حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «تا چند سال پیش در آموزش دامپزشکی، هیچگونه آموزشی در رابطه با اخلاق دامپزشکی و حقوق حیوانات در واحدهای درسی نداشتیم.» این را رئیس بخش سم‌شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و مدرس اخلاق پزشکی و حقوق حیوانات به حکیم مهر می‌گوید.
«دکتر محمد کاظم کوهی» عدم آشنایی اساتید و اعضای هیئت علمی
با موارد جایگزین استفاده از حیوانات در تدریس و طرحهای تحقیقاتی را یکی از چالش‌های
گذشته حوزه اخلاق دامپزشکی معرفی می‌کند و می‌گوید: «چالش مهم دیگری که در مجموعه
وزارت علوم وجود دارد عدم شکل‌گیری کمیته اخلاق است. در وزارت بهداشت کلیه طرح های
تحقیقاتی که مستلزم استفاده از حیوان هستند، باید توسط کمیته اخلاق تصویب شوند اما
در مجموعه وزارت علوم و دانشکده‌های دامپزشکی این کمیته را نداریم.»
وی معتقد است که بخش عمده استفاده از حیوانات در کارهای
آموزشی و تحقیقاتی توسط برنامه‌های جایگزین و تحقیقات جایگزین قابل پیشگیری هستند.
حکیم مهر: آقای دکتر تعریف شما از
اخلاق در دامپزشکی چیست؟
برای کلمه اخلاق تعاریف متعددی در منابع علمی آمده است، اما
شاید پذیرفته‌ترین معنی که بتواند اخلاق را تعریف کند عبارت است از صفات درونی
انسان که در او به صورت عادت و ملکه درآمده باشد. اخلاق دارای بعد فردی است، مانند
خوی‌هایی که بدون در نظر گرفتن اجتماع مطرح‌اند. از جمله شجاعت، استقامت، تنبلی،
ترس و... . همچنین یک نوع از اخلاق، اخلاق اجتماعی است که در رابطه فرد با انسان‌های
دیگر شکل می‌گیرد. مثل تواضع، تکبر، ظلم، سخاوت و....
بحث اخلاق در دامپزشکی و اخلاق حرفه‌ای به نظر من جایگاهی بین
این ۲ دارد. یعنی بین اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی می‌توان آن را تعریف نمود .
حکیم مهر: آیا اخلاق دامپزشکی در
واحدهای درسی دانشجویان تعریف شده است؟
تا چند سال پیش در آموزش دامپزشکی هیچگونه آموزشی در رابطه
با اخلاق دامپزشکی و حقوق حیوانات در واحدهای درسی نداشتیم. بنده سال‌ها پیگیری
کردم تا بالاخره با موافقت معاونت آموزشی دانشکده و دانشگاه، درس اخلاق دامپزشکی و
حقوق حیوانات در قالب یک واحد درسی اختیاری برای دانشجویان دامپزشکی دانشگاه تهران
تعریف شد و سالهاست که این واحد در دانشکده دامپزشکی تدریس میشود. حالا دیگر
دانشگاه‌ها نیز الگو گرفته‌اند و در حال تعریف و ارائه این واحد درسی هستند.
حکیم مهر: این واحد درسی شامل چه
مواردی میشود؟
در قالب این واحد، دانشجویان با اخلاق در دامپزشکی و اخلاق
حرفه‌ای خود و نیز حقوق حیوانات آشنا می‌شوند. از طرفی ۳ کتاب در این زمینه چاپ
شده یا در دست چاپ است که همه به عنوان منابع درسی برای حقوق حیوانات و اخلاق حرفه‌ای
دامپزشکان مطرح هستند.
حکیم مهر: مهمترین چالش‌ها در حوزه
اخلاق دامپزشکی و حقوق حیوانات چه مواردی هستند؟ آیا اساسا روش‌های جایگزین وجود
دارد که حیوانات درد کمتری بکشند یا با اهداف آموزش دامپزشکی کمتر کشته شوند؟ تا دیگر
شاهد اتفاقات شبیه دانشگاه شوشتر نباشیم؟
ما در رابطه با حقوق حیوانات دارای چالش‌های متعددی هستیم
که به بیان مختصر به بعضی از آنان و راه‌حل‌های اندیشیده شده برای آن می پردازم.
البته دانشجویان در قالب واحد حقوق حیوانات و اخلاق در دامپزشکی در حال آموزش و
فراگیری این مهم هستند.
یکی از چالش‌ها بحث اعضای هیئت علمی و عدم آشنایی اساتید
ارجمند با موارد جایگزین استفاده از حیوانات در تدریس و طرحهای تحقیقاتی بود که
با کمک وزارت علوم و وزارت بهداشت کمیته تخصصی اخلاق و حقوق حیوانات تشکیل شده است
و در اولین قدم در هفته گذشته یک ورک‌شاپ بسیار ارزشمند برای اساتید دامپزشکی
سراسر کشور برگزار کرد و آنان را با نرم افزارها و موارد جایگزین استفاده از حیوانات
در تحقیقات و آموزش آشنا نمود.
با پیگیری وزارت علوم و وزارت بهداشت و اعضای این کمیته که
بنده افتخار دارم یکی از اعضای آن هستم، تلاش شده است که نرم‌افزارها به صورت رایگان
در اختیار اعضای هیئت علمی قرار گیرد و آموزش کاربری آن نیز به صورت رایگان برای
اعضای هیات علمی برنامه‌ریزی شده است.
چالش مهم دیگری که در مجموعه وزارت علوم وجود دارد عدم شکل‌گیری
کمیته اخلاق است. همانگونه که مستحضرید در وزارت بهداشت کلیه طرح های تحقیقاتی که
مستلزم استفاده از حیوان هستند، باید توسط کمیته اخلاق تصویب شوند اما در مجموعه
وزارت علوم و دانشکده‌های دامپزشکی این کمیته را نداریم که با پیگیری های صورت
گرفته، خوشبختانه این کمیته در حد وزارت و دانشگاه‌ها تشکیل شده و در دانشکده ها نیز
در حال تشکیل است. این مهم، قدم بزرگی خواهد بود که از انجام کارهای تکراری و
استفاده غیر ضروری از حیوانات در آموزش و تحقیقات جلوگیری خواهد نمود.
من اعتقاد دارم که بخش عمده استفاده از حیوانات در کارهای
آموزشی و تحقیقاتی توسط برنامه‌های جایگزین و تحقیقات جایگزین قابل پیشگیری هستند.
حکیم مهر: مثلا چه برنامه‌های جایگزینی؟
به عنوان
مثال استفاده از کشت سلولی و استفاده از نرم‌افزارهای آموزشی. اتفاقی که در
دانشکده دامپزشکی شوشتر افتاد براساس آنچه در فیلم پخش شده، کاملاً بر خلاف اخلاق
حرفه‌ای و حقوق حیوانات بود و به دلیل عدم آشنایی اساتید مربوطه با موارد پیش گفته
اتفاق افتاد. من خوشحالم که با رسانه‌ای شدن آن، قبح این مسئله برای همه مردم و
مسئولین روشن گردید.
حکیم مهر: در بخش دام کوچک، تا چه زمانی
مجاز هستیم حیوان را زنده نگه داریم؟
در بسیاری از کشورهای پیشرفته قانونی تصویب شده است که
انسان‌هایی که امیدی به زنده ماندن آنها نیست، برای این که زجر کمتری بکشند، با
اجازه خودشان و با تزریق و به صورت آرام جانشان گرفته میشود. اگر بپذیریم که تولیت
حیوانات خانگی با صاحب آنهاست و صاحبان آنها قطعاً دوستدار آنها هستند، می‌توان این
اختیار را به صاحبان دام داد. البته با نظر دامپزشک و مراکز دامپزشکی نیز باید
کنترل رعایت موارد اخلاقی را بنمایند.
حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...
وقتی از حقوق حیوانات صحبت می‌کنیم، منظور ما فقط سگ و گربه
نیست و تمامی حیوانات از جمله گاو، مرغ، گوسفند، سگ، گربه و دیگر حیوانات را باید
در نظر بگیریم. البته که حق و حقوق حیات وحش را هم باید به صورت جدی در نظر داشته
باشیم. بحث حقوق حیوانات بسیار گسترده و حساس است که می‌تواند در قالب میزگردهای
تخصصی به آن پرداخته شود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار
ما قرار دادید.
دانشگاه تهران از این بدترهاشو دیدیم 
| گویا هنوز اطلاع از روند جدید پایان نامه ها ندارند 
آقای دکتر قبلا واحدی بنام حیوانات آزمایشگاهی داشتیم و یکی از اصول این واحد درسی ایجاد مرگ راحت در حیوانات مورد استفاده در آزمایشگاه بود تا حیوان بدون زجر و به روش انسانی راحت شود 
در دانشگاه آزاد کمیته اخلاق در دامپزشکی وجود دارد و. تصمیم گیری در کمیته اخلاق پزشکی صورت می‌گیرد 
خوشبختانه دانشگاه رازی این افتخار را دارد که اولین دانشگاهی باشد که اقدام به تشکیل کمیته اخلاق کار با حیوانات نمود و بیش از ۵ سال است که تمام طرحهای پژوهشی و پروپوزالهای پایان نامه های دانشجویی که در آنها از آزمودنی‌های حیوانی استفاده میشود، حتما باید در این کمیته طرح و تنها در صورت تصویب توسط کمیته مجوز انجام میگیرند. در حال حاضر هم ۲ نفر از پنج عضو اصلی این کمیته از اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی می باشند و من افتخار دارم که از زمان تشکیل و آغاز به کار کمیته عضو ان بوده ام. 
