حکیم مهر - از سال 1382 که کانون شکار ایران یوزپلنگ را در ردیف جانوران تحت حمایت خود معرفی کرد، اکنون نزدیک به 60 سال می‌گذرد. یوزپلنگ آسیایی در این مدت فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است و شاید مروری بر گذشته حسرت‌بار این‌گونه جانوری بتواند ما ایرانیان را نسبت به نابودی سایر گونه‌های جانوری کشورمان که با کاهش شدید جمعیت مواجه هستند، هشیار کند. تا پیش از جنگ جهانی دوم، جمعیت یوزپلنگ در حدود 400 قلاده تخمین زده می‌شد، ولی با ورود جیپ به کشور و هجوم شکارچیان به مناطق دشتی جمعیت این‌گونه بشدت کاهش یافت. اما با حمایت کانون شکار در سال 1338 و اعمال قوانین و مقررات حفاظتی بار دیگر جمعیت یوز تا حدودی افزایش یافت. به طوری که در اواسط دهه 1350، جمعیت یوزپلنگ در ایران 300 ـ 200 قلاده تخمین‌زده می‌شد. در حالی که عده‌ای دیگر بر این باور بودند که این جمعیت بیش از آن چیزی که هست اعلام شده و تعداد آنها را حدود 100 قلاده تخمین می‌زدند که از این تعداد 30 قلاده را متعلق به منطقه خوش‌ییلاق شاهرود می‌دانستند. در این منطقه استثنایی، یوزپلنگ به سهولت قابل مشاهده بود (برای مثال در 2 مورد در سال 1349 و 1352، 13 و 9 یوز تنها در عرض چند ساعت گشت در داخل منطقه مشاهده شده بود).
روند صعودی جمعیت حیات وحش در این‌گونه مناطق تا اواسط دهه 50 ادامه داشت و پس از آن با تغییراتی که در مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به وجود آمد، توجه به مسائل حفاظتی در مناطقی چون خوش‌ییلاق و میاندشت و توران بدلیل وجود دام فراوانی که از این مناطق بهره‌مند بودند، کاهش یافت و نهایتا جمعیت یوزپلنگ دوباره رو به کاهش نهاد. منطقه حفاظت شده خوش‌ییلاق که زمانی یکی از مناسب‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ در آسیا بود، تقریبا از بین رفت و برای آخرین بار در سال 1362 یوزپلنگ در آن دیده شد. یوزپلنگ از بسیاری از مناطق زیست خود ناپدید شد و محدوده پراکنش آن به بعضی مناطق دوردست که در آنجا طعمه کافی و امنیت نسبی وجود داشت محدود شد. اما اکنون 8 سال است که پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با حمایت سازمان ملل و سازمان حفاظت محیط زیست می‌کوشد، بار دیگر جمعیت از دست رفته یوزپلنگ را احیا کند .
یوزپلنگ میراث ملی ما و نماد تنوع زیستی ایران است که همه باید در حفظ آن بکوشیم.
