حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: اگرچه زمزمه‌های استفاده از ظرفیت غیرپیرادامپزشکان در طرح ملی
واکسیناسیون، موجی از نگرانی را میان نیروهای پیرادامپزشک از لحاظ عدم امنیت شغلی و
مصائب معیشتی ایجاد کرده، اما رئیس سازمان دامپزشکی کشور به حکیم مهر اطمینان می‌دهد
که «به هیچ عنوان» در مناطقی که نیروهای کاردان و کارشناس دامپزشکی وجود دارند، از
سایر نیروها استفاده نخواهد شد.
«دکتر سیدمحمد آقامیری» تصریح می‌کند: «به طور کلی وظیفه سازمان دامپزشکی
کشور به عنوان حاکمیت این است که در حوزه پیشگیری، کنترل و مبارزه با انواع بیماری‌های
دامی بالاخص بیماری‌های مشترک بین انسان و دام اقدام کند. بخش خصوصی در جایی وارد می‌شود
که از لحاظ بعد مسافت و تعرفه، برای او توجیه اقتصادی دارد و در جایی که برای او سود
ندارد، ورود نمی‌کند. در حالی که سازمان دامپزشکی کشور در جایگاه حاکمیتی خود، برای
پاکسازی تعدادی از بیماری‌های استراتژیک، مجبور به افزایش پوشش واکسیناسیون هست و در
صعب‌العبورترین نقاط و محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین مناطق کشور، حتی اگر تعداد دام
در آن مناطق بسیار کم و حتی یک راس باشد، مایه‌کوبی را انجام می دهد. به طور خلاصه
هدف سازمان دامپزشکی کشور، جهت‌گیری به سمت پوشش صددرصدی واکسیناسیون دام‌هاست و نه
انتفاع اقتصادی!
وی می‌افزاید: «اولویت ما استفاده از نیروهای
کاردان و کارشناس دامپزشک موجود است و قطعا تاکید ما در فراخوان‌ها این است که از فارغ‌التحصیلان
مرتبط استفاده کنیم. کمااینکه آموزش نیروهای غیردامپزشک، برای سازمان دامپزشکی هزینه
دارد. گرچه در بعضی از مناطق استان‌ها، ما به میزان لازم کاردان و کارشناس نداریم که
در آن مناطق، با نظر اداره کل دامپزشکی استان و در صورتی که نظام دامپزشکی استان نتواند
نیروی واکسیناتور برای همکاری در زمینه مایه‌کوبی بسیج کند، مجبور به استفاده از نیروهای
آموزش‌دیده در مراکز علمی آموزشی تحت نظارت وزارت علوم خواهیم بود.
حکیم مهر: آقای دکتر، ضمن تشکر از فرصتی که
در اختیار ما قرار دادید، لطفا اقدامات سازمان دامپزشکی کشور در زمینه پیشگیری، کنترل
و مبارزه با انواع بیماری‌های دامی را در طول یک سالی که از تصدی حضرتعالی بر مسند
ریاست سازمان دامپزشکی می‌گذرد، تشریح نمایید.
در طول یک سال گذشته همکاران ما در ادارات
مختلف و معاونت‌های مربوطه، اقدامات زیادی را درخصوص تدوین پروتکل‌های مربوط به پیشگیری،
کنترل بیماری‌های استراتژیک دامی، بالاخص بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و همچنین
بیماری‌های طیور به عمل آوردند. مثلا در زمینه واکسیناسیون برخی از بیماری‌های دام،
برای اولین بار در تاریخ سازمان دامپزشکی توانستیم حجم بسیار زیادی از واکسن‌های مورد
نیاز دام را تهیه کنیم تا طبق برنامه، در پایان دو سال آینده به هدف پاکسازی 6 بیماری
آبله، تب برفکی، شاربن، PPR، لمپی‌اسکین
و هاری نزدیک شویم. به طور مثال ۱۴۰ میلیون دوز واکسن تب برفکی و ۸۵ میلیون دوز واکسن PPR تهیه کردیم. اولویت ما این
بوده که در تهیه واکسن‌های مورد نیاز از تولید داخل استفاده کنیم و لذا کل واکسن‌های
تهیه شده از منابع تولید داخل بوده است.
همانطور که می‌دانیم، هر سال در این فصل با
مهاجرت پرندگان مهاجر، سابقه مواجهه با بیماری آنفلوانزای طیور را داشتیم که خوشبختانه
امسال به دلیل تدابیری که از پیش تهیه شده بود و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی که به
صورت محکم و مدون در سراسر کشور صورت پذیرفت، تا امروز شاهد هیچ کانونی در سراسر کشور
نیستیم.
حکیم مهر: به طور خاص برای مبارزه با بیماری تب برفکی چه برنامه‌هایی
دارید؟
در بیماری تب برفکی، هدف ما جهت‌گیری به سمت پاکسازی کامل این
بیماری در سطح دامداری‌ها صنعتی و سنتی است که در این راستا نیازمند همکاری بهره‌برداران
نیز هستیم. به طور کلی برنامه ما برای کنترل بیماری‌ها، پیشگیری از بیماری‌هاست و برای
دستیابی به این هدف، حجم بالایی از واکسن تهیه شده که تزریق آنها نیازمند حضور فعال
حداقل 20 هزار نیروی ماهر اعم از کاردان‌ها و کارشناسان دامپزشکی و اگر در جایی این
عزیزان در دسترس نبودند، استفاده از توان نیروهای آموزش‌دیده توسط دکترای عمومی و متخصص دامپزشک است تا بتوانیم یک پوشش قابل
قبول و مویرگی از واکسیناسیون در سراسر کشور داشته باشیم.
همانطور که همکاران استحضار دارند، برای پیاده‌سازی برنامه
ملی پیشگیری، ما نمی‌توانیم فقط به واکسیناسیون دامداری‌های صنعتی یا نیمه‌صنعتی بسنده کنیم. کمااینکه فقط کافی است یک واحد
اپیدمیولوژیک روستایی یا عشایری درگیر بیماری شود، تا آن بیماری در سطح وسیعی از دامداری‌های
کشور شیوع پیدا کند. همچنین درخصوص نقل و انتقال و تردد دام، پروتکل‌های سخت‌گیرانه‌ای
را به اجرا گذاشتیم تا بستر انتقال بیماری را کاهش دهیم.
حکیم مهر: به استفاده از توان غیر از افراد کاردان و کارشناس
دامپزشکی برای پوشش واکسیناسیون اشاره کردید. سازمان دامپزشکی اخیراً برنامه استفاده
از خدمات حدود ده هزار واکسیناتور فاقد مدرک دامپزشکی را دارد. همانطور
که می‌دانید درحال حاضر تعداد زیادی درحدود چندهزار واکسیناتور با مدارک کاردانی و
کارشناسی در حال فعالیت هستند که نگران معیشت و آینده شغلی خود با اجرای این طرح هستند.
پاسخ شما به این نگرانی چیست؟
اصلاً اینطور نیست. من در صحبت‌های خودم تاکید کردم که اولویت
سازمان استفاده از نیروهای کاردان و کارشناس دامپزشکی حاضر است و قطعاً اولویت و تاکید
ما در فراخوان‌ها این است که از فارغ‌التحصیلان مرتبط استفاده کنیم. کمااینکه آموزش
سایر نیروها، برای سازمان دامپزشکی هزینه دارد و لذا تاکید، استقبال و اولویت ما بر
این است که از کاردان‌ها و کارشناسان دامپزشکی استفاده کنیم. گرچه در بعضی از مناطق
استان‌ها، ما به میزان لازم کاردان و کارشناس نداریم که در آن مناطق، با نظر اداره
کل دامپزشکی استان و در صورتی که نظام دامپزشکی استان نتواند نیرو برای همکاری در زمینه
مایه‌کوبی بسیج کند، مجبور می‌شویم که از نیروهای غیر دامپزشک کمک بگیریم. این یک مقوله
مرسوم در مواقع اضطرار است.
زمانی که بحث بیماری مطرح است، یکی از اولویت‌ها و رسالت‌های دستگاه‌هایی که در امر حفظ و ارتقاء
بهداشت جامعه فعالیت می‌کنند، این است که از نیروهای آماده استفاده کنند. در نتیجه
تمام اولویت ما این است که ابتدا از کاردان‌ها و کارشناسان دامپزشکی استفاده کنیم و
تنها در مناطقی که نیروی کاردان و کارشناس دامپزشکی نداریم و یا نمی‌توانند ارائه خدمت
کنند و یا در آنجا اصلاً متقاضی برای ارائه خدمت وجود ندارد، سازمان برای انجام وظایف
خود در چهارچوب قوانین و مقررات مجبور است که از داوطلبین آموزش دیده استفاده کند و
به همین جهت آنها را آموزش خواهیم داد و استفاده می‌کنیم.
حکیم مهر: با این حال کاردان‌ها ضعیف‌ترین
قشر جامعه دامپزشکی هستند و امروز یک نگرانی عمیق از بابت معیشت خانواده خود احساس
می‌کنند. آیا مطمئنا این طرح، نافی امنیت شغلی این گروه نیست؟
قطعا نیست. من مصرانه تاکید می‌کنم دیدگاه ما بر این است که
نیروی فنی و نیرویی که دانش‌آموخته دامپزشکی در مقاطع پایین‌تر است، کار مایه‌کوبی
را انجام دهد. من قطعا از حقوق این عزیزان دفاع خواهم کرد، کمااینکه از دیدگاه ما یک
کاردان دامپزشکی که الان ۱۵ سال است در یک مرکز مایه‌کوبی کار می‌کند و در تمام این
مدت فاقد بیمه تأمین اجتماعی بوده و از مزایای سختی کار نیز استفاده نکرده، ضمن ابراز
شرمندگی از قصور و کوتاهی‌های گذشته، حتماً در اولویت است؛ چرا که سربازان خط اول مبارزه
با انواع بیماری‌های دامی ما همین کاردان‌ها و واکسیناتورهای دامپزشکی هستند.
بنابراین ما در استان‌ها و در شهرستان‌ها و مناطقی که نیروی
دامپزشکی ما توان انجام کار مایه‌کوبی را دارد، از سایرین استفاده نمی‌کنیم، بلکه حتی
پیگیر هستیم که بیمه تامین اجتماعی این عزیزان نیز انجام شود. به دنبال این هستیم که
تمام مایه‌کوب‌ها و همکاران کاردان ما شناسایی شوند و در آینده به آنها کارت شناسایی
شایسته داده شود.
یکی از دلایلی که باعث شده کاردان‌های دامپزشکی امنیت شغلی نداشته
باشند، این است که طبق قانون، پروانه به دکتر دامپزشک داده می‌شود و ایشان هم تعدادی
پیرادامپزشک در اختیار دارد و بعضاً هم متأسفانه در سکوت خبری غیردامپزشک هستند! یکی
از برنامه‌های دیگر ما این است که در جایی که فارغ‌التحصیل دانشگاهی دامپزشکی اعم از
کاردان یا کارشناس وجود دارد، مراکز واکسیناسیون را مجبور کنیم که فقط از توان آنها
استفاده کنند و اگر در استانی پیرادامپزشک وجود داشت و مرکز مایه‌کوبی به غیر از آنها
استفاده کند، قطعا با آن مرکز مایه‌کوبی برخورد قانونی خواهد شد.
مورد بعدی بیمه تامین اجتماعی است که ما در حال تدوین دستورالعملی
هستیم که مراکز مایه‌کوبی ملزم شوند پیرادامپزشکان در اختیار را تحت پوشش بیمه تأمین
اجتماعی قرار دهند.
حکیم مهر: قبلا اشاره کردید که در جاهایی
که مجبور به استفاده از نیروهای غیر پیرادامپزشکان هستید، یک دوره آموزشی مفصل برای
این افراد برگزار می‌شود. یکی از نگرانی‌های دیگری که در این طرح وجود دارد، این است
که آیا واکسیناتور غیر دامپزشک در این دوره، مسائلی چون باقی‌مانده واکسن و زنجیره
سرد را آموزش می‌بیند؟ به طور کلی سطح کیفیت این دوره‌های آموزشی چقدر است؟
قطعاً وقتی که ما بحث آموزش را مطرح می‌کنیم، به این شکل نیست
که به خودی خود واکسن و دارو در اختیار این نیروها قرار داده شود تا واکسیناسیون انجام
دهند. ما این نیروها را سازماندهی و ساماندهی خواهیم کرد تا زیر نظر دامپزشکان بخش
خصوصی یا در جایی که دکتر دامپزشک بخش خصوصی وجود نداشت، زیر نظر همکاران اداره کل
دامپزشکی استان و یا در اردوهای جهادی به کار گرفته شوند و در این صورت افراد متخصص
به عنوان ناظر عالیه حضور خواهند داشت و همکاران ما در اداره کل دامپزشکی استان نیز
بر این بحث نظارت می‌کنند.
حکیم مهر: آیا با اجرای این طرح، واکسن
از سیستم GIS خارج نمی‌شود؟
خیر. این طرح کاملاً در اختیار اداره کل مبارزه با بیماری‌های
دامی سازمان و تحت برنامه‌های قبلی این اداره کل با رعایت زنجیره سرد واکسن انجام خواهد
شد و حتی اردوهای جهادی نیز تحت نظارت کامل این اداره کل هست.
به این نکته دقت کنید که اگر قرار بود بخش خصوصی دامپزشکی این
کار را انجام دهد که هیچ تغییر خاصی رخ نخواهد داد و با همین روند فعلی در بخش خصوصی
انجام می‌شود. در جاهایی هم که بخش خصوصی نتواند این کار را پوشش دهد یا به دلیل بعد
مسافت، کمبود نیرو و... برای او توجیه اقتصادی نداشته باشد، واکسن در اختیار خود ادارات
کل قرار داده می‌شود.
حکیم مهر: در بخشی از سخنان خود اشاره
کردید که امسال آنفلوانزای فوق حاد پرندگان نداریم.
نمی‌گویم که آنفلوانزای فوق حاد پرندگان نداریم، بلکه با آن
خصوصیت‌هایی که دارد، تا امروز هیچ کانون آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کشور نداریم.
حکیم مهر: اشاره کردید که برای دستیابی
به این هدف، تدابیر ویژه‌ای داشته‌اید. چه تدابیری؟
ما برای اولین بار اجرای پروتکل‌های بهداشتی را چهارماه زودتر
از موعد اصلی شروع کردیم و علاوه بر نظارت دقیق در واکسیناسیون مزارع پرورش، رصد و
پایش جدی این بیماری در مناطق با ریسک بالا را در دستور کار خود قرار دادیم.
مسئولین فنی بهداشتی واحدهای مرغداری که سازمان دامپزشکی کشور
آنها را به عنوان نماینده سازمان و حاکمیت در آن واحدها می‌شناسد، با رعایت و اجرای
پروتکل‌های بهداشتی سازمان، بهترین همکارانی هستند که در این خصوص به سازمان کمک می‌کنند
تا درگیر این بیماری در فارم‌ها نشویم و ارتباط دائمی سازمان با این افراد در تحکیم
و ثبات این وضعیت مؤثر است. آنها به خوبی مخاطرات بهداشتی را می‌دانند و پیش‌آگهی‌های خوبی در این
زمینه دارند. خوشبختانه همین مساله باعث شد مشکلاتی که در سنوات گذشته وجود داشت، امسال
تاکنون در واحدهای صنعتی و سنتی کشور بروز نکند.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار
ما قرار دادید.
