حکیم مهر - عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: به علت شرایط اقلیمی مناسب و تنوع آب و هوایی و ورود کارشناسان مجرب، سیستان استعداد فراوانی در پرورش انواع پرندگان، جانوران و به ویژه شترمرغ دارد.
دکتر «نوری» اظهار کرد : دانشگاه زابل،از مراکز علمی، تحقیقی جنوب شرق کشور است که در سال‌های اخیر پیشرفت قابل توجهی در زمینه اجرای طرح‌های پژوهشی داشته است.
وی گفت: این دانشگاه از وجود مجتمع 5000 هکتاری با عنوان مجتمع بقیة‌الله الاعظم(عج) بهره‌مند است که در کنار چاه نیمه سیستان محیطی مناسب را برای انجام تحقیقات در زمینه‌های دامی، کشاورزی و شیلات فراهم کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان با بیان این‌که این مجتمع همچنین از موزه تاریخ طبیعی و مرزعه شترمرغ بهره‌مند است، ادامه داد: پژوهشگران دانشگاه زابل کار پرورش شتر مرغ را به عنوان یکی از گونه‌های مقاوم با شرایط آب و هوایی سیستان از چند سال پیش آغاز کردند که نتایج چشمگیری هم داشته است.
نوری با بیان این‌که دانشگاه زابل پرورش شترمرغ را با هدف تغییر الگوی دامپروری در منطقه سیستان انجام داد، افزود: شتر مرغ از پرندگانی است که پرواز نمی‌کند و زیستگاه آن مناطقی چون آفریقا، آمریکا و استرالیاست.
وی خاطرنشان کرد: وزن هر شترمرغ پس از یک سال از 50 به 125 کیلوگرم می‌رسد، و پس از ذبح آن می‌توان 100 کیلو گوشت خالص از آن استحصال کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان افزود: در ساخت جایگاه پرورش شتر مرغ بهتر است از زمین‌های درجه 3 استفاده شود، چون شترمرغ به زمین‌های گرانقیمت نیازی ندارد و به لحاظ تاسیسات و هزینه به سرمایه‌گذاری کمی نیاز دارد.
نوری گفت: جایگاه‌های پرورش شتر مرغ، باتوجه به هدف، فضای نگهداری ،انواع مراقبت‌ها، روش اجرا و نوع مصالح مورد استفاده تفاوت می‌کنند.
وی تصریح کرد: قابل توجه است که تست پرورش مولدها باید جزو کم رفت و آمدترین بخش‌ها و بخش جوجه‌ها ساکت‌ترین جای مزرعه باشد و فاصله مولدها و جوجه‌ها باید حداقل 100 متر باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: رطوبت از عوامل منفی برای پرورش شتر مرغ، اعم از گله‌های پرورشی و گله‌های مادر است.
به گفته‌ی نوری رطوبت فراوان منطقه‌ی بستری برای بروز بسیاری از بیماری‌ها، افزایش تلفات و کاهش درصد تولید جوجه است.
وی با اشاره به آغاز رویکرد جدید صنعت دامپروری به سمت پرورش شترمرغ گفت: از چربی زیرپوست شترمرغ حدود چهار تا شش لیتر روغن حاصل می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: پوست شترمرغ به علت داشتن اسیدهای چرب ضروری امگا 6 و امگا 9 ، خواص عالی در درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها، ناراحتی‌های پوستی، اگزما، خشکی پوست و مو و کاهش دردهای مفاصل و عضلات موثر دارد.
نوری تصریح کرد: پرورش شترمرغ توان اقتصادی بالایی را در محصولات تولیدی خود به همراه دارد و هیچ گونه وابستگی به خارج نیز در این صنعت وجود ندارد.
وی افزود: در صورت فراگیرشدن صنعت شتر مرغ در ایران قطعاً می‌توان با رقابت جدی در جهان پایه‌های محکم گوشت قرمز را بر روی پرورش شترمرغ قرار داد و با تحقیقات کامل علمی و تخصصی جایگاه ناپایدار و ارزان گوشت قرمز را تثبیت کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان اظهار کرد: شترمرغ در علم پزشکی ارزش فراوانی داشته و به علت شباهت برخی اجزای بدن مانند قرنیه چشم و تاندون پا قابلیت پیوند به انسان را دارند.
نوری گفت: از روده‌های شتر مرغ در تهیه نخ جراحی استفاده می‌شود و ماده ضد سرطان پروستات ازخون شترمرغ به دست آمده است و همچنین پودرخون، استخوان و پر آن نیز به عنوان منابع غذایی در تغذیه سایر دام‌ها کاربرد دارد.
وی افزود: غذای اصلی آنها را یونجه تشکیل می‌دهد و کشت یک هکتار یونجه مرغوب برای تغذیه هشت تا 12 شترمرغ کافی است اما رشد وزنی مناسب را برای این پرندگان تامین نمی‌کند.
به گفته‌ی عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان، شترمرغ‌ها الیاف خام را بهتر از سایر طیور هضم می‌کنند و فیزیولوژی دستگاه گوارش شتر مرغ را می‌توان با خرگوش و اسب مقایسه کرد.
نوری افزود: چون ایران توان زیادی در زمینه کشاورزی و دامپروری دارد می‌توان با برنامه‌های منطقی و حساب شده این استعدادها را از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کرد.
وی تصریح کرد: یکی از فعالیت‌های عمده‌ای که اخیراً ذهن بسیاری از تولیدکنندگان منابع پروتئینی حیوانی را به خود معطوف داشته است، پروتئین شترمرغ است که امروزه پرورش آن به علت مقرون به صرفه بودن، در دنیا رو به افزایش است.
به گفته‌ی عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان، شترمرغ حداقل احتیاجات نگهداری را داشته، با انواع شرایط اقلیمی به‌خصوص شرایط نامساعد بیابانی سازگار می‌شود و در برابر بیماری‌ها نیز مقاوم‌تر از مرغ است.
نوری ادامه داد: آلودگی اندک و داشتن کمترین تاثیر منفی بر محیط زیست علت دیگری برای تشویق پرورش شترمرغ است.
وی اظهار کرد: عرضه‌ی گوشت، چرم و پر به عنوان محصولات اصلی، و روغن و ژلاتین به عنوان محصولات فرعی توجیه اقتصادی صنعت شترمرغ است.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: شترمرغ‌ها عمری طولانی دارند که اغلب بین 50 تا 60 سال می‌رسد و در صورت مدیریت صحیح تا 40 سال تولید اقتصادی و کاملاً مقرون به صرفه است که تضمین‌کننده‌ی سود بسیار عالی برای پرورش‌دهندگان آنهاست.
نوری گفت: با اتخاذ تدابیر صحیح و تصمیمات مناسب می‌توان نهایت بهره‌برداری را از پرورش شترمرغ به عمل آورد و حتی زمینه را برای صادرات فرآورده‌های حاصل از این حیوان به کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس که متقاضیان عمده این محصولات هستند فراهم کرد.
به گفته‌ی وی، از تعداد تخم‌هایی که شترمرغ می‌گذارد تنها 50 درصد قابلیت تبدیل شدن به جوجه را دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان ادامه داد: بازار شترمرغ در ایران فعلاً در مرحله تولید و تکثیر است.
نوری تصریح کرد: تخم شترمرغ در دو نوع نطفه‌دار و بدون نطفه تولید می‌شود که نوع نطفه‌دار برای جوجه‌کشی و تولید جوجه مورد استفاده قرار می‌گیرد و نوع بدون نطفه آن نیز به عنوان نوع خوراکی مصرف می‌شود.
وی در پایان خاطر نشان کرد: اگر محل پاکیزه‌ای در اختیار شتر مرغ قرار گیرد تخم‌های تمیز و سالم بدست خواهد آمد، گودال‌های شنی برای این منظور بسیار مناسبند.
