دکتر مطلبی خبر داد : از ایجاد بانک ژن ماهیان استخوانی، دریایی و آرتمیا تا مقابله با کشند شیری در آب‌های شمال کشور و پذیرش دانشجویان دکتری در مؤسسه تحقیقات شیلات

حکیم مهر - رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با اعلام اجرای چهارصد پروژه تحقیقاتی در این موسسه از ایجاد بانک ژن ماهیان استخوانی، دریایی و آرتمیا برای حفظ ذخایر ژنتیکی ایران خبر داد.

دکتر عباسعلی مطلبی که در نشست خبری تشریح دستاوردها و برنامه های موسسه‌ تحقیقات شیلات ایران در سال 90 و 91 سخن می گفت با بیان این که این موسسه دارای 14 پژوهشکده و مرکز تحقیقات و 17 ایستگاه تحقیقاتی است، گفت: به همت پژوهشگران موسسه‌ تحقیقات شیلات و واحدهای وابسته به آن 400 پروژه تحقیقاتی در زمینه‌های مختلف حوزه‌ شیلات سال گذشته در کشور اجرا شد.

وی با بیان این که حجم اعتبارات موسسه در سال گذشته بیش از 18 میلیارد تومان بود، گفت: اعتبارات تملکی موسسه نیز بالغ بر سه میلیارد تومان بود که موسسه با توان پژوهشی خود توانست، سه میلیارد تومان دیگر نیز از محل سفارش‌های تحقیقاتی درآمد کسب کند.

رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با اعلام افزایش چهار و نیم درصدی بودجه موسسه تحقیقات شیلات ایران در سال 91 نسبت به سال گذشته، گفت: متاسفانه اعتبارات تملکی موسسه نسبت به سال 90، پنج درصد کاهش داشت که امیدواریم با کسب اعتبارات بیشتر از محل اختصاص نیم تا سه درصد اعتبارات دستگاه‌های اجرایی به پژوهش بتوانیم مانند سال گذشته در سال جاری نیز 400 پروژه تحقیقاتی را انجام دهیم.

مطلبی تصریح کرد: با توجه به حجم زیاد تحقیقات صورت گرفته در این موسسه و کیفیت بالای آن در سال 90 بر اساس ارزیابی وزارت علوم از عملکرد موسسات تحقیقاتی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، موسسه تحقیقات شیلات ایران توانست به عنوان موسسه برتر پژوهشی کشور انتخاب و در جشنواره‌ هفته پژوهش و فناوری سال 90 معرفی شد.

وی همچنین از رونمایی از 20 دستاورد تحقیقاتی کاربردی در سال گذشته در حضور رییس جمهور، معاون اول و وزیر جهاد کشاورزی در زمینه‌‌های تنوع گونه‌‌یی آبزیان و کاربرد گیاهان دارویی در حوزه‌ آبزی پروری در سال گذشته خبر داد و گفت: در سال گذشته کشف، تکثیر و بومی سازی 10 گونه جدید از آبزیان با هدف پایداری و افزایش تولید هدف‌گذاری شده بود که خوشبختانه در نهایت سه نوع از کپور ماهیان هندی پس از حداقل سه سال تلاش محققان موسسه تحقیقات و شیلات ایران در اقلیم‌های شمال و جنوب به مرحله‌ی مولد سازی و تکثیر رسیدند. در سال جاری نیز مطالعات محیط زیستی این گونه‌ها در دستور کار قرار دارد تا به صنعت آبزی‌پروری معرفی شوند.

رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با بیان این که یکی از برنامه‌های این موسسه تکثیر و بومی‌سازی آبزیان دارای توانایی زندگی در شرایط خشکسالی است، گفت: در این راستا گونه‌ی تیلاپیا به صنعت آبزی‌پروری کشور معرفی شده و موسسه به طور رسمی توانست بچه‌ماهی از مولدین بومی شده تیلاپیا را تکثیر کند. همچنین با کسب این موفقیت درصدد پرورش گلخانه‌‌یی تیلاپیا با همکاری موسسه‌ای از نروژ و حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هستیم.

مطلبی در خصوص دستاوردهای حوزه‌ آبزی پرورشی نیز گفت: در این حوزه موضوع ماهیان خاویاری در دستور کار قرار گرفت که در نهایت موفق به تکثیر پنج گونه از ماهیان خاویاری شدیم. از جمله آنها می‌توان به گونه‌ی سیبری و وستر اشاره کرد. این گونه‌ها ظرف مدت چهار، پنج ماه به بلوغ رسیده و می‌توان از آنها خاویار تولید کرد.

وی همچنین از تشکیل بانک ژن ماهیان خاویاری کشور در منطقه خزر در سال گذشته خبر داد و ادامه داد: محققان موسسه تحقیقات شیلات به هورمون رشد فیل‌ماهی دست پیدا کرده اند و همچنین در حوزه‌ تکثیر مولدین ماهیان در سال جاری فعالیت مربوط به کفال‌ماهی به اتمام خواهد رسیدو به صنعت آبزی‌پروری معرفی خواهد شد.

رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با بیان این که در حال حاضر دیگر نیازی به واردات میگوی وانامی در کشور وجود ندارد، خاطرنشان کرد: برای تولید پایدار میگو وانامی از سال جاری عملیات ایجاد مرکز تولید میگوی عاری از بیماری‌ها (SPF) با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در قالب طرح کلان ملی فناوری آغاز شده است. در این راستا پژوهشکده‌ میگوی موسسه تحقیقات شیلات با اعتباری بالغ بر هشت میلیارد تومان ظرف 30 ماه این پروژه را انجام خواهد داد. با راه‌اندازی این مرکز کشور موفق به تولید مولدین، پست‌لارو و لارو عاری از بیماری‌ها در کشور خواهد شد که زمینه‌ی صادرات این محصول به کشورهای منطقه نیز فراهم می‌شود.

مطلبی با اشاره به اجرای طرح‌ مبارزه با تهدیدات بیولوژیک در پهنای آبی ایران، گفت: در این طرح علاوه بر مبارزه با کشند قرمز که در سال 88 در آبهای جنوبی به وجود آمده بود شکوفایی جلبکی با هر عاملی نیز در دستور کار قرار دارد. همچنین در این طرح با تهدیداتی همچون عروس دریایی در دریاهای جنوب، کشند شیری در آبهای شمال و شانه‌دار مهاجم دریای خزر نیز مبارزه خواهد شد.

به گفته‌ مطلبی برای پنج سال اجرای این طرح اعتباری بالغ بر 22 میلیارد تومان از سوی دولت اختصاص پیدا کرده است.

به گزارش ایسنا، رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران همچنین از اجرای طرح جامع مطالعه، بررسی و پایش منابع آلی از نظر وضعیت آلودگی از جمله آلودگی‌های نفتی، فاضلاب‌های صنعتی، شهری و ناشی از دفع آفات نباتی در کشور خبر داد و گفت: در سال 90 در قالب طرح کلان ملی فناوری با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد بانک‌های ژن آبزیان در کشور در دستور کار قرار گرفت که قرار است بر اساس این طرح کلان، بانک ژن ماهیان استخوانی، ماهیان دریایی و آرتمیا تشکیل شود. به گفته‌ مطلبی ایجاد بانک ژن ماهیان استخوانی تا پایان سال جاری تحقق پیدا خواهد کرد.

مطلبی تصریح کرد: همچنین در سال گذشته با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با دفتر حفاظت از محیط زیست دریای خزر (کاسپیکو) موضوع احیای ماهیان خاوریاری و ماهی آزاد دریای خزر با اعتباری بالغ بر یک میلیون دلار با موسسه تحقیقات شیلات ایران منعقد شد.

وی،انتقال و جابجایی مرجان‌ها برای توسعه‌ بندر شهید بهشتی در جنوب کشور را یکی دیگر از دستاوردهای موسسه‌ تحقیقات شیلات ایران عنوان کرد و گفت: برای توسعه‌ی بندر شهید بهشتی توده‌ سنگینی از مرجان‌ها در محل وجود داشت که با توجه به این که وظیفه‌ی این توده‌ سنگین از مرجان‌ها فیلتر اکوسیستم و فراهم کردن شرایط زیست برای آبزیان است بر اساس قراردادی بین موسسه تحقیقات شیلات ایران و سازمان بنادر و کشتیرانی، محققان موسسه توانستند ظرف 120 روز 30 هزار کلونی مرجانی را از منطقه جابجا کنند.

وی با بیان این که طرح جابه جایی مرجان‌ها در جنوب کشور با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و 300 میلیون تومان انجام شد، گفت: ایران پس از کشور آمریکا و رژیم صهیونیستی توانسته به این تکنیک دست یابد.

وی با بیان این که موسسه تحقیقات شیلات ایران به عنوان مرکز مرجع و رفرنس منطقه آسیا در تشخیص بیماری‌های ویروسی آبزیان انتخاب شده‌ است، گفت: اواخر سال گذشته در یک رقابت سنگین علمی با 41 کشور اروپایی و آسیایی موسسه تحقیقات شیلات ایران توانست به عنوان مرکز مرجع و رفرنس منطقه آسیا در تشخیص بیماری‌های ویروسی آبزیان ضمن دریافت صلاحیت ممتاز برای سازمان بین‌المللی دامپزشکی (IOE) انتخاب شود.

وی تصریح کرد: همچنین موسسه تحقیقات شیلات ایران در پنج رشته تخصصی بهداشت آبزیان، فرآوری، بیولوژی، اکولوژی و تکثیر، پرورش و اصلاح نژاد آبزیان موفق به کسب مجوز دکتری پژوهش محور در سال جاری شد. از این رو امسال 22 نفر به صورت دکتری پژوهش محور در این موسسه و در این پنج رشته انتخاب می‌شوند.

رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با بیان این که بر اساس برنامه‌ پنجم توسعه باید تولید آبزیان کشور به یک میلیون و 600 هزار تن در سال برسد گفت: از جمله برنامه‌های سال جاری موسسه‌ تحقیقات شیلات ایران، دستیابی به این رقم در سال جاری است.

همچنین در سال جاری به دنبال امکان‌سنجی و مطالعه استقرار قفس‌های پرورش آبزیان در منابع آبی برای افزایش تولید و احیا و بازسازی ذخایر آبزی کشور هستیم.

وی افزود: همچنین تولید صدف مروارید ساز، تولید پروبیوتیک‌ها و توسعه کاربرد داروهای گیاهی از جمله برنامه‌های موسسه تحقیقات شیلات ایران در سال جاری محسوب می‌شود.

وی در خصوص وضعیت آلودگی آبهای سرزمینی ایران گفت: در برخی مناطق به علت آلودگی‌های نفتی، پساب‌ها و فاضلاب‌های شهری، صنعتی در وضعیت هشدار قرار داریم اما این بدان معنا نیست که وضعیت آبزیان کشور در مرحله‌ای قرار دارد که منع مصرف به وجود بیاید. اعتقاد ما این است که یک همت فراملی در زمینه‌ کاهش آلودگی‌های آبی وجود دارد چرا که تنها ایران از آبهای شمال و جنوب استفاده نمی‌کند.

مطلبی در خصوص سرانه مصرف آبزیان در کشور گفت: هدفگذاری کشور بر اساس برنامه‌ی چهارم توسعه در اواخر سال 89 رسیدن به تولید 700 هزار تن بود که مصرف سرانه هر فرد ایرانی هشت کیلوگرم باشد. بر اساس آمار رسمی سازمان شیلات در پایان سال 90 تولید آبزیان کشور به حدود 680 هزار تن رسید و سرانه پروتئین هر ایرانی از 29 گرم پروتئین خالص حیوانی به 4 گرم نزدیک شد.

وی افزود: در برنامه پنجم توسعه مقرر شد که از 35 گرم مصرف پروتئین خالص حیوانی 6 گرم به آبزیان اختصاص داشته باشد که با هدفگذاری تولید یک میلیون و 600 هزار تن آبزیان در برنامه پنجم توسعه ضمن دستیابی به اختصاص 6 گرم از آبزیان به مصرف پروتئین خالص حیوانی ایرانیان به مصرف حدود 15 کیلوگرم آبزیان به ازای هر نفر برسیم.