حکیم مهر - محققان دانشگاهی کشورمان با حمایت یک شرکت تولید کننده دانه کتان، برای نخستین بار موفق به افزایش غلظت امگا 3 در شیر گاو به میزان قابل توجه شدند.
اهمیت این دستاورد تحقیقاتی در حالی پررنگ می‌شود که امگا 3 به عنوان مکمل مهم غذایی بسیار تاثیرگذار در حفظ سلامت و ارتقای سیستم ایمنی بدن، به شمار رفته و به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیر اشباع، برای ادامه حیات انسان ضروری هستند و نقش حیاتی در ساختار غشاء سلولی دارند.
بر همین اساس، تولید شیری که حاوی غلظت بیشتری از امگا 3 باشد و بخش اعظمی از اسیدهای چرب مفید مورد نیاز روزانه انسان را تامین کند، یکی از اهداف محققان علوم تغذیه دام کشور است.
پژوهشگران در پاسخ به این پرسش که «اسیدهای غیراشباع امگا 3، با چه روشی در شکمبه نشخوار کننده و طی فرآیند بیوهیدروژناسیون، کمتر به اسیدهای چرب اشباع شده تبدیل می‌شوند؟» به نوعی ترکیب جدید در جیره غذایی «حاوی دانه کتان» گاو دست یافتند که در نتیجه آن، امگا 3 بیشتری وارد روده باریک گاو و شیر این حیوان می‌شود.
دکتر محسن دانش مسگران، محقق این طرح تحقیقاتی در توضیح دستاورد تحقیقاتی خود به خبرنگار پژوهشی ایسنا گفت: هم اکنون غلظت امگا 3 موجود در شیر گاو، 350 میلی‌گرم در هر کیلوگرم است که با تلاش انجام شده در این تحقیق و تغییرات صورت گرفته در نوع جیره غذایی گاو، این غلظت به 840 میلی‌گرم در هر کیلوگرم شیر رسیده است.
وی افزود: به این ترتیب چنانچه 300 سی‌سی از شیر تولید شده گاو به این روش مصرف شود، 25 درصد نیاز روزانه بدن به امگا 3 تامین می‌شود.
این متخصص تغذیه نشخوارکنندگان، افزود: شیر گاوهایی که از ترکیب خوراکی معمول فعلی استفاده می‌کنند، حاوی تنها 40 درصد امگا 3 شیر گاوهایی است که از جیره غذایی با ترکیب آزمایش شده در تحقیق تغذیه می‌شوند.
وی با اشاره به این که در دنیا تلاش زیادی برای افزایش میزان انتقال امگا 3 از روده باریک گاو به شیر آن انجام شده، اما نتیجه کاملی حاصل نشده است، تصریح کرد: هم اکنون، محققان موفق به افزایش انتقال غلظت امگا 3 به شیر گوسفند تا سه برابر امگا 3 پایه، آن هم به شرط مصرف بالا شده‌اند؛ اما در مورد شیر گاو، چنین نتیجه‌ای حاصل نشده است.
محقق علوم دام دانشگاه فردوسی مشهد با بیان این که طرح افزایش غلظت امگا 3 شیر، 100 نمونه گاو اجرا شده است، درباره فواید حاصل از اجرای این طرح تحقیقاتی به خبرنگار ایسنا گفت: حفظ سلامت، ارتقای سیستم ایمنی بدن و تولید مثل، از مباحث مهم تغذیه گاو است. افزایش نسبت امگا 3 به امگا 6 در خوراک گاو، کمک شایانی به بهبود عملکرد هورمون‌های جنسی و تخمک‌ریزی در حیوان خواهد کرد.
به گفته وی، استفاده از این منبع غنی از امگا 3 می‌تواند نقش مهمی در باروری گاو نیز داشته باشد و نرخ ماندگاری آن در گله را افزایش دهد؛ این در حالیست که هم اکنون متوسط زایش هر گاو در گله که 3 تا 5/3 بار بوده، به متوسط 5/2 تا 3 بار کاهش یافته است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: افزایش تولیدات شیر گاو در 20 سال گذشته، از میانگین 7 تن به میانگین 11 تن، نشانگر استفاده بالای این حیوان از ذخایر درونی خود است، یعنی حیوان در شرایط توازن منفی انرژی قرار گرفته و این در حالی است که نیازهای بدن گاو به درستی تامین نمی‌شود.
وی در همین زمینه گفت: انتقال حجم بیشتری از غلظت امگا 3 از شکمبه گاو به شیر این حیوان، به ارتقای سیستم ایمنی بدن او کمک می‌کند و از سویی دیگر شیر غنی‌تر به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
این محقق با اشاره به تلاش هشت ماهه انجام شده بر روی طرح تحقیقاتی یاد شده، اظهار امیدواری کرد: در فاز باقی مانده طرح، شاهد افزایش غلظت امگا 3 شیر گاو تا سه برابر حد پایه باشیم.
