آشنایی با اداره كل محافظت و كنترل در كشور تركيه - دكتر علی‌صفر ماکنعلی

 

ضرورت بازنگری در ساختار و فعاليت های سازمان دامپزشکی كشور

بخش اول: آشنایی با اداره كل محافظت و كنترل در كشور تركيه

دكتر علی صفر ماکنعلی

متخصص اپيدميولوژی بيماريهای قابل انتقال دامی

مشاور بين المللی سابق سازمان خواربار كشاورزی ملل متحد در كنترل بيماريهای فرامرزی

مشاور اسبق اتحاديه اروپا براي برنامه های  توسعه ای  بهداشت دام

امروزه تعداد 180 كشور عضو سازمان جهاني بهداشت دام مي باشند كه  عضويت اين كشورها بر اساس اساسنامه اي كه در سال 1321 خورشيدي (1924 ميلادي) به تصويب رسيده است، صورت مي پذيرد. كشورهایی كه بر اساس اين اساسنامه براي اولين بار اين سازمان را بوجود آوردند، بيست و هشت كشور بودند[1]. بر اساس اين اساس نامه كشورهاي عضو داراي تكاليف و وظايفي خاص مي شوند كه رؤساي سازمان هاي دامپزشكي كشورهاي عضو مكلف به رعايت مفاد آن مي باشد.

اين سازمان جهاني براي وحدت رويه و داشتن جهاني سالم براي انسان، دام و محيط زيست، تا حال حاضر شش برنامه ی پنج ساله را تدوين و ابلاغ نموده است و كشورهاي عضو معمولاً با در نظر گرفتن اين برنامه هاي پنج ساله، كه آخرين برنامه پنج ساله ي آن برنامه ي پنج ساله ي ششم مي باشد، برنامه هاي بهداشت دام خود را تدوين و اجرا مي كنند. در برنامه ي كشوري سازمان دامپزشكي ايران امكان رويت جنبه هايي از اين برنامه ششم سازمان جهاني بهداشت دام بسيار مشكل مي باشد.

بر اساس موافقت نامه ی في مابين سازمان جهاني بهداشت دام و سازمان تجارت جهاني، مرجع ذيصلاح براي براي تجارت كالاهاي مرتبط با بهداشت دام سازمان جهاني بهداشت دام مي باشد. در حال حاضر تعداد 164 كشور عضو سازمان جهاني تجارت مي باشند و كشور جمهوري اسلامي افغانستان بعنوان كشور 165 ام در نوامبر 2016 به اين سازمان ملحق خواهد شد و كشور ايران هم بدنبال الحاق به اين سازمان مي باشد كه بر اساس روند حاكم در سطح ملي و بين المللي، بايستي شاهد الحاق كشور ايران در آينده ي نزديك باشيم؛ از طرفي ديگر تغيير شرايط در تمامي سطوح مديريتي كشورها و ارتباطات ملي و بين المللي ايجاب مي كند كه سازمان دامپزشكي كشور اقدام به پوست اندازي در شكل و محتوي خود را بطور عقلاني، علمي و مصداقي آغاز نمايد، لذا  براي ارائه تصويري درست وضعيت دامپزشكي دولتي كشورها هر هفته به ساختار دامپزشكي كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته پرداخته مي شود تا دست اندركاران با استفاده از منابعي معتبر اقدام به منطقي سازي دامپزشكي كشور نمايند. در اين قسمت به دامپزشكي دولتي كشور تركيه مي پردازم.

در كشور تركيه در ساختار صنعت غذا كه در نمودار زير نشان داده شده است، صنعت گوشت 2.1 درصد و شير 7.77 درصد آن را تشكيل مي دهد:

در جدول زير نيز تعداد واحدهای گاوداری، گوسفند و بز، كشتارگاه هاي طيور و دام كشور تركيه  را نشان مي دهد:

اهداف و رهيافت ايمني مواد غذايي در كشور تركيه:

- اطمينان از تهيه شدن غذاي سالم

- برطرف كردن نگراني هاي مصرف كنندگان

- يكپارچه سازي و وحدت رويه  فعاليت هاي سازمان هاي كشوري مسئول ايمني مواد غذايي

- تطبيق معيارهاي كنترلي بطور موثر

رهيافت يكپارچه ايمني مواد غذايي

كشور تركيه رهيافت يكپارچه ايمني مواد غذايي اتحاديه ي اروپا "از مزرعه تا سفره" را که در بر گيرنده موارد زير مي باشد، در  پيش گرفته است:

1. بهداشت دام

2. رفاه دام

3. بهداشت نباتات

4. ايمني مواد غذايي

سازمان هاي مسئول و ذيصلاح كشوري در تركيه:

الف- وزارت كشاورزي و امور روستايي، اداره كل محافظت و كنترل

1. سياست هاي ايمني غذا، دامپزشكي و بهداشت نباتات

2. تاييد و ثبت واحدهاي توليدي با منشا دام

3. صدور گواهي توليد براي غذا و مواد غذايي

4. ثبت واحدهاي اماكن فروش و مصرف

5. كنترل غذا بصورت حاكميتي

6. بازرسي، مراقبت، ديده وري و رديابي غذا

7. اعمال معيارهاي كنترلي بر واردات و صادرات

ب- وزارت بهداشت

1. آب معدني و چشمه هاي طبيعي و غذا براي اهداف بهداشتي خاص

2. مداخله در شرايط اضطراري خاص مرتبط با بهداشت عمومي

ج. شهرداري ها و بخش خصوصي

1. صدور مجوز كار و دادن شماره ثبت براي واحدهاي غذايي

2. صدور مجوز براي واحدهاي مواد غذايي و عمليات آزمايشگاه آناليز مواد غذايي

چارت اداره كل محافظت و غذاي كشور تركيه

سيستم كنترل در اداره كل غذا و محافظت كشور تركيه

اداره كل غذا و محافظت از طريق قسمت هاي مختلف زير وظايف خود را انجام مي دهد:

1. تعداد 81 اداره كل كشاورزي استاني

2. تعداد 846 اداره كشاورزي در سطح شهرستان

3. تعداد 39 آزمايشگاه استاني براي كنترل غذا

4. تعداد هشت موسسه تحقيقاتي و كنترلي دامپزشكي

5. تعداد يك انستيتو تحقيقاتی كشاورزي براي كنترل غذا

6. تعداد چهار موسسه تحقيقاتي براي محافظت از بهداشت نباتات

7. تعداد شش ايستگاه بازرسي مرزي (قرنطينه مرزي)

 احكام قانوني مرتبط با غذا و كنترل در كشور

- قانون بهداشت دام به شماره 3285

- قانون بهداشت نباتات به شماره 6968

- قانون آبزيان پرورشي و دريايي به شماره 1380

- قانون غذاي دام به شماره 1734

- قانون غذاي انسان به شماره 5179

- قانون شهرداري به شماره 5393

- قانون تقسيمات تشكيلات استاني بخش خصوصی به شماره 5302

سازمان دامپزشكي كشور تركيه

دامپزشكي در كشور تركيه زير مجموعه اداره كل غذا و محافظت مي باشد و داراي قسمت هاي زير مي باشد:

1) دامپزشكي كشور تركيه در مركز:

- دپارتمان خدمات بهداشت دام

- دپارتمان قرنطينه و تردد دام

- دپارتمان بهداشت عمومي

- بخش داروهاي دامپزشكي

- تعداد 52 دكتر دامپزشك در كل دپارتمان ها و بخش داروهاي دامپزشكي كشور تركيه مشغول فعاليت مي باشند.

2) دامپزشكي كشور تركيه در استان ها:

در سطح استان و شهرستان ادارات دامپزشكي متشكل از سه قسمت مي باشد:

1) ادارات كل دامپزشكي استاني و شهرستاني

.i بخش بهداشت دام

.ii بخش كنترل

.iii تعداد 2647 نفر دامپزشك و تعداد 2009 نفر كاردان و تكنیسين

2) موسسه تحقيقاتي و كنترلي دامپزشكي (تعداد هشت موسسه تحقيقاتي در كل كشور تركيه فعال مي باشند)

.i تعداد 234 دامپزشكي و 150 كارگر آزمايشگاهي در هشت موسسه ي تحقيقاتي

نقشه ی زير توزيع جغرافيايي مؤسسات هشت گانه ي تركيه را نشان مي دهد:

3) شهرداري ها:

.i در شهرداري ها تعداد 680 دامپزشك مشغول به فعاليت مي باشند.

در كشور تركيه مؤسسات تحقيقاتي و آموزشي بخشي مهمي از قسمت هاي مختلف دامپزشكي دولتي مي باشند.

بودجه دامپزشكي كشور تركيه

در جدول زير بودجه سه سال متوالي دامپزشكي كشور تركيه آورده شده است و به راحتي مي توان بودجه اختصاصي اين كشور به سرعت در حال رشد و پيشرفت را با بودجه دامپزشكي ساير كشورهاي همسايه مقايسه كرد.