فصل بیست‌وششم بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی تحت عنوان «احراق و تخریب و اتلاف اموال و حیوانات» به تعیین مجازات حیوان‌آزاری پرداخته است. در ماده ٦٧٩ این قانون می‌خوانیم: «هرکس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال‌گوشت متعلق به دیگری یا حیوانی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند، به حبس از نودویک روز تا شش‌ماه یا جزای نقدی از یک میلیون‌و‌پانصدهزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد».
«ابراهیم ایوبی»، وکیل دادگستری در روزنامه شرق نوشت: شنبه هفتم شهریور خبرگزاری «ایرنا» خبر دلخراشی را منتشر کرد: یک زن ٦٠ ساله به‌همراه ٢٠٠ قلاده گربه بر اثر آتش‌سوزی در یک مرکز حمایت از حیوانات آسیب‌دیده در اشتهارد سوختند. علت وقوع حادثه هنوز روشن نیست و توسط کارشناسان در دست بررسی است. این مرکز ١٠ سال قبل با هزینه شخصی خانم «شعله رئوفی» ایجاد شده بود. در هفته‌های گذشته نیز اخبار دلخراش دیگری از آزار و اذیت حیوانات منتشر شد.
پرسشی که مطرح می‌شود این است: «آیا حق حیات و زندگی تنها مختص انسان‌هاست؟» مهاتما گاندی می‌گوید: «میزان مدنیت یک جامعه را با معیار رفتار با حیوانات می‌توان سنجید». در روایات اسلامی نیز فراوان سخن از حقوق حیوانات به میان آمده است. در روایتی از امام‌صادق(ع) نقل شده است: «زنی به‌خاطر اینکه گربه‌ای را در بند کرده بود و آن حیوان از تشنگی جان داده بود، دچار عذاب شد». (وسایل‌الشیعه، کتاب قصاص، حدیث ١٣) همچنین امام‌علی(ع) در نامه چهل‌وهفتم نهج‌البلاغه فرموده‌اند: «مبادا هیچ انسان یا حیوانی را مثله کنید، هرچند آن حیوان سگ هار باشد». فصل بیست‌وششم بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی تحت عنوان «احراق و تخریب و اتلاف اموال و حیوانات» به تعیین مجازات حیوان‌آزاری پرداخته است. در ماده ٦٧٩ این قانون می‌خوانیم: «هرکس به عمد و بدون ضرورت حیوان حلال‌گوشت متعلق به دیگری یا حیوانی که شکار آنها توسط دولت ممنوع اعلام شده است را بکشد یا مسموم یا تلف یا ناقص کند، به حبس از نودویک روز تا شش‌ماه یا جزای نقدی از یک میلیون‌و‌پانصدهزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد».
صرف‌نظر از اینکه قانون‌گذار تحقق بزه حیوان‌آزاری را مقید به «حلال‌گوشت» بودن کرده است- به قول یکی از استادان حقوق کیفری، با این شرط کشتن «جوجه» دیگری جرم است ولی تلف‌کردن «فیل» دیگری مجرمانه نیست! - میزان مجازات تعیین‌شده نشانگر حساسیت قانون‌گذار به حقوق حیوانات است. در سال ١٣٨٧ رئیس شعبه ١٠٢ دادگاه جزائی «فسا»، واقع در استان فارس، در رأیی جالب که مورد تحسین جامعه حقوقی نیز قرار گرفت، فردی را که با ریختن بنزین الاغی بی‌صاحب را آتش زده بود، به ٥٠ ضربه شلاق محکوم کرد. از آنجایی که ماده ٦٧٩ قانون مجازات اسلامی «حلال‌گوشت» بودن را شرط مجازات دانسته و از منظر شرعی الاغ «حلال‌گوشت» محسوب نمی‌شود؛ قاضی برای حل این معضل به ماده ٦٣٨ همان قانون (تظاهر به عمل حرام) استناد کرد.
البته این دادرس خلاق، مجازات شلاق را به: «فراگیری ٢٠ حدیث از معصومین علیهم‌السلام با مضامین مهربانی با حیوانات و رفتار انسانی با آنها»، «خودداری از کاشتن کاهو به‌مدت یک‌سال» (زیرا ارتکاب عمل محکوم‌علیه ناشی از ورود الاغ به مزرعه کاهو بوده است) و «تغذیه و نگهداری یک رأس الاغ بلاصاحب به‌مدت سه‌ماه» تبدیل کرده است. «شرکت ساماندهی و صنایع مشاغل شهر» امسال در اقدامی شایسته از معاونان شهری و فضای سبز مناطق ٢٢ گانه تهران خواسته است به جهت پاسداشت حقوق حیوانات و رعایت فرهنگ و ادب فارسی، در نگارش تمامی مکاتبات اداری از واژه «سگ‌های بدون‌صاحب» به‌جای «سگ‌های ولگرد» استفاده شود.
امید است با آموزش رفتار مسئولانه نسبت به حیوانات براساس منابع اخلاقی، دینی و قانونی به فرزندانمان، در آینده شاهد کاهش آزار و اذیت حیوانات باشیم.
