حکیم مهر - عبدالرسول سبحانی عصر امروز در همایش مقاومت به داروهای ضد میکروبی و تجویز منطقی آنها اظهار داشت: بیش از 60 سال است که آنتی‌بوتیک‌ها در دسترس بشر قرار گرفته و بار بیماری‌های ناشی از عفونت‌ها دستخوش تغییرات بسیاری شده است.
وی به پیامدهای ناشی از عفونت‌ها که ابتلا و مرگ زیادی در گذشته به همراه داشته است، اشاره کرد و افزود: این پیامدها در حال حاضر به صورت خوش‌خیم حداقل در کشورهای توسعه یافته درآمده است.
سبحانی خاطرنشان کرد: الکساندر فلمینگ در سال 1945 همزمان با مصرف پنی‌سیلین اخطار داده بود که ممکن است میکروب‌ها با قرار گرفتن در معرض دوز پایین این دارو در بدن مقاوم شوند.
استاد فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان اینکه اخطار فلمینگ در کمتر از یک دهه با مشاهده انتشار عفونت‌های مقاوم به پنی‌سیلین به اثبات رسید، تصریح کرد: کاربرد غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها در این سال‌ها موجب فرجامی ناخوشایند برای فرد و جامعه شده است.
به گفته وی، مطالعات نشان داده‌اند که یک همبستگی آماری قوی در بیشتر جوامع بین تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها و شیوع سویه‌های مقاومت و کاهش حساسیت این داروها وجود دارد.
سبحانی تجویزهای غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها را در چند گروه دسته‌بندی کرد و گفت: تجویز نامناسب، مقدار و دوره درمانی ناصحیح، کاربرد وسیع در پیشگیری، مصرف بدون نسخه و کاربرد در حیوانات و کشاورزی و همچنین نگاه دقیق به کاربردهای غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها در بیشتر جوامع ما را به عمق تهدید جهانی و منطقه‌ای این مقوله آشنا می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان شعار سازمان جهانی بهداشت در سال جاری را «مقاومت میکروبی یک تهدید جهانی» ذکر کرد و بیان داشت: بیش از نیمی از آنتی‌بیوتیک‌های تولیدی در جهان در حیوانات به‌کار می‌رود.
وی با اشاره به اینکه دو خطر عمده در استفاده بیش از حد آنتی‌بیوتیک وجود دارد، ابراز داشت: مصرف آنتی‌بیوتیک در حیوانات برای افزایش وزن آنها به‌کار می‌رود.
سبحانی ظهور مقاومت در میکروب‌های بیماری‌زا در انسان و دام و ایجاد منبع مقاومت ژنی برای میکروب‌های پاتوژن انسانی را دو پیامد خطرناک در مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برشمرد و یادآور شد: حدود 50 درصد از آنتی‌بیوتیک‌های مصرفی در بیمارستان‌ها نامناسب است.
معاون پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان خواستار اجرای 12 جایگاه کلیدی سازمان بهداشت جهانی در منطقی کردن داروها شد و اذعان داشت: تمام این موارد در آنتی‌بیوتیک‌ها قابل تسری است.
وی تشکیل واحد ملی بین‌بخشی برای هماهنگی سیاست‌های دارودرمانی را یکی از موارد منطقی کردن داروها عنوان کرد و افزود: به کارگیری خط‌مشی‌های بالینی، ایجاد و به‌کارگیری فهرست دارویی ضروری در سطح ملی، تشکیل کمیته‌های دارو و درمان در مراکز بهداشتی و درمانی و افزودن آموزش دارودرمانی در واحدهای درسی دانشجویان از جمله پیشنهادهای سازمان بهداشت جهانی است.
سبحانی گذراندن آموزش مداوم پزشکی به عنوان گواهی طبابت، نظارت، ممیزی و بازخورد، به‌کارگیری از اطلاعات مستقل دارویی، آموزش‌های عمومی درباره دارو درمانی، اجتناب از انگیزه‌های مالی ناهنجار، به‌کارگیری مقررات مناسب و اجرایی و اعتبار دولتی مناسب در تامین کارکنان و داروهای ضروری را از دیگر پیشنهادهای سازمان بهداشت جهانی درباره منطقی کردن کاربرد داروها اعلام کرد.
استاد فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی گیلان با تاکید براینکه در تجویز داروهای ضد میکروبی نیاز به اطلاعات به‌موقع و دقیق از پاتوژن بیماری‌زاست، خاطرنشان کرد: تاخیر در تشخیص به دلیل نبود یا ضعف تکنیک‌های نمونه‌گیری، تاخیر در انتقال، تکنیک‌های آزمایشگاهی کند، دشوار و روش‌های گزارش‌دهی نامناسب است.
وی تشخیص بین عفونت‌ها را مشکل مهم درمان عفونت‌ها نامید و اظهار داشت: در کاربرد اولیه آنتی‌بیوتیک‌ها حتماً باید به سیاست‌های درمانی در دسترس یا متخصصان عفونی استفاده کرد.
سبحانی با اشاره به اینکه تجویزهای آنتی‌بیوتیکی باید به طور منظم پایش شود، تصریح کرد: این پیگیری ضرورت تغییر در تجویز آنتی‌بیوتیک با طیف محدود یا قطع دارو را مشخص می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان به موارد دیگر در مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد و گفت: کارآیی دارو در بدن، انتخاب صحیح نوع آنتی‌بیوتیک‌های باکتریواستاتیک یا باکتریوسیدال، عوامل فارماکوکنتیک و راه تجویز داروها، رژیم‌های انتخابی آنتی‌میکروبی، درمان ترکیبی، درمان اولیه، برهم‌افزایی، آنتاگونیسم، قیمت دارو و ارزیابی در شکست دارودرمانی در مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها موثر است.
وی بر رسیدگی تجویز آنتی‌بیوتیکی تاکید کرد و ابراز داشت: این مرحله از 13 پرسش تشکیل شده و ارزشیابی دوره درمان با آنتی‌بیوتیک را شفاف می‌کند.
به گفته سبحانی، با به‌کارگیری 12 نکته کلیدی پیشنهاد شده از طرف سازمان جهانی برای مصرف منطقی داروها، رعایت سیاست‌ها و خط‌مشی‌های جهانی و ملی در زمینه کاربرد آنتی‌بیوتیک‌ها و همچنین پایش و ارزشیابی درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توان از روند تهدیدآمیز مقاومت با این داروها پیشگیری کرد.
خبر مرتبط :
ممنون از اطلاع رسانی خوب شما و حساسیت به موضوع بسیار مهم باقیمانده آنتی بیوتیک ها در مواد غذایی با منشا دامی. به امید خدا به زودی در این زمینه مقاله ای را منتشر خواهم کرد که امیدوارم برای همکاران شاغل در بخش سلامت و ایمنی غذا مفید باشد. 
