رؤیای تولید عسل طبیعی!

حکیم مهر -  عسل یکی از نعمات پرفایده خداوند است که از قرن ها پیش به عنوان یک غذای کامل و مقوی شناخته شده است و به واسطه ویژگی های شفابخش خود به عنوان دارو در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.
در کتب پزشکی آمده عسل درروغن مالی زخمهای چرکی ، برای درمان بسیار مفید بوده ، با مرهم گذاری تاریکی دید را کاهش داده و بهترین درمان اختلالات دهان است در زیاد شدن ادرار مؤثر است ، دردهای شکم و سرفه را کاهش می دهد ، گزیدگی مار ، دردهای دستگاه تنفس وهر درد مفصلی را تسکین میدهد . خستگی عمومی واحساس سرما را رفع ومقاومت بدن را افزایش میدهد. عسل به عنوان دارو هیچ اثر سوء، عارضه یا بیماری را به دنبال ندارد و براساس مندرجات کتاب معروف طب الکبیر عسل در تقویت حافظه، سیستم ایمنی بدن، قوای جسمانی بهبود و درمان بسیاری از بیماری ها مانند بیماری های گوارشی زخم ها و بیماری های دندان و لثه موثر است .

در دوران قدیم برای درمان اکثر بیماریها از این داروی شفا بخش که به اکسیر جوانی نیز مشهور است استفاده می شد اما چند وقتی است که دیگر عسل طرفداران زیادی ندارد و به قول معروف عسلهای طبیعی بر روی دست تولید کنندگان آن باد می کند.وقتی از مردم و فروشندگان این محصول علت را جویا شدیم قریب به اتفاق آنهابه دلیل عدم توانایی در تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی از خرید ان منصرف شده و آن را از مصرف روزانه خود حذف کرده اند.

یکی از فروشندگان عسل در بازار تهران درخصوص افزایش عرضه عسل های تقلبی گفت: بازار از وجود عسل تقلبی اشباع شده است. این اقلام تقلبی به گونه ای ساخته می شوند که بعضا کارشناسان قدیمی این بازار هم قادر به تشخیص نوع مرغوب و طبیعی با محصول نامرغوب و تقلبی نبوده و تنها در آزمایشگاه های مربوطه می توان بین عسل طبیعی و عسل تقلبی تفاوت را شاهد بود .به همین دلیل حتی ما فروشندگان نیز نمی دانیم عسلی که به مردم عرضه می کنیم اصل است یا تقلبی.

علی مغربی یکی از تولیدکندگان عسل نیز می گوید: مصرف کنندگان باید در انتخاب عسل توجه داشته باشند تا عسل تقلبی را به جای عسل اصل خریداری نکنند وی در مورد تشخیص عسل طبیعی و غیرطبیعی می گوید: تشخیص عسل اصل و غیرطبیعی تنها از طریق مزه کردن غیرممکن است و مصرف کننده می تواند با استفاده از ابزارهایی که در بدن دارد به اصلیت عسل پی برد یعنی با چشمانش شکل ظاهری عسل را ارزیابی کند، با بینی آن را بو کند و در نهایت با زبانش آن را مزه کند. اگر مجموعه خصوصیات عسل باب طعمش بود و اگر عسل عطر و طعم گل ها را داشت، آن عسل طبیعی است و ارزش آن را دارد که بهایش را در حد معقول بپردازید. وی همچنین در مورد تفاوت طعم عسل طبیعی و غیرطبیعی گفته است: عسل طبیعی به سرعت در دهان آب می شود و کش دار است و پس از مصرف ایجاد انرژی می کند، در حالی که عسل غیرطبیعی طعم آبنبات سوخته می دهد و اگر شکرک هم زند بلورهای آن زرد و درشت است و همچنین همیشه رسوب سفید رنگی که ناشی از وجود شکر در آن است در ته ظرف ته نشین می شود.

ناصر جمال پور کارشناس پرورش زنبور و کرم ابریشم معتقد است با وجود تعداد کندوهای قابل توجه در کشور و شرایط اقلیمی خاص و ممتاز آن، نبود عسل خالص همواره از مشکلات صنعت زنبورداری بوده است. وی می گوید:صنعت زنبورداری در کشور متاسفانه هیچ پیشرفت قابل توجهی نداشته و زنبورداران همواره جزء طبقات فقیر و ورشکسته و محروم هستند. این در حالی است که تسهیلات اعطایی دولتی و بانک‌ها هیچ‌گونه کارآیی در پیشرفت این صنعت و صنف تولیدکننده نداشته است. جمال‌پور در ادامه یادآور شد: در ایران متوسط تولید هر کندو 2 تا 5 کیلو عسل خالص می‌باشد که جوابگوی هزینه‌های خود کندو و زنبور داران نیست و اکثریت زنبورداران چون اطلاعات علمی لازم را ندارند و از داشتن مراتع سالم و غیر سمپاشی شده در باغات و ییلاق‌ها محروم هستند، محکوم به همین سرنوشت می‌شوند. وی افزود: با این وضعیت زنبورداران ناچارا هر کندو را از 30 تا 300 کیلو شکر تغدیه می‌کنند که تغذیه خالی با شکر نه تنها باعث پیدایش عوارض و بیماری‌های مختلف می‌شود، بلکه حتی عسل تولیدی که شیره شکری بیش نیست فقط به درد تغذیه دام می‌خورد و قابل صادرات نیست و بنابراین ورشکستگی زنبورداران حتمی است.

اما از دیگر مشکلات مردم در تهیه عسل طبیعی بالا بودن قیمت آن است. طی اطلاعات و آمار به دست آمده در گفت وگو با برخی فروشندگان عسل، قیمت انواع این محصول گستره ای از سه تا 60 هزار تومان در هر کیلو را شامل می شود که بسته به نوع گلی که تغذیه شده است و منطقه ای که زنبور در آن پرورش یافته است تفاوت دارد.

نبود متولی مشخص و دستگاه ذی ربط برای نظارت و رسیدگی به مسائل تولید عسل صنعت زنبور داری را در اختیار دلالان قرار داده است.
عفت رئیسی، مدیر عامل اتحادیه زنبورداران با بیان این مطلب گفت: عسل محصولی است که در فرهنگ ما به عنوان شفادهنده و داروی گیاهی شناخته شده، اما به دلیل کثرت متولی گری در این صنعت باعث شده عده ای سود جو اقدام به تولید عسل تقلبی کرده و چهره عسل ایران که در دنیا به عنوان بهترین عسل شناخته شده، خدشه دار کند. رئیسی تصریح کرد: تا زمانی که تصدی گری در صنعت زنبور داری زیاد باشد، تولید عسل به دلیل وجود عسل تقلبی صرفه اقتصادی نداشته و از روند ارتقا در صنعت زنبور داری می کاهد.
عفت رییسی، مدیرعامل اتحادیه زنبورداران گفت: عدم نظارت سازمان های متولی باعث گسترش عسل های تقلبی ارزان قیمت در بازار و کاهش انگیزه تولید زنبورداران شده است. به طوری که در آمارعسل های برداشتی ازکندوهای 18 استان، از 18 کیلوگرم در هر کندودر سال های گذشته به شش الی هفت کیلوگرم در سال جاری رسیده است. مدیرعامل اتحادیه زنبورداران اضافه کرد: هرزنبوربرای تهیه یک کیلو عسل باید شهد۲۰ میلیون گل را جمع کرده و به کندو حمل کند و برای تولید عسل باید بیش ازیک میلیون پرواز داشته باشد که از هرزنبور فقط می توان با این تعداد پرواز یک کیلو عسل برداشت کردبه همین دلیل نیز قیمت آن بالا می رود. درحالی که درعسل های تقلبی با داشتن پرواز کم، تعداد عسل های برداشتی به میزان بیشتری است.
وی میزان تولید عسل داخلی را 38 هزار تن بیان کرد که وفور عسل های تقلبی مانع از فروش همین مقدار عسل شده است.
رییسی گفت: معمولا تولیدکنندگان عسل های تقلبی از فروش هر کیلوگرم عسل هزار تومان سود می برنداماتولیدکنندگان عسل طبیعی نه تنها از فروش محصولات خود نمی برند بلکه متحمل ضرر و زیان می شوند.
وی تصریح کرد: مافیای عسل های تقلبی در بازار علاوه بر نابودی عسل طبیعی و مرغوب کشور جایگاه صادراتی ایران را تخریب کرده اند و باوجود آن که عسل ایران از مرغوب ترین عسل های دنیا شناخته می شود ولی عمده صادرات آن به کشورهای خلیج فارس و برای مصرف دامی بوده است.
این در حالی است که دبیر انجمن علمی زنبور عسل کشور با بیان اینکه استاندارد عسل های تولیدی کشور با آن چیزی که در بروشور استاندارد ملی ایران تعریف شده بسیار متفاوت است گفت در حال حاضر نمی توانیم برای هیچ یک از عسل های تولید کشور مهر استاندارد دریافت کنیم و عسل های داخل کشور به هیچ وجه با استاندارد تدوین شده جهانی مطابقت ندارند. پور قرایی به قیمت پایین عسل در کشورمان اشاره کرد و افزود: وقتی عسل زنبورداران با قیمت های پایین خریداری می شود آنها نیز برای تغذیه مناسب زنبورها به دنبال مکان های مناسب برای زیست و تعذیه نمی گردند و از روی ناچار زنبورهای خود را با شکر و غذاهای مصنوعی تغذیه می کند تا هزینه تولید شان کاهش یابد.
وی گفت: عسل تولیدی درحال حاضر نشان استاندارد در کشور را ندارد و این امر باعث شده تا خریدار هیچگونه تضمینی برای تشخیص عسل طبیعی و غیر طبیعی را نداشته باشد. پور قرایی خاطرنشان کرد: به دلیل همین عدم نشان استاندارد برای تولیدکننده صرف نمی‌کند که عسل طبیعی تولید کند چراکه عسل طبیعی که از همان شهد گل به دست می‌آید همیشه میزان قابل توجهی از عسل غیر طبیعی که تغذیه زنبور به وسیله شکر به دست می‌آید کمتر است، در نتیجه چون هیچگونه تفاوت قیمت در نوع عسل تولیدی وجود ندارد عسل طبیعی در بازار بسیار کمتر یافت می‌شود. وی دلیل دیگر کمبود عسل طبیعی در بازار را عدم فرهنگ‌سازی در کشور دانست و گفت: در کشورهای خارجی باغداران با پرداخت هزینه، زنبورداران را برای گرده افشانی در زمان گلدهی به باغات خود می‌آورند ولی در ایران این امر برعکس بوده و زنبودار باید هزینه‌ای را بابت استفاده از باغ به باغداران بدهد در نتیجه مشکلات مالی را برای زنبورداران بوجود آورده است.

در هر حال عسل طبیعی ماده ای است که بو علی سینا در کتاب قانونش نسخه های زیادی را بر اساس آن تجویز نموده است و اثر شفا بخشی آن در جهان اثبات شده است.اگرسرمایه گذاری در زمینه تولید عسل طبیعی در کشور با دید دارویی به عسل صورت پذیرد می تواند در جلوگیری از بروز بیماریهای زیادی از جمله سرطان مثمر ثمر واقع شود.