انتقال دامپزشکی به وزارت بهداشت به نفع دامپزشکی خواهد بود/ باید در وزارتخانه‌ای باشیم که بهداشت اولویت اول آن باشد، نه تولید

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: خودش می‌گوید که از ابتدا هیچ شناختی نسبت به رشته دامپزشکی نداشته و مانند همه همکاران خود در کنکور سراسری دانشگاه‌ شرکت کرده است. اگرچه در روزگار جوانی، علاقه‌مند به تحصیل در رشته داروسازی بوده، اما همان سال اول در رشته دامپزشکی دانشگاه دولتی ارومیه پذیرفته می‌شود و این رشته را در سال ۱۳۸۰ و با رتبه ممتاز به پایان می‌رساند.

 «دکتر فریدون رضازاده» همان سال نفر دوم ورودی دکترای تخصصی رشته بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ شده و در سال ۸۵ از دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل می‌شود. وی از سال ۸۵ تاکنون در دانشگاه تبریز مشغول به تدریس است در رشته بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ فعالیت می‌کند و هم‌اکنون رتبه دانشیاری را داراست.

حکیم مهر: آقای دکتر، رشته دامپزشکی را در ایران چطور ارزیابی می‌کنید؟

از دو بعد آموزش و بازار کار می‌توان به این سوال پاسخ داد؛ وضعیت دامپزشکی از نظر آموزشی چندان مطلوب نیست و متاسفانه ریشه اصلی این نابه سامانی، به زمانی باز می‌گردد که علوم پزشکی از وزارت علوم منفک و دانشکده‌های دامپزشکی در وزارت علوم باقی ماندند. از آن زمان به این طرف، دیگر آنطور که باید به رشته دامپزشکی بها داده نشد.

از طرف دیگر ما افزایش جمعیت را در چند سال اخیر شاهد بودیم که نیاز به دامپزشکان را افزایش داد، اما دیگر نه تا این حد که بخواهیم ۲۳ دانشکده دامپزشکی داشته باشیم. تعداد زیاد دانشکده‌های دامپزشکی و فارغ‌التحصیلان این رشته، باعث اشباع نیاز به دامپزشک در بخش بازار کار و منجر به این شد که خیلی از همکاران جوان ما که فارغ‌التحصیل می‌شوند، به سمت کارهای دیگری غیر از دامپزشکی گرایش پیدا کنند. این عزیزان با اینکه حدود ۶ سال زحمت می‌کشند، درس می‌خوانند و با نمرات خوب و توانمندی بالا فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما متاسفانه برای امرار معاش مجبور می‌شوند به سمت رشته‌های دیگر گرایش پیدا کنند.

به طور خلاصه از بعد بازار کار نیز وضعیت ما بسیار نامطلوب است و با این روندی که پیش می‌رویم بعید است که تا ۱۰ سال دیگر هم بازار کار سامان یابد.

حکیم مهر: به ۲ نکته خیلی مهم اشاره کردید؛ یکی بحث جدایی دامپزشکی از وزارت بهداشت و دیگری تعداد زیاد دانشکده‌های دامپزشکی. اخیرا بحث الحاق سازمان دامپزشکی به وزارت بهداشت مطرح شده و از آن طرف وزیر بهداشت نیز تمایل خود را به این انتقال نشان داده است. به نظر شما آیا انتقال می‌تواند مشکلات پیش‌گفت را حل کند؟

در مجموع اگر انتقال با حفظ شأن و جایگاه دامپزشکان صورت گیرد، به نظر من به نفع دامپزشکی خواهد بود. اینکه برخی همکاران و اساتید بنده عنوان می‌کنند که بهتر است مستقل باشیم، صحیح نیست. الان سازمان حفاظت محیط زیست مستقل است. چه خدماتی توانسته در زمینه محیط زیست ارائه دهد؟ خشک شدن تالاب‌ها، از بین رفتن دریاچه ارومیه، از بین رفتن یوزپلنگ ایرانی و خیلی از مشکلات دیگر را شاهد هستیم.

ما باید در وزارتخانه‌ای باشیم که بهداشت اولویت اول آن باشد. اما الان در وزارتخانه‌ای قرار گرفتیم که تولید اولویت اول آن است. خیلی از همکاران ما که دامپزشکی را تدریس یا تحصیل می‌کنند، بیشتر به بعد بهداشتی قضیه توجه می‌کنند و نه تولید. درست است که تولید مهم است اما در وهله اول باید همراه با پارامترهای بهداشتی باشد. اگر شیری تولید شود که میزان آفلاتوکسین آن خارج از حد مجاز باشد، در نهایت به ضرر آحاد مردم تمام می‌شود. ما در این بحث خیلی ضعف داریم.

اگر دامپزشکی با حفظ شأن و جایگاه خود زیر نظر وزارت بهداشت قرار گیرد، باعث پیشرفت آموزش دامپزشکی در کشور می‌شود. متاسفانه امروز آموزش دامپزشکی ایران در حوزه بهداشت، درمان، تشخیص و علوم درمانگاهی و ... فاصله خیلی زیادی با کل دنیا و اروپا دارد.

حکیم مهر: چه راهکاری برای حل این موضوع به ذهن شما می‌رسد؟

یکی از راهکارها انتقال دامپزشکی از وزارت علوم به وزارت بهداشت است. دوم اینکه دانشکده‌های دامپزشکی را محدود و پذیرش ورودی‌ها را کم کنیم و امکانات لازم را در اختیار دانشکده‌های دامپزشکی باقی مانده قرار دهیم. دامپزشکی یک علوم تجربی است که باید با تجربه آموزش داده شود؛ بنده نمی‌توانم بدون اینکه در بیمارستان دامپزشکی هنگام آموزش آندوسکوپی انجام دهم، در فیلد بخواهم اسب را آندوسکوپی کنم.

ما باید در بیمارستان‌های دامپزشکی خود آموزش کافی و لازم و به روز را ببینیم که بتوانیم پاسخ‌گوی جامعه دامی باشیم. الان متاسفانه بنده و خیلی از همکاران بنده، به طور مستقل و به شکل جزیره‌ای کار می‌کنیم که هر یک بتوانیم مقداری از نیاز جامعه و بازار کار را پاسخ دهیم، در حالی که اولویت اول این است که این کار در بیمارستان دامپزشکی انجام شود تا دانشجویی که تربیت می‌شود، توانمند باشد و صرفاً مدرک نگیرد. الان متاسفانه دانشجو به دنبال مدرک است، توانمند نمی‌شود و مهارت لازم را کسب نمی‌کند. وارد بازار کار می‌شود و قصد دارد که نیاز بازار کار را پاسخ دهد که این به نظر من شدنی نیست.

حکیم مهر: به تعداد زیاد دانشکده‌های دامپزشکی هم اشاره کردید. این مشکل را چطور می‌شود حل کرد؟

باید یک هماهنگی میان نیاز جامعه و محصولی که دانشگاه، وزارت علوم یا وزارت جهاد به بازار عرضه می‌کنند، ایجاد کنیم. این مشکل منحصر به حوزه دامپزشکی نیست و در مابقی رشته‌ها نیز وجود دارد. مشکلی که وزارتخانه‌های علوم و بهداشت دارند این است که فقط متولی آموزش هستند و این به نظر من درست نیست. ما وقتی به دانشجو آموزش دهیم در حالی که آموزش ما به روز نباشد و دانش‌آموخته‌ای که وارد بازار کار می‌شود مهارت لازم را به دست نیاورد، سرخورده می‌شود.

ورودی‌های امسال را نگاه کنید که چه تعداد صندلی خالی در دانشگاه‌ها داریم. علت آن این است که دانش‌آموخته‌های ما تجربه‌های خود را به ورودی‌های پایین منتقل می‌کنند و ما نمی‌خواهیم اینطور باشد.

خواسته ما این است که اولا دانشگاه امکانات به روز را در اختیار دانشجو قرار دهد و از دانشجو تکلیف بخواهد تا دانشجویی که فارغ‌التحصیل می‌شود، توانمند باشد. الان در همین استان‌های آذربایجان شرقی و غربی حداقل ۵ دانشکده دامپزشکی داریم. جمعیت دامی این استان‌ها مگر چقدر است؟ خیلی کم است. در صورتی که در سال بالای ۵۰۰ دانشجو فارغ‌التحصیل می‌کنیم.

حکیم مهر: سختی‌های درمان بیماری‌های اسب با توجه به امکانات موجود چه چیزهایی هستند؟

ما برای تشخیص و درمان نیاز به امکانات داریم. خیلی از دانشکده‌ها حتی دانشکده‌های دامپزشکی مادر ما، امکانات تشخیصی لازم و به روز را ندارند. انسان‌های آن را هم نداریم. به این علت که ما افرادی که باید می‌بایست داشته باشیم و این افراد ارتباطات علمی خوبی با دنیا داشته باشند، نداریم. صرف اینکه یک همکار یک کنگره‌ و گردهمایی یا ورک شاپ برگزار کند، به تنهایی منجربه پیشبرد علم نمی‌شود. دانشکده‌های دامپزشکی ما باید در زمینه بیماری‌ها و طب داخلی اسب امکانات لازم را داشته باشند. سونوگرافی و خیلی از تکنیک‌های تشخیصی دیگر را بلد باشند که بتوانند این حیوان ارزشمند را نجات دهند. تنها اکتفای ما در طول سی سال گذشته در حوزه دامپزشکی به آزمایشگاه محدود شده، در حالی که دامپزشک علوم درمانی باید بتواند بر بالین دام خیلی از تکنیک‌های کاربردی لازم را انجام دهد. شما نگاهی به مقالات بیندازید. همه آنها وابسته به آزمایشگاه شده و یک کار بالینی خوب که پشتوانه آن باشد نداریم، امکانات آن را نداریم. وقتی امکانات نباشد، نمی‌توانیم آموزش ببینیم و آن را به دانشجویان انترن انتقال دهیم.