها دچار صدمه و یا نابودی می‌شوند گفت: جهت حفظ سلامتی زنبورها، حفظ ارزش گرده افشانی زنبور عسل در بخش زراعت و منابع طبیعی، افزایش تولید، کیفیت و سلامت عسل تولید شده و جلوگیری از باقیمانده سم در عسل، همکاری دو طرفه بین کشاورزان و زنبورداران در زمان سم پاشی بسیار ضروری است.
اقداماتی جهت کاستن از صدمات ناشی از آفتکشها بر زنبوران عسل:
1- نباید مزارعی را که در مرحله گل‌دهی هستند سمپاشی کرد. بخصوص درمورد محصولاتی مانند یونجه، سویا و سایر گیاهان لگومینه و گرده‌افشان باید این موضوع را مدنظر داشت. مندرجات برروی برچسب برخی حشره‌کشها صریحاً استفاده از آنها را در مزارع دارای گل منع کرده است.
2- مزرعه و حواشی مزرعه را قبل از سمپاشی به منظور اطمینان از وجود یا عدم وجود زنبورانی که درحال فعالیت هستند، بررسی کنید.
3- اگر جهت حفظ محصول ضروریست که مزرعه در طی مرحله گل‌دهی سمپاشی گردد، بهتر است که سعی شود از سموم کم دوام‌تر و با فرمولاسیون کم زیان‌تری استفاده شود و نسبت به آگاه ساختن زنبورداران منطقه نیز اقدام گردد.
4- ضمن توجه به موقعیت کلنی‌های زنبورعسل و درنظر گرفتن جهت و سرعت جریان باد به احتمال خطر انحراف سم توسط باد توجه شود. با تعویض دهانه افشانک اسپری و یا کاهش فشار آن می‌توان اندازه قطرات را افزایش داده تا میزان انحراف سم اسپری شده کاهش یابد.
5- از حشره‌کشها زمانی استفاده شود که زنبوران در حال جمع‌آوری گرده گلها نیستند. برخی از سموم را می‌توان شبها و یا صبح زود استفاده کرد و بدین طریق از خطر مسمومیت زنبوران کاست. مثلاً در مورد ذرت که زنبوران صبح زود اقدام به جمع‌آوری گرده زیر کاکل آن می‌کنند، استفاده از سمومی که دوام کمتری دارند هنگام عصر تا نیمه‌شب می‌تواند خطر مسمومیت را کاهش دهد.
6- برنامه سمپاشی را با وضعیت آب‌و هوا تنظیم کنید. بهتر است در زمان سمپاشی هنگامی‌که انتظار می‌رود هوای شبانه سرد باشد بدلیل اینکه ممکن است سمیت سم مصرف شده تا روز بعد که زنبوران از گرده‌ها استفاده می‌کنند حفظ شود، در انجام کار تجدیدنظر کنیم و اگر کندوها به مزرعه هدف خیلی نزدیکند و یا زنبوران در خارج از کندو بصورت خوشه‌ای جمع شده‌اند از سمپاشی در طول شبهای گرم اجتناب گردد. بویژه توجه داشته باشید که کندوها درمعرض سمپاشی نباشند.
7- به مطالب روی برچسب آفتکشها و به توصیه‌های شرکت سازنده در مورد استفاده از آن با در نظر گرفتن سلامت زنبوران عسل توجه شود.
در صورت بروز مسمومیت، اقدامات زیر را به ترتیب اولویت انجام دهید:
الف- تلفات در اسرع وقت به اداره دامپزشکی شهرستان گزارش شود.
ب- زنبورستان را بلافاصله تا شعاع 6 کیلومتر از منطقه سم پاشی دور کنید.
ج- کلنی ها را توسط شربت شکر یک به یک (یا رقیق تر) تغذیه کنید. با توجه به اینکه استرس ناشی از سم پاشی می‌تواند موجب بروز بیماری نوزما شود، بهتر است به شربت شکر با نسبت 2-1 درصد سرکه سیب هم اضافه شود.
