نگاهی بر مفهوم روز جهانی دامپزشكی
دکتر علی‌صفر ماکنعلی
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور
بر اساس تصمیم سازمان جهانی بهداشت دام و جامعه جهانی دامپزشکی ۲۸ آوریل به عنوان «روز جهانی دامپزشکی» نامگذاری شده است و امروز، روز جهانی دامپزشکی با شعار «نقش دامپزشکی در توسعه پایدار برای بهبود معیشت، سلامت و امنیت مواد غذایی» نامیده شده است.
لذا بر خود دانستم تا این روز مهم را به تمامی کسانی که در عرصه سخت و پر مشقت بهداشت دام، سلامت مواد غذایی و توسعه پایدار کشور تلاش می‌کنند به خصوص به همکاران گمنام که در مناطق محروم و مرزی و با حداقل معاش اما آبرومندانه برای توسعه و بهبود معیشت، سلامت و امنیت مواد غذایی مردم و کشور تلاش می‌کنند، تبریک بگویم. می‌خواهم در رابطه با این روز مهم مطلبی را بنویسم تا شاید با انتشار آن به ارتقاء کیفی همکاران دامپزشکی کشور کمکی و لو بسیار جزیی شود.
در کشور ما جامعه دامپزشکان ایران که نمایندگی صنفی دامپزشکان را بایستی از جمله وظایف خود بداند، امید می‌رود که امروز خلاصه‌ای از عملکرد خود را منتشر کند تا منجر به افزایش کارایی دامپزشکی کشور از یك طرف شده و از طرف دیگر در بهبود معیشت صنف خود بطور مستقیم و غیر مستقیم نقش ایفا می‌کند.
امروزه بر کسی پوشیده نیست که بدون مشارکت بخش خصوصی و بدون حضور کلیه ذینفعان مرتبط با دامپزشکی امکان غلبه بر کارهای بسیار مهم و بعضا زمین مانده در دامپزشکی امکانپذیر نیست. همه باید بدانیم که در کشوری زندگی می‌کنیم که از نظر تنوع اقلیم و اکوسیستم جزء پنج کشور اول دنیا هستیم، همه باید باور داشته باشیم که جزء معدود کشورهای دنیا می‌باشیم که دارای جمعیت دام گوسفند و بز به صورت عشایری می‌باشیم، همه باید باور کنیم که جزء ده کشور برتر دنیا از لحاظ تعداد طیور دنیا می‌باشیم، همه باید باور کنیم در همسایگی کشورهایی قرار داریم که دارای ساختار دامپزشکی خاص و دارای مرزهای خشن و تقریبا از دیدگاه بهداشتی غیر قابل کنترل هستیم، همه باید باور کنیم که در خیلی از زمینه‌ها نیاز به تلاش و کار فراوان داریم، همه باید باور کنیم که مشکلات فقط با دست خودمان قابل حل است.
همه باید بدانیم واگرایی نمی تواند نتیجه مطلوب داشته باشد، همه باید بدانیم که بردارهای ما دامپزشکان بسیار قوی و پر اثر است، اما باید مسیرشان را موازی و همراه کنیم همه باید بدانیم با بیانیه پراکنی که باعث هدر رفت انرژی همه می شود، نمی توان مشکلات دامپزشکی و مردم را حل کرد.
همه باید بدانیم که به تعهدات خودمان پایبند باشیم، همه باید بدانیم که نباید مانع توسعه کشاورزی کشور بشویم، تعهدات سازمان دامپزشکی کشور تعهداتی مشخص بر مبنای مقررات بین المللی و تعهدات جامعه دامپزشکان ایران صنفی و کاملا مشخص است .
از آنجایی كه شعار امسال روز جهانی دامپزشکی، نقش دامپزشکی در توسعه پایدار برای بهبود معیشت، سلامت و امنیت مواد غذایی تعیین شده است، بد نیست به مفاهیم کلمات بسیار مهم این شعار و سپس گذری کوتاه به سازمان جهانی بهداشت دام جامعه جهانی دامپزشکی بیندازیم .
توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است.
در سال ۱۹۸۰ میلادی برای نخستین بار نام توسعه پایدار در گزارش سازمان جهانی حفاظت از منابع طبیعی آورده شد. این سازمان در گزارش خود با ذکر استراتژی حفظ منابع طبیعی، این واژه را برای توصیف وضعیتی به کار برد که توسعه نه تنها برای طبیعت مضر نیست، بلکه به یاری آن هم می‌آید.
پایداری می‌تواند چهار جنبه داشته باشد:
۱- پایداری منابع طبیعی
۲- پایداری سیاسی
۳- پایداری اجتماعی
۴- پایداری اقتصادی
در حقیقت توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی اتفاق تمرکز ندارد، بلکه به جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می‌کند. توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است.
یکی از مهمترین رویدادهای بین‌المللی در زمینه توسعه پایدار، نشست جهانی توسعه پایدار است. در این نشست توافق‌هایی در زمینه توسعه پایدار میان شرکت‌کنندگان به عمل آمد. کاهش تعداد افرادی که دسترسی به آب ندارد تا سال ۲۰۱۵ میلادی به نصف برسد، به حداقل رساندن مواد شیمیایی که بر سلامتی انسان و طبیعت اثرات مخرب می‌گذارند تا سال ۲۰۲۰ میلادی، نصف کردن سرعت کاهش ذخیره‌های دریایی و رساندن منابع دریایی به سطحی پایدار تا سال ۲۰۱۵ میلادی، کاهش روند از بین رفتن تنوع طبیعی تا سال ۲۰۱۰ میلادی، افزایش پایداری در استفاده از انرژی‌های تجدیدشونده و برنامه‌ریزی برای تدوین برنامه‌ای ۱۰ ساله در مورد توسعه پایدار از اصلی‌ترین توافقات این نشست بود.
جامعه بین المللی دامپزشكی
در این بین در سال ۱۸۶۳ میلادی یعنی حدود ۱۵۰ سال پیش بزرگ مردی به نام «پروفسور جان گامگی» استاد دانشکده دامپزشکی ادینبورگ متخصصان دامپزشکی از سراسر اروپا را دعوت کرد تا به بحث و گفتگو در رابطه با بیماری‌های واگیردار دامی و نحوه و راهکارهای کنترل و پیشگیری از آنها به گفتگو بپردازند. این نشست در شهر هامبورگ کشور آلمان برگزار و منجر به پیدایش جامعه جهانی دامپزشکی شد و این اولین کنگره بین المللی دامپزشکی بود که بعدا به عنوان کنگره جهانی دامپزشکی شناخته شد.
۴۳ سال بعد در سال ۱۹۰۶ میلادی در هشتمین کنگره جهانی دامپزشکی که در شهر بوداپست کشور مجارستان برگزار شد به این نتیجه رسیدند که ضرورت دارد یک پیوند سازمانی بوجود بیاید و برای رسیدن به این هدف یک کمیته دائمی تشکیل شد.
در سال ۱۹۵۳، در پانزدهمین کنگره جامعه جهانی دامپزشکی که در شهر استکهلم کشور سوئد برگزار شد، اعضاء تصمیم گرفتند که یک سازمان بین المللی ایجاد کنند. کمیته دائمی جامعه بین المللی دامپزشکی برای تدوین اساسنامه جامعه دامپزشکی جهانی تلاش کردند. این اساسنامه در شانزدهمین کنگره که در سال ۱۹۵۹ میلادی در شهر مادرید کشور اسپانیا برگزار شد، به تصویب رسید و بدین گونه جامعه بین المللی دامپزشکی تاسیس شد. امروزه این جامعه با سایر سازمان‌های بین المللی، از جمله سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) همکاری می‌کند. تلاش‌های این مجموعه بر بهداشت و رفاه حیوانات، بهداشت عمومی و محیط زیست تمرکز دارد.
سازمان جهانی بهداشت دام
در سال ۱۹۲۰ میلادی بیماری طاعون گاوی در بلژیک به طور غیر منتظره اتفاق افتاد. این رخداد به دلیل حمل گاو کوهان دار(زبو) که از هندوستان به مقصد برزیل و از طریق بندر آنتورپ عبور می‌کرد صورت پذیرفت. در سال ۱۹۲۴ میلادی متعاقب رخداد طاعون گاوی مذاکرات بسیار فشرده‌ایی از طریق مجاری دیپلماتیک بین دولت‌ها آغاز گردید که نهایتا تعداد ۲۸ کشور در ۲۵ ژانویه سال ۱۹۲۴ میلادی توافقنامه بین المللی را نهایی کردند و دفتر بین المللی بیماری‌های واگیردار حیوانی را پایه‌گذاری نمودند که توسط دبیر کل لیگ ملل ابلاغ گردید.
اولین کنفرانس این دفتر تاریخ در ۳۰ ژانویه ۱۹۲۸ در شهر ژنو کشور سوییس برگزار شد که در این نشست فقط هشت کارشناس حضور داشتند. این کارشناسان، در این نشست چارچوبی را تحت عنوان پلیس بین المللی بهداشتی را بوجود آوردند. این کنفرانس تصمیم گرفت که تنها اسناد بهداشتی دامپزشکی صادره توسط دامپزشکی دولتی می‌توانند به عنوان تضمین کننده سلامت کالاهای صادراتی و وارداتی باشند و تجارت بدون این اسناد بهداشت دامپزشکی را ممنوع کردند.
در سال ۱۹۴۵ میلادی سازمان ملل متحد جایگزین لیگ ملل شد.
سازمان ملل دو سازمان تخصصی را تاسیس کرد:
۱. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال ۱۹۴۶
۲. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال ۱۹۴۸
اهداف این دو سازمان تابع سازمان ملل متحدتا حدی پوشش دهنده فعالیت‌های سازمان جهانی بهداشت دام بود که وجود این دو سازمان، فعالیت‌های سازمان جهانی بهداشت دام را به شدت زیر سئوال برد و در سال‌های ۱۹۴۶ و ۱۹۵۱ میلادی تلاش شد تا سازمان جهانی بهداشت دام را در درون سازمان‌های مزبور ادغام کنند اما به دلیل استدلال‌های علمی و منطقی، سازمان ملل پذیرفت که سازمان جهانی بهداشت دام به طور مستقل بعنوان یک سازمان بین دولتی به فعالیت‌های خود ادامه دهد و در سال ۱۹۵۲ میلادی بین سازمان جهانی بهداشت دام و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، موافقت نامه ای رسمی امضا و منتشر گردید.
در حال حاضر سازمان جهانی بهداشت دام دارای ۱۸۱ کشور عضو می‌باشد و وظیفه سیاستگذاری برنامه‌های کنترل، پیشگیری و ریشه کنی بیماری‌های حیوانی، بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان و سلامت غذای با منشاء حیوانی را برعهده دارد و تنها مرجع بین المللی برای سیاستگذاری در امر تجارت کالاهای مرتبط با دامپزشکی برای سازمان جهانی تجارت به شمار می‌رود.
منبع: روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور
احسنت 
