واگذاری امانی بخشی از تست‌های آزمایشگاهی دامپزشکی به بخش خصوصی/ راه‌اندازی بیوبانک در مرکز ملی تشخیص

 

حکیم مهر - رییس مرکز ملی تشخیص (CVL ) از برون‌سپاری امانی‌بخشی از امورات قابل واگذاری، به آزمایشگاه‌های بخش خصوصی خبر داد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، آزمایشگاه‌های مرکز ملی تشخیص (CVL ) یکی از مهم‌ترین بخش‌های سازمان دامپزشکی کشور است که بدون تشخیص و فعالیت‌های آزمایشگاهی این مجموعه استراتژیک و حساس، تصمیم‌گیری‌ها برای برنامه‌های راهبردی پیشگیری، کنترل و ریشه‌کنی ‌بیماری‌های دامی در کشور میسر نمی‌شود. بر این اساس، رییس این مرکز از برون‌سپاری امانی‌بخشی از امورات قابل واگذاری، به آزمایشگاه‌های بخش خصوصی خبر داد.

رئیس مرکز ملی تشخیص آزمایشگاه‌های مرجع سازمان دامپزشکی با اعلام این خبر گفت: واگذاری برخی آزمایش ها به بخش خصوصی، به‌صورت امانی، از ماه گذشته سال جاری، یکی از اقداماتی بود که در راستای اصل ۴۴ قانون اساسی و برون‌سپاری برخی آزمون‌های قابل واگذاری مطابق با دستورالعمل ۹۳,۱۰.۹۶۸۱۴ مورخ ۲۶ اسفندماه ۹۳ این سازمان به وقوع پیوست.

 «دکتر عادل حقیقی» با اشاره به اینکه دستور این واگذاری‌ها از اسفند سال ۹۳ توسط سازمان دامپزشکی ابلاغ شده بود، افزود: از ۲۷۰ آزمایشگاه بخش خصوصی که در کشور فعال هستند، تاکنون ۱۶ واحد آن مورد ارزیابی و تأیید اولیه مرکز قرار گرفته و بعد از ممیزی و رتبه‌بندی‌های دقیق و کارشناسی شده (حداقل اخذ نمره ۵۰)، صلاحیت آنها احراز شده است.

وی خاطرنشان کرد: استان‌هایی که در این موضوع پیشرو بوده و طبق دستورالعمل اقدامات اولیه بازدید، ممیزی و رتبه‌بندی را انجام داده‌اند، در مرحله نخست حائز شرایط بودند. به عبارتی تهران (هفت آزمایشگاه)، البرز (چهار آزمایشگاه)، اصفهان (چهار آزمایشگاه) و آذربایجان شرقی (یک آزمایشگاه) ازجمله استان‌هایی بودند که موفق به دریافت گواهی صلاحیت در این مرحله شدند.

به گفته حقیقی، پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال ۹۵ این تعداد افزایش یافته و استان‌هایی مانند بوشهر، خراسان رضوی، آذربایجان غربی، لرستان، گلستان و فارس نیز به جرگه دارندگان صلاحیت برای واگذاری امور آزمایشگاهی بپیوندند. هرچند هدف سازمان دامپزشکی و مرکز ملی تشخیص، این است که تمام ۲۷۰ آزمایشگاه بخش خصوصی در سراسر کشور، ارزیابی‌، ممیزی و مجهز به آخرین فناوری‌های تشخیصی روز شده و پس از یکسان‌سازی روش‌های آزمون زیر نظر مرکز ملی تشخیص‌، در نهایت بتوانند حائز شرایط واگذاری باشند. البته عملکرد اولیه استان‌ها در اجرایی شدن این دستورالعمل بسیار مهم بوده و بدیهی است که رسیدن به این هدف، در نهایت ارتقای سلامت عمومی و بهداشت جامعه را در پی خواهد داشت.

وی معتقد است: تمام اقداماتی که به تشخیص و شناسایی پاتوژن‌ها و عوامل بیولوژیک مرتبط می‌شود، تحت نظارت و کارشناسی مرکز ملی تشخیص انجام شده و به همین دلیل وجود بیوبانک برای ذخیره پاتوژن‌ها و همچنین آزمایشگاه سطح سه جهت شناسایی بیماری‌های مربوط به دام، طیور و آبزیان، باید در این مرکز متمرکز شده و توسعه یابد. بر این اساس، سازمان دامپزشکی کشور، مطابق با نتایج و گواهی‌های آزمایشگاهی صادر شده از مرکز ملی تشخیص، برای اقدامات ضروری، سیاست‌گذاری لازم را اتخاذ می‌کند.

رئیس مرکز ملی تشخیص، آزمایشگاه‌های مرجع و مطالعات کاربردی سازمان دامپزشکی با بیان اینکه ساخت آزمایشگاه سطح سه هزینه‌های خاص مربوط به خودش را دارد، اما ضرورت وجود چنین آزمایشگاهی در این مرکز غیرقابل انکار است، ادامه داد: البته سایر مؤسسه‌های تحقیقاتی کشور نیز بر حسب نیاز و نوع فعالیت‌شان در زمینه‌های تحقیقاتی و پژوهشی همچون مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی هم می‌توانند چنین آزمایشگاهی را صرفاً برای فعالیت‌های تحقیقاتی داشته باشند، اما به شرطی که تنها برای انجام کارهای تحقیقاتی از آن استفاده شود و تمام مراحل تشخیص، شناسایی و تأیید عوامل پاتوژنیک را بر اساس قانون و به‌طور حاکمیتی، مرکز ملی تشخیص سازمان دامپزشکی کشور بر عهده دارد.

راه‌اندازی بیوبانک در مرکز ملی تشخیص

حقیقی درباره تأسیس بیوبانک تصریح کرد: مقدمات احداث بیوبانک فراهم شده و کار با سرعت بسیار خوبی در حال انجام است. به‌طور کلی بیوبانک، به عنوان ذخیره پاتوژن‌ها در کشور محسوب شده و وجود آن بسیار ضروری به نظر می‌رسد؛ زیرا برای حرکت در مسیر ضوابط و دستورالعمل‌های بین‌المللی همچون سازمان جهانی بهداشت دام (OIE)، عقب نماندن از کشورهای پیشرفته دنیا و پیشبرد تحقیقات و توسعه روش‌های نوین تشخیصی باید چنین بانکی در کشور تأسیس شود.

وی روش تشخیص بیماری‌ها توسط مرکز را بسیار دقیق و پیشرفته و مطابق با متدهای روز دنیا دانست و یادآور شد: در نشست رابطان و فوکال پوینت‌های آزمایشگاه‌های کشورهای عضو OIE در سمینار دوسالانه کره جنوبی (Korea, Jeju  ۲۰۱۶) در فروردین‌ماه سال جاری، شبکه آزمایشگاه‌های دامپزشکی ایران مورد تحسین بیشتر کشورها قرار گرفت. به‌عنوان مثال، سیستم لیمز LIMS (ثبت مشخصات نمونه‌ها از ورود تا اتمام کار)، ISO  ۱۷۰۲۵ , Twinning Lab به‌طور دقیق در این مرکز انجام می‌شود.

مرکز ملی تشخیص، خواهر خوانده و دوقلوی آزمایشگاه پادووآ در ایتالیا

حقیقی تأکید کرد: مرکز ملی تشخیص، خواهر خوانده و دوقلوی آزمایشگاه پادووآ در ایتالیا است که موفقیت و افتخار بزرگی برای کشور و مرکز ملی تشخیص محسوب می‌شود. سطح تشخیصی آزمایشات ویروسی به‌ویژه آنفلوآنزا و نیوکاسل در کشور، دقیقاً با آزمایشگاه متناظر در ایتالیا مطابقت داشته و هم‌سطح آن است.

وی درباره کارهای انجام‌شده در سال گذشته اظهار داشت: راه‌اندازی و ست‌آپ حدود ۵۷ روش جدید آزمون در بخش‌های مختلف آزمایشگاهی، برگزاری ۱۵ دوره آموزشی تخصصی در مرکز و استان‌ها، تعیین پروتکل و پروسه زمانی مشخص برای مدت زمان هر آزمایش به تفکیک آزمون‌های درخواستی، توسعه ایزولاتورها در دو بخش تحقیقاتی و تشخیصی ازجمله کارهای انجام شده در سال گذشته بود.

رئیس مرکز ملی تشخیص، آزمایشگاه‌های مرجع و مطالعات کاربردی سازمان دامپزشکی گفت: یکی از بارزترین و مهم‌ترین کارهای تیمی تخصصی سال گذشته در این مرکز راه‌اندازی دستگاه سکانسر Sequencer بود که آخرین حلقه تکمیلی از مراحل تشخیص را شامل می‌شود. همچنین در بخش تشخیص ملکولی راه‌اندازی دستگاه رباتیک PCR به لحاظ کمی و کیفی باعث ارتقای سطح تشخیصی در این مرکز شده است. همچنین از سال ۹۴ کمیته‌های چهارگانه در حوزه معاونت تشخیص و درمان و در مرکز ملی تشخیص راه‌اندازی شد که شامل‌، کمیته ثبت کیت و مواد مصرفی، کمیته تجهیزات، نگهداری و کالیبراسیون، کمیته ساماندهی آزمایشگاه‌های دولتی و غیردولتی و کمیته ایزو و آموزش است.

به گفته حقیقی، با همکاری اعضای این کمیته‌ها دستورالعمل‌های مربوطه احصا و تدوین خواهد شد. به‌عنوان مثال دستورالعمل ارزیابی و ثبت مواد، فرآورده‌ها و کیت‌های تشخیصی (IVDD ) از سال ۹۵ به مرحله اجرا گذاشته می‌شود.

بی اساسی ادعای تاثیر تعلل سازمان دامپزشکی در شناسایی سویه جدید تب برفکی

وی در واکنش به پرسش ایانا درباره ادعای مؤسسه رازی، مبنی بر تعلل دامپزشکی در شناسایی سویه جدید تب‌برفکی سال گذشته افزود: ضمن رد این موضوع، اتفاقا با افتخار به اطلاع می‌رساند، مرکز ملی تشخیص، هم‌اکنون به مرحله‌ای از فناوری تشخیصی رسیده که نتایج دقیق نمونه‌های تب‌برفکی را در کمتر از ۲۴ساعت به حوزه‌های مربوطه اعلام می‌کند که سرعت عمل مرکز ملی تشخیص در تشخیص سویه‌های فیلدی و سویه‌های واکسینال و همچنین ارائه گزارشات ارزیابی rvalue واکسن‌ها در مدت زمان تعیین شده، در نوع خود بسیار بی‌نظیر است. البته محققان مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی نیز از همین نتایج به‌دست آمده در برنامه‌ریزی برای ساخت واکسن‌های مربوطه استفاده می‌کنند.

به گفته حقیقی، سال گذشته بیش از ۱۴۵هزار نمونه/ آزمایش در بخش آزمایشگاه‌های این مرکز به ثبت رسیده که حدود دو میلیون و ۶۶۸ هزار آزمایش در بخش دولتی و یک میلیون و ۱۱۲ هزار آزمایش در بخش آزمایشگاه‌های بخش خصوصی انجام گرفته است.

وی با اشاره به اینکه مرکز ملی تشخیص به‌عنوان آزمایشگاه رفرانس و تأییدکننده در کشور تلقی می‌شود، خاطرنشان کرد: این مرکز، تحت نظارت استانداردهای بین‌المللی فعالیت می‌کند و دارای ایزو ۱۷۰۲۵ است؛ به عبارتی تمام آزمایش‌ها و روش‌های اجرایی مربوطه (SOP) از طریق این ایزو، اعتباربخشی می‌شوند.

رئیس مرکز ملی تشخیص، آزمایشگاه‌های مرجع و مطالعات کاربردی سازمان دامپزشکی ادامه داد: ۹ بخش اصلی در مرکز وجود دارد که شامل دپارتمان تشخیص بیماری‌های دام، دپارتمان تشخیص بیماری‌های طیور، دپارتمان تشخیص بیماری‌های آبزیان، دپارتمان میکروب‌شناسی تشخیصی، دپارتمان پاتولوژی، دپارتمان کنترل کیفی دارو و واکسن، دپارتمان باقیمانده سموم و فلزات سنگین و دپارتمان کنترل کیفی مواد غذایی است.

حقیقی تصریح کرد: در طرح پایش ملی باقیمانده‌ها در مواد غذایی (NRP) و فراورده‌های خام دامی در هشت زمینه و ماتریکس تخم‌مرغ، شیر، عسل، گوشت قرمز، گوشت مرغ، ماهیان سردآبی، ماهیان گرم‌آبی و خوراک دام مورد ارزیابی مرکز قرار می‌گیرد که خوشبختانه تاکنون در گزارش‌های این مرکز، مورد نگران‌کننده در این زمینه وجود نداشته است.