این قفس خانه من نیست!/ استانداردها استاندارد نیست

حکیم مهر: چشم‌هایش غمگین است. مضطرب، سردرگم و ناآرام به نظر می‌رسد. مدام سرش را تکان می‌دهد و یک طرف قفس به سمت دیگر حرکت می‌کند. چند ماهه بوده که مادرش با گلوله شکارچیان تلف می‌شود و از آن زمان تا کنون سهمش از زندگی چیزی جز آوارگی بین مراکز نگهداری از حیات وحش نبوده است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، زندگی در طبیعت را یاد نگرفته و اگر در محیط اصلی خود رها شود، چند روزی بیشتر دوام نمی‌آورد. خودخواهی آدمی باعث شده قفس خانه حیوانی شود که ریشه در جنگل و طبیعت دارد. جالب اینجاست، انسان‌هایی که در طول تاریخ برای لمس آزادی شکنجه و کشته شده‌اند، جنگ‌های زیادی را از سر گذرانده و آوارگی را تجربه کرده‌اند، این حق را برای دیگر موجودات قائل نیستند و برای چند دقیقه لذت، ویترینی از اسارت ساخته و با هیجان به تماشای آن می‌نشینند. ای کاش روزی برسد که همه به این باور برسند؛ هیچ حیوانی در قفس خوشحال نیست و حیات وحش خانه‌ای جز طبیعت ندارد و هر موجودی در خانه‌اش زیباست...

حیوانات در قفس محکومان به اسارت همیشگی!

یکی از حامیان حیوانات و محیط زیست با بیان اینکه نگهداری حیوانات در قفس خودخواهی محض است، گفت: این یک ادعای واهی است که باغ‌وحش‌ها به حیوانات کمک می‌کنند. حیوانات در قفس چیزی جز محکومانی به اسارت همیشگی نیستند.

«مریم مهربان» در گفت و گو با ایسنا، افزود: طی چند دهه گذشته، برخی با استدلال تلاش برای دوستی انسان و حیات وحش، تعداد زیادی باغ وحش در گوشه و کنار کشور راه اندازی کرده‌ و از این طریق پول زیادی به جیب زده‌اند. سوال من اینجاست یک کودک با دیدن حیوانی تنها، کلافه، رنجور و دور از خانه چه چیزی یاد می‌گیرد؟ آیا اطلاعاتی که با دیدن حیوانات در قفس وارد ذهن بازدیدکنندگان می‌شود چیزی جز این است که حیات وحش می‌تواند دور از محیط طبیعی خود زندگی کند؟

وی اضافه کرد: اطلاعات کنار قفس‌ها هم به ندرت حاوی چیزی بیشتر از نام حیوانات، غذا و رده طبیعی آنها است و از آنجایی که مردم بیش از چند دقیقه در کنار هر قفس توقف نمی کنند، این اطلاعات هم مطالعه چندانی نمی‌شود.

باغ وحش نروید

این حامی حیوانات تاکید کرد: باید قبول کنیم باغ‌وحش‌ها در واقع زندان‌هایی هستند که حیوانات زیادی در آنها مسموم شده، گرسنگی و قحطی کشیده، از خدمات دامپزشکی محروم بوده‌ و به دلایل مختلفی تلف شده‌اند.

وی گفت: اگر رسانه‌ها به دنبال اثرگذاری هستند باید با اطلاع رسانی درست مردم به ویژه نسل جوان را از رفتن به باغ وحش‌ها منصرف کنند تا شاهد روزی باشیم که بساط تجارت حیات وحش با بهانه‌های دروغین برای همیشه جمع شود.

حیوانات در باغ وحش استرس و اضطراب دارند

یک دامپزشک البرزی با اشاره به اینکه بسیاری از حیوانات در باغ وحش‌های کشور از استرس و اضطراب بیش از حد رنج می‌برند، گفت: امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته، از طریق جدا کردن و اندازه‌گیری متابولیت‌های مدفوع، ادرار و بزاق حیوانات، میزان استرس و یا ناراحتی آنها را اندازه گیری می‌کنند.

حمید صفری ابراز کرد: البته این به معنای صدور مجوز برای جداسازی حیوانات از طبیعت نیست و این اقدام در صورتی مجاز است که مطمئن شویم حیوانی که از حیات وحش جدا شده به قدری آسیب دیده( به واسطه تلف شدن مادر، آسیب جسمی جدی و ...) که بدون حمایت انسان قادر به ادامه زندگی نیست.

استانداردها استاندارد نیست!

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه استانداردهایی که سازمان محیط زیست برای نگهداری از حیوانات در باغ وحش و مراکز نگهداری از حیات وحش مشخص کرده بسیار ساده و ابتدایی است، گفت: بیشتر این ضوابط به اندازه قفس و محیطی که حیوانات در آنها قرار می‌گیرند محدود شده در صورتی که فضای مناسب تنها یکی از فاکتورهای لازم برای داشتن زندگی استاندارد است.

این دامپزشک تصریح کرد: اگر مسئولان به دنبال فرهنگسازی برای دوستی مردم با حیات وحش هستند، باید شرایط نگهداری از حیوانات در مراکزی مثل باغ وحش را بهبود ببخشند و این طور نباشد که آنها را در قفس به امان خود رها کنند.

وی با بیان اینکه شرایط حیوانات در حیات وحش با باغ وحش بسیار متفاوت است، اضافه کرد: به همین دلیل است که بسیاری از گونه‌ها به انواع اضطراب، استرس و روان پریشی دچار می‌شوند واغلب عمر کوتاه تری از زمان زیست در طبیعت دارند.

صفری با تاکید بر اینکه بازدیدکنندگان باید به طور جدی از غذا دادن به حیوانات در قفس خودداری کنند، گفت: حیوانات غذای مخصوص خود را دارند که حجم آن مشخص است و در ساعات معینی در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد بنابراین غذا دادن به حیوانات توسط مردم سبب ایجاد مشکلات گوارشی برای آن‌ها می‌شود.

فرق باغ وحش با مرکز نگهداری از حیات وحش چیست؟

مدیر مرکز نگهداری از حیات وحش پارک چمران کرج هم با اشاره به اینکه اغلب مردم فرق مراکز نگهداری از حیات وحش با باغ وحش را نمی‌دانند، اظهار کرد: مراکز نگهداری از حیات وحش با مجوز رسمی سازمان محیط زیست، وظیفه نگهداری و کمک به گونه‌های حیات وحشی است که به دلایل مختلف از زندگی در طبیعت بازمانده و محروم شده‌اند.

شیردل نوری ادامه داد: اغلب گونه‌های موجود در مراکز نگهداری از حیات وحش، توان ادامه حیات در محیط طبیعی خود را ندارند و در صورت رهاسازی تلف خواهند شد که به عنوان نمونه می‌توان از خرسی نام برد که چندی پیش تصاویر و فیلمی از آن در فضای مجازی منتشر شده بود.

وی توضیح داد: این خرس حدود دوماهه بوده که به واسطه آسیبی که شکارچیان به مادرش وارد می‌کنند، از طبیعت جدا شده و بعد از این اتفاق مدتی به پارک پردیسان تهران منتقل می‌شود بعد از آن به دلیل شرایط خاصی که داشت، به مرکز نگهداری ایثار کردان و از حدود چهار سال پیش هم به مرکز نگهداری پارک شهید چمران منتقل می‌شود.

این مسئول تأکید کرد: این خرس با توجه به اینکه در خصوص نحوه زندگی در طبیعت آموزشی ندیده و قابل آموزش هم نبوده، ناچار است تا آخرین روز عمر خود در قفس و اسارت زندگی کند تا لااقل زنده بماند.

اسارت حق هیچ موجودی نیست

وی با بیان اینکه اسارت حق هیچ موجود زنده‌ای نیست، اضافه کرد: آزادی یکی از مفاهیم اصلی حیات است وانسان‌ها در طول تاریخ بارها و بارها به انحای مختلف برای به دست آوردن آزادی مبارزه کرده‌اند ولی با خودخواهی این حق را از گونه‌های دیگر می‌گیرند.

نوری افزود: رسالت اصلی ما در این مرکز درمان حیوانات آسیب دیده و رهاسازی آنها به دامان طبیعت است ولی واقعیت این است همه حیوانات را نمی‌توان رها سازی کرد و باید بین مرگ یا اسارت آنها یکی را انتخاب کنیم.

وی ابراز کرد: طی پنج سالی که در پارک شهید چمران مستقر هستیم، بیش از ۳۵۰ گونه حیات وحش که بیشتر پرندگان شکاری بودند، تیمار و آزادسازی شدند.

این مسئول با اشاره به پراکندگی گونه‌های مرکز پارک شهید چمران افزود: در حال حاضر در این مرکز انواع پرنده، چهار قلاده شیر، دو قلاده خرس، چند راکون، میمون و چند گونه خزنده  نگهداری می‌شود.

وی با بیان اینکه سعی شده شرایط نگهداری از حیوانات این مرکز متناسب با استانداردهای کشوری باشد، گفت: به دنبال ارتقای استانداردهای این مجموعه هستیم تا حیوانات کمترین آسیب را ببینند به عنوان مثال همین خرسی که دچار حرکات استرسی و ناآرام شده، تحت نظر روانپزشک حیوانات قرار گرفته و تعدادی وسیله بازی برایش خریداری شده است.

وقتی حیوانات دچار روزمرگی می‌شوند

 مدیر مرکز نگهداری از حیات وحش پارک چمران کرج گفت: اغلب حیواناتی که در مراکز نگهداری از حیات وحش زندگی می‌کنند، دچار روزمرگی می‌شوند و برخلاف رفتارشان در طبیعت جنب و جوش خاصی ندارند و به جز ساعاتی که خواب هستند، چون کار خاصی برای انجام دادن ندارند، دچار برخی رفتارهای ناهنجار می‌شوند.

وی توضیح داد: حیوانات در طبیعت گاهی برای یافتن غذا ناچارند ساعت‌ها حرکت داشته و از مکانی به مکان دیگر بروند ولی در مراکز نگهداری غذا و آب آنها آماده است و نه خطری آنها را تهدید می‌کند ونه ناچار به جنب و جوش خاصی هستند که همین دور از طبیعت و ذات آنها است و باعث بروز مشکلاتی در آنها می‌شود.

نوری ادامه داد: در تلاشیم این مرکز را به مرکز سافاری حصار انتقال دهیم تا شرایط نگهداری از خرس‌ها و شیرهایی که به فضای بزرگ و طبیعی نیاز دارند، بهتر شود.

وی تاکید کرد: بودجه انتقال این حیوانات به مرکز حصار دیده شده و طراحی لازم نیز صورت گرفته و امیدواریم تا پایان سال بتوانیم بخشی از حیوانات مرکز پارک شهید چمران را به حصار انتقال دهیم.

وی اضافه کرد: ساخت فضای مورد نیاز این حیوانات در مرکز حصار از اواخر ماه آینده شروع می‌شود و فکر نمی‌کنم بیشتر از چهار ماه زمان ببرد.

با حیوانات در قفس مهربان باشیم

مدیر مرکز نگهداری از حیات وحش پارک چمران کرج ابراز کرد: البته پیش از این، فاز اول مرکز نگهداری از حیوانات حصار به وسعت ۱۷.۵ کیلومتر که به نشخوارکنندگان اختصاص دارد، افتتاح شده و این اقدام آغازی برای جمع آوری مراکز کوچک و تبدیل آنها به مرکزی یکپارچه و بزرگ در استان بوده است.

وی در ادامه با تاکید بر ضرورت فرهنگ سازی در بازدیدکنندگان این مراکز جهت رفتار درست با حیوانات، توضیح داد: هرچند به لطف آموزش و اطلاع رسانی به خصوص در فضای مجازی، طی چند سال اخیر شاهد کاهش محسوس آزار و اذیت حیوانات از سوی بازدیدکنندگان هستیم ولی هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله داریم.

نوری گفت: خوشبختانه طی چند سال گذشته، برخی رفتارها مثل انداختن خوراکی برای حیوانات تقریبا به صفر رسیده و کمتر قفسی است که خوراک نامناسب از جمله چیپس و پفک و ... در آن مشاهده شود و همه این‌ها به لطف آگاه سازی رسانه‌ها است.

وی تاکید کرد: با توجه به اینکه اغلب حیوانات به ویژه گربه سانان در زمان‌هایی که سیر هستند، اغلب وقت روز را می‌خوابند، از بازدیدکنندگان تقاضا داریم  با انداختن اشیاء مختلف در قفس، مزاحم آنها نشوند چون این کار استرس و اضطراب زیادی در حیوانات ایجاد می‌کند.

این مسئول افزود: با توجه به اینکه حیوانات این مراکز در اسارت هستند و از شرایط طبیعی زندگی برخوردار نیستند، هر چه بازدیدکنندگان بیشتر وضعیت آنها را رعایت کنند، بهتر است.