تشریح جزئیات مسئولیت مدنی و کیفری صدمات ناشی از حمله حیوانات خانگی از زبان یک حقوقدان

 

یک حقوقدان به بررسی مسئولیت مدنی و کیفری حمله دو سگ به یک دختر ۱۰ ساله در لواسانات پرداخت.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «بهمن کشاورز» با اشاره به حمله دو سگ به یک دختر ۱۰ ساله در لواسانات گفت: مساله نگهداری حیوانات از مدت‌ها پیش موضوع بحث بوده و مواردی نیز باعث پیچیده‌تر شدن موضوع شده است.

وی افزود: شنیده می‌شود افرادی که به نوعی به ثروت‌های بادآورده رسیده‌اند و تعدادشان هم کم نیست، در جوار احداث قصر و ویلا و تهیه اتومبیل‌های گران قیمت به نگهداری حیوانات گوناگون – حتی شیر و ببر و تمساح و امثال اینها – به عنوان مظهری از اشرافیت و پولداری توجه دارند و از یک سو به لحاظ عدم اطلاع و عدم تخصص باعث رنج و عذاب حیوانات می‌شوند و از دیگر سو برای همشهریان وهموطنان ایجاد خطر می‌کنند. مسلم است که نگهداری حیوان مستلزم علاقه به حیوانات، داشتن آگاهی‌ها و اطلاعات و نیز برخورداری از امکانات کافی است.

این وکیل دادگستری تصریح کرد: خبر اخیر در خصوص حمله سگ به کودکی در اطراف تهران باعث نگرانی و تاسف از دوجهت است؛ یکی صدماتی است که به این کودک وارد شده و امید است بهبود یابد و آثاری هم بر بدن او بر جای نماند و دیگر از این حیث که ممکن است وقوع این حادثه – که در هر نقطه‌ای از دنیا حادث شود و ناچار در کشور ما هم بی سابقه نیست – موجب تقویت موضع حیوان آزاران و کسانی شود که در پی آزار بلکه امحای حیوانات اهلی از هر قبیل هستند.

وی یادآور شد: شرعا سگ نگهبان و سگ شکاری و سگ گله دارای مالیت است و از بین بردن آن‌ها موجب ضمان و پرداخت خسارت می‌باشد و این معنا را اداره حقوقی قوه قضاییه در نظریه ۳۹۰۲/۷ مورخ ۶/۱۰/۱۳۸۲ تایید کرده است.

کشاورز ادامه داد: ماده ۵۲۲ قانون مجازات اسلامی مقرر کرده «متصرف هر حیوانی که از احتمال حمله آن آگاه است باید آن را حفظ نماید و اگر در اثر تقصیر او حیوان مزبور به دیگری صدمه وارد سازد ضامن است ولی اگر از احتمال حمله حیوان آگاه نبوده و عدم آگاهی ناشی از تقصیر او نباشد ضامن نیست. تبصره یک این ماده آورده که نگهداری حیوانی که شخص توانایی حفظ آن را ندارد، تقصیر محسوب می‌شود. تبصره دو نیز عنوان کرده نگهداری هر وسیله یا شی خطرناکی که دیگران را در مسیر آسیب قرار دهد و شخص قادر به حفظ و جلوگیری از آسیب رسانی آن نباشد، مشمول حکم تبصره یک این ماده است»؛ بنابراین هر چند ممکن است فرد یا افرادی مثلا برای حفظ مسکن یا مزرعه یا کارخانه خود به سگ نیاز داشته باشند و نوعا سگ‌های نگهبانی از این قبیل قوی و تهاجمی هستند اما زمانی که صاحبان چنین حیواناتی آنها را مثلا برای گردش به خارج از منزل یا مزرعه یا کارخانه می‌آورند حتما باید برای آنها پوزه‌بند ایمنی و قلاده محکم تهیه کنند به نحوی که حیوان ولو با تحریک افراد ثالث قادر به لطمه زدن به آنها نباشد.

وی ادامه داد: همچنین صاحب سگ که او را بیرون آورده باید در حدی از توانایی باشد که حیوان نتواند خود را از دست او رها و از قید قلاده آزاد و به افراد حمله کند. در صورت عدم رعایت این موارد صاحب حیوان ضامن است.

کشاورز تصریح کرد: اداره حقوقی قوه قضاییه در گذشته مسئولیت صاحب حیوان را به مسئولیت مدنی و ضمان منحصر می‌داند. (نظریه ۵۱۷/۷ مورخ ۱۷/۷/۱۳۸۲) اما به نظر می‌رسد شاید بتوان گفت اگر به علت بی احتیاطی و بی مبالاتی صاحب حیوان در نگهداری و پیش بینی خطرات او به کسی آسیب وارد شود، احتمالا این فرد از باب بی‌احتیاطی و بی مبالاتی مسئولیت کیفری نیز خواهد داشت.

این حقوقدان در پایان گفت: به هر حال گمان می‌رود مساله نگهداری حیوانات به ویژه سگ دارای جنبه‌های مختلف است که اگر توام با رعایت موارد ایمنی و بهداشتی (از قبیل واکسیناسیون و دقت در نحوه تغذیه این حیوانات) باشد، اصولا نه تنها بلامانع بلکه مثبت است و شنیده شده حضور حیوانات خانگی در منازل باعث تلطیف عواطف و احساسات کودکان می‌شود و این در دنیایی که خشونت از جلوه‌های بارز پدیده‌های آن است می‌تواند مثبت ارزیابی شود، ولی صاحبان این حیوانات باید به طور جدی مسئولیت نگهداری آنها و دفع ضرر از مردم را بر عهده داشته باشند.