روایت نایب رئیس جامعه دامپزشکان از تجارت کثیف / بعضی بدشان نمی‎آید سازمان دامپزشکی تحت فشار باشد

حکیم مهر - گفتگوی روزنامه اعتماد با دکتر پیام محبی نایب رئیس جامعه دامپزشکان ایران در پی گزارش بروز جنون گاوی در برزیل

گزارش شده که در برزیل یک مورد ابتلا به جنون گاوی مشاهده شده است بر همین اساس عربستان، مصر، ژاپن و آفریقای جنوبی واردات گوشت از این کشور را ممنوع کرده‌اند. با توجه به اینکه ایران یکی از عمده‌ترین وارد‌کننده‌های گوشت از برزیل است اما ایران تنها واردات از یک استان برزیل را ممنوع اعلام کرده است به نظر شما این اقدام سازمان دامپزشکی تا چه اندازه درست است؟

اول اینکه گزارش دقیقی در دست نیست که عربستان و مصر هنوز واردات از برزیل را ممنوع کرده‌اند یا خیر، درباره ژاپن اما قضیه متفاوت است چون کل وارداتش 1200 تن در سال بوده اما ایران سالانه بیش از 100 هزار تن گوشت از برزیل وارد می‌کند.

یعنی شما با این قضیه موافق هستید که ایران نباید واردات گوشت از برزیل را حذف کند؟

موافقم ایران باید احتیاط و اصول مراقبتی را تشدید کند چون نحوه واردات ایران با بقیه کشورها فرق دارد.

چه فرقی؟

ایران ازمعدود کشورهایی است که ناظر قبل کشتار هم دارد. اکثر کشورهای دیگر فقط هنگام واردات نظارت بعد از کشتار در گمرک دارند، ایران جزو معدود کشورهایی است که ناظران بهداشتی سازمان در برزیل قبل از کشتار حضور دارند و علائم را چک می‌کنند. جنون گاوی جزو بیماری‌هایی است که دوره نهفتگی بالایی دارد یعنی تا 4، 5 سال بیماری خودش را نشان نمی‌دهد برای همین در مقررات ایران هست که گاو بالای 30 ماه را کشتار نمی‌کند بنابراین ریسک آلودگی پایین می‌آید.

یعنی به نظرشما همین کفایت می‌کند که ایران صرفا واردات از یک استان را ممنوع کند اما از کل برزیل را نه؟

ایران یک کشتارگاه در این ایالت داشته که ورود از آن ممنوع شده و حتی در استان مجاور آن هم با یک کشتارگاه قرار داد داشته که واردات از آن را هم ممنوع کرده است

به نظرشما چرا ایران باید تن به چنین ریسکی بدهد در حالی که کشورهای دیگر وارد‌کننده گوشت از برزیل در این مورد ریسک نکرده‌اند؟

چون فرق می‌کند که سیاست تجاری کشورها با برزیل در چه سطحی باشد. یکی اینکه کیفیت گوشت برزیل خوب است و دوم اینکه توسط او‌آی‌ای یا سازمان بهداشت جهانی دام، این کشور جزو کشورهایی است که بیماری جنون گاوی در آن قابل اغماض است. یعنی بین دسته‌بندی که کشورها از این نظر شده‌اند یکی کشورهایی هستند که این بیماری در آنها ناشناخته است و قابل تشخیص نیست و گروه دوم کشورهایی هستند که مراقبت شده و بیماری را کنترل کرده‌اند و گروه سوم که در آن اصلا بیماری وجود ندارد و قابل اغماض است که از نظر این سازمان برزیل جزو گروه سوم است. نکته مهم‌تر اینکه گاوی که این بیماری درباره‌اش گزارش شده 13 ساله بوده است و طبق استعلامی که ایران از دبیرکل او‌آی‌ای کرده است جواب داده شده که اگر حیوان بالای 9 سال باشد ممکن است در اثر یک موتاسیون ژنتیکی در سکانس اسید‌های آمینه پریون دچار این بیماری شده باشد و تازه در فوریه 2013 قرار است یک کمیته از او‌آی‌ای این مساله را بررسی کند که آیا تغییری در موقعیت برزیل از نظر آلودگی جنون گاوی رخ داده است یا نه.

می شود درباره علائم خود بیماری هم توضیحاتی بدهید؟

جنون گاوی یک بیماری است که سیستم عصبی را درگیر می‌کند و به انسفالوپاتی اسفنجی گاو معروف است که عامل آن یک پریون است که در زبان عامیانه می‌توان به آن ذره عفونی گفت و باعث بروز علائم عصبی مثل تغییر رفتار و عدم تعادل در حیوان می‌شود که علائم بیماری در انسان هم شبیه گاو است.

در واقع علائم شبیه هاری است، درست است؟

بله، حتی ابتدا تصور می‌شد گاوی که در برزیل در سال 2010 به این بیماری مبتلا شده است هاری گرفته است اما در آزمایش رفرانس اخیر تایید شد که جنون گاوی دارد.

یعنی زمان ابتلای این گاو به بیماری مربوط به دو سال قبل بوده نه الان؟

بله، بیماری در این گاو برزیلی درسال 2010 گزارش شده ولی اخیرا تایید شد و بعد از آن دیگر گزارشی از بیماری در منطقه داده نشده است. این بیماری مشابه اسکربی گوسفند یا انسفالوپاتی گربه‌سانان است. نخستین‌بار جنون گاوی در سال 1986 در انگلیس مشاهده و یک سال بعد تایید شد که جنون گاوی است. عامل این بیماری به حرارت و انجماد مقاوم است البته ما در ایران تا به حال گزارشی از این بیماری نداشتیم. یکی از تئوری‌های ایجاد بیماری این است که در دهه 80 برای کاهش مصرف سوخت درجه حرارت را در تولید پودر گوشت پایین آورده‌اند و بعد از آن احتمال می‌دهند به همین خاطر پودر گوشت خوراک گاو عامل این بیماری بوده است و احتمالا از بافت‌های مخاطره‌آمیز گوسفندان این انتقال صورت گرفته است.

یعنی قبل از سال 1986 موردی از این بیماری وجود نداشته یا مشاهده نشده بوده است؟

نه قبل از سال 1986 موردی از بیماری در گاو گزارش نشده بوده است که البته این نمی‌تواند نشان دهد که بیماری وجود نداشته است؛ شاید بوده اما مثلا با هاری اشتباه گرفته می‌شده. نکته‌یی که اینجا باید اشاره کنم این است که گوشت‌هایی که ایران از برزیل می‌آورد حاصل پرورش گاوها در مراتع هستند و غذای دستی نمی‌خورند و برای همین عملا گوشت‌های برزیلی می‌توانند عاری از آلودگی باشند چون آلودگی به بیماری از راه خوراک و بافت‌های مخاطره‌آمیز دام آلوده در خوراک دام جدید ایجاد می‌شود.

بافت مخاطره‌آمیز یعنی چه؟

مغز و نخاع، چشم و تیموس و لوزه و قسمت‌هایی از روده و طحال را نظر انتقال جنون گاوی بافت‌های مخاطره‌آمیز هستند اما چون ایران گوشت پاک شده و خالص از برزیل می‌آورد احتمال آلودگی در گوشت خالص خیلی کم است مگر اینکه گوشت در کشتارگاه با بافت مخاطره‌آمیز مخلوط شده باشد که این رخداد نادر است. البته طبق آمارهایی که هست واردات گوشت از برزیل امسال به خاطر مسائل ارزی کاهش چشمگیری داشته و از بیش از 100 هزار تن به نصف کاهش یافته است. از سال 1986، 200 هزار راس دام به علت ابتلا به جنون گاوی در جهان تلف شده‌اند و اکثرا مبتلایان بین 4 تا 6ساله بوده‌اند. جوان‌ترین گاو 20 ماهه و پیرترین‌شان 19 ساله بوده است. در بیماری‌ها شکل انتقال افقی دام به دام وجود ندارد؛ انتقال مادر به فرزند نادر است و انتقال جنینی و انتقال آلودگی وجود ندارد.

نحوه انتقال بیماری به انسان چگونه است؟

این بیماری جزو بیماری‌های مشترک انسان و دام حساب می‌شود اما از راه مصرف گوشت تقریبا منتقل نمی‌شود. برای همین یکی از دلایلی که نباید خیلی نگران باشیم این است که از راه مصرف گوشت انتقال بیماری نادر است مگر بافت عصبی داخل همراه گوشت باشد که آن هم برای اینکه ما گوشت پاک شده وارد می‌کنیم خیلی نادر است. من همین جا به گزارشی که اخیرا خبرگزاری رویترز از این قضیه ارائه کرده است اشاره می‌کنم که آنجا به عنوان یک تجارت کثیف از این اتفاق نام برده شده که جای بحث دارد. در این گزارش آمده است که با این وضع که فقط یک گاو 13 ساله در یک استان این بیماری را گرفته اصلا ممکن است دست‌هایی در کار باشد که کشورهای رقیب برای تخریب برزیل در جهان چنین کاری کرده باشند. تجارت گوشت در جهان مهم است و یکی از دلایل رشد این کشور در سال‌های اخیر به واسطه همین صنعت بوده است.

پس به اعتقاد شما اینکه ایران صرفا واردات از یک ایالت که بیماری در آن گزارش شده است را ممنوع کرده است برای ایمنی و سلامت گوشت کفایت می‌کند در حالی که خیلی‌ها سازمان دامپزشکی را به همین علت به سهل‌انگاری در تامین امنیت غذایی متهم می‌کنند؟

به نظر من در ایران در زمان‌هایی دست‌هایی در کار است که مسائل اجتماعی را به سیاسی بدل کنند و همان‌طورکه مثلا رویترز اشاره کرده شاید در ایران هم چنین مسائلی در جریان باشد. بهترین راه این است که در آرامش با تامل و تعقل راجع به این مساله فکر کرد و تصمیم گرفت. به هر حال برزیل کشوری است که 90 درصد گوشت وارداتی ایران را تامین می‌کند. نمی‌شود به این راحتی واردات گوشت از برزیل را حذف کرد و تصمیم عجولانه گرفتن تنها ضررش به جامعه می‌رسد. شاید طبق اخبار منتشر شده برخی بدشان نیاید سازمان دامپزشکی را تحت فشار قرار دهند. در حالی که طبق خبرهایی که دارم سازمان دامپزشکی ایران از برزیل، چین، ژاپن، آفریقای جنوبی و سازمان او‌آی‌ای استعلام کرده است و او‌آی‌ای جواب داده که برزیل جزو کشورهای قابل اغماض از نظر این بیماری است. سازمان در مرحله بعدی واردات از آن ایالت و ایالت مجاوراش را ممنوع و نظارت قبل از کشتار را تشدید کرده است. من می‌خواهم همین جا روی یک مساله تاکید کنم و آن نقش دامپزشکی است که روز به روز پررنگ‌تر شود و من به عنوان نایب‌رییس جامعه دامپزشکان ایران درخواستم این است که دولت و مجلس و حتی قوه قضاییه بیشتر متوجه این مساله باشند. در واقع طرح این مسائل مثل بیماری جنون گاوی، تب برفکی، آنفلوآنزای خوکی یا پرندگان می‌تواند باعث شود که در جامعه نقش دامپزشکی و سازمان دامپزشکی بیشتر دیده شود و شاید حتی سیستم دولتی باید بودجه بیشتری در اختیار سازمان دامپزشکی قرار دهد چون همان‌طور که می‌بینید واقعا یک ذره اهمال یا کوتاهی در تامین امنیت سلامت غذایی انسان ممکن است فجایع جبران‌ناپذیری داشته باشد.

خبر مرتبط :