تعرفه‌های دامپزشکی به یک شوخی نزدیک است/ خیلی از دامپزشکان طبق تعرفه پول نمی‌گیرند چون برای آنها نمی‌صرفد و دامدار هم این را پذیرفته است

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی:‌ «متاسفانه تعرفه‌های دامپزشکی تخصصی نیست. مثلا عمل سزارین را با تعرفه پیشنهادی، اگر دامپزشک انجام ندهد، خیلی راحت‌تر است.» این را یکی از کلینیسین‌های فعال دام بزرگ به حکیم مهر می‌گوید: «خیلی از دامپزشکان ما طبق تعرفه پول نمی‌گیرند، چون برای آنها نمی‌صرفد و دامدار هم این را پذیرفته است، در صورتی که نباید این اتفاق بیفتد. یعنی تعرفه‌ها باید طوری باشد که هیچ خللی صورت نگیرد و هم دامپزشک به حق خود برسد و هم به دامدار اجحاف نشود.»

«دکتر محمد حسینی» تصریح می‌کند:‌ «علی‌رغم تنوع دارویی و اینکه سبد شرکت‌های دارویی ما خیلی زیاد شده، اما متاسفانه کیفیت داروها پایین‌تر آمده و مقاومت دارویی بالاتر رفته است و این نیز جزء مشکلاتی است که یک کلینیسین می‌تواند با آن برخورد کند.»

حکیم مهر: آقای دکتر، ورودی چه سالی و کدام دانشگاه هستید و تا امروز چه مسیری را طی کردید؟

ورودی سال ۷۵ دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران هستم و در سال ۸۰ از این دانشکده فارغ‌التحصیل شدم. در واقع از میان ورودی‌های آن سال، جزو اولین نفراتی بودم که در سال ۸۰ فارغ‌التحصیل شدم. فعالیت خود را در زمینه دام بزرگ از حدود ۲۱ سال پیش آغاز کردم. به این معنا که از همان سال دوم و سوم دانشگاه در فیلد دام بزرگ، چه در دامداری‌ها و چه کنار همکاران عزیز و اساتید بزرگ تلمذ و کار کردم. حوزه کاری بنده از ابتدا دام بزرگ و به شکل تخصصی در زمینه گاو شیری بوده است. در زمان تحصیل، استاد عزیزم دکتر نوروزیان گفتند: «اگر می‌خواهی در رشته دامپزشکی موفق شوی، با توجه به وسعت کار و تنوع کیس‌ها و دام‌ها، سعی کن که در یک زمینه و فیلد فعالیت کنی و همان فیلد را درست پیش ببری.» من نیز فیلد دام بزرگ و گاو شیری را انتخاب و سعی کردم حوزه بیماری‌های داخلی، جراحی و مامایی را ادامه دهم. در حال حاضر نیز نمی‌توانم بگویم که موفق هستم، اما تا حدودی کار را پیش بردم و راضی‌ام.

حکیم مهر: با توجه به تجربیاتی که در این سال‌ها کسب کردید، مهمترین مشکلات دام بزرگ در ایران چیست؟

در حدود ۳۵ سال پیش، دام بزرگ یا بهتر است بگوییم گاو شیری تا این اندازه خلوص ژنتیکی نداشت و روز به روز خلوص ژنتیکی گله‌های شیری ما بالاتر رفت و البته در کنار آن برخی مشکلات اقتصادی و مدیریتی ایجاد شد. با توجه به اینکه کشور ما تقریبا چهارفصل است و همیشه در کنار هوای بسیار سرد، مناطقی با هوای بسیار گرم هم داریم، ژنتیک گاوی که وارد کشور کردیم، تحت عنوان هولشتاین بود و در حال حاضر اکثر گله‌های ما هولشتاین نگهداری می‌کنند. با توجه به اقلیم کشور، دامداران، کارشناسان دامپروری و دامپزشکان ما بسیار خوب کار کردند و توانستند خلوص ژنتیکی و مقدار شیر این گاو اروپایی را بالا بیاورند. با این حال در کنار آن یک سری مشکلات اقتصادی و همچنین اقلیمی ایجاد شد. به این معنا که اگرچه یک حالت نوسانی و رشد بسیار عالی را تجربه کردیم، اما این اواخر به دلیل مشکلات اقتصادی، به مرور مولدهای ما از بین رفتند و مشکلات عدیده‌ای در کنار آن ایجاد شد.

وقتی شرایط امروز را با ۲۵ سال پیش که وارد دانشگاه شدم، مقایسه می‌کنم، می‌بینم افراد متخصص آن زمان به اندازه انگشتان دست بودند اما خدا را شکر تعداد متخصصین تغذیه دام و دامپزشک، بسیار زیاد شدند. امروز کشور ما از لحاظ بار علمی کم ندارد و گله‌های ما به خوبی مدیریت و هدایت می‌شوند. اما از آن طرف می‌بینیم که شرایط اقتصادی دامداران زیاد جالب نیست و همین ناامیدی ایجاد شده، مقداری پیشبرد کار را سخت می‌کند.

وضعیت اقتصادی دامداری‌های ما روز به روز وخیم‌تر می‌شود تا جایی که خیلی از دامداری‌ها تعطیل شده‌اند و دوستان عزیزی که برای کارآموزی می‌آیند، می‌گویند که ما کاری نداریم. اما با این حال، با توجه به اینکه دامپزشکی رشته‌ای است که دقیقا با سفره مردم در ارتباط است، همیشه به همکاران عزیزی که تازه فارغ‌التحصیل می‌شوند، می‌گویم که نگران نباشید و بدانید که اگر کار خود را به درستی انجام دهید، کار همیشه هست.

حکیم مهر: از نظر شما مهمترین مشکلات کلینیسین‌ها چه چیزهایی هستند؟

در سال‌های گذشته نگاه مردم نسبت به رشته دامپزشکی مثبت نبود و فرد دامپزشک وجهه خوبی در جامعه نداشت. تا جایی که وقتی می‌گفتیم که در رشته دامپزشکی قبول شدیم، در خانواده‌ و جمع دوستان خیلی احساس خوبی ایجاد نمی‌شد اما خدا را شکر در حال حاضر دامپزشکی در حوزه‌های مختلف خود بسیار عالی پیش می‌رود و دامپزشک یک فرد شاخص در مملکت است. از این بابت بسیار عالی است اما کلینیسین مشکلات خاص خود را دارد. معمولا کیس با پت انیمال و حیوانات کوچک متفاوت است، کمااینکه این حیوانات را برای درمان می‌توان به داخل مطب حمل کرد، اما ما که کار دام بزرگ انجام می‌دهیم، با مشکلاتی از جمله مسیر ایاب و ذهاب مواجهیم. همچنین معمولا تشخیص‌های پاراکلینیک نسبتا ضعیف‌تر است؛ اگرچه که الان شرایط نسبت به سال‌های پیش خیلی بهتر شده است اما باز هم پاراکلینیک ضعیف‌تری داریم.

برخی مشکلات دیگر هم مربوط به خوددرمانی‌ در سیستم‌های قدیمی است. در گذشته که کار به شکل سنتی انجام می‌شد، دامپزشک یک کیس را ویزیت و درمان می‌کرد و در این سیستم، خوددرمانی به مقدار زیاد اتفاق می‌افتاد و مشکلات زیادی ایجاد می‌کرد. دامدار چند دارو را به دام تجویز می‌کرد و اگر دام خوب نمی‌شد، آن موقع دامپزشک را باخبر می‌کردند. در حال حاضر سیستم صنعتی به این شکل نیست و تقریبا همه جا پروتکل درمانی و دامپزشک مستقر در فارم دارند. با این حال متاسفانه خوددرمانی همچنان در دامداری‌های سنتی ما هست و بعضی از دوستان که تخصصی در زمینه دامپزشکی ندارند، اقدام به دخالت می‌کنند. با این حال این معضل خیلی کمتر شده و اگر هم احیانا بخواهند دامی را درمان کنند، حداقل از یک دامپزشک مشورت تلفنی می‌گیرند.

حکیم مهر:‌ وضعیت اثربخشی داروهای دامپزشکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

علی‌رغم تنوع دارویی و اینکه سبد شرکت‌های دارویی ما خیلی زیاد شده، اما متاسفانه کیفیت داروها پایین‌تر آمده و مقاومت دارویی بالاتر رفته است و این نیز جزو مشکلاتی است که یک کلینیسین می‌تواند با آن برخورد کند.

حکیم مهر:‌ به بحث خوددرمانی اشاره کردید. در حوزه دام بزرگ چقدر با مساله درمان غیرمجاز مواجهید؟

ما در دامپزشکی با یک موجود زبان بسته در ارتباطیم. از طرفی افرادی را داریم که در این زمینه متخصص نیستند و این اتفاق همیشه و در همه جای دنیا می‌افتد. من حتی از دوستانم در آمریکا و سایر کشورها هم سوال کردم و در آنجا هم این اتفاق معمولا می‌افتد. در آنجا نیز معمولا به این شکل نیست که دامپزشک را در فارم‌های صنعتی به شکل تمام‌وقت نیاز داشته باشند، بلکه به صورت روتین و هفته‌ای یک یا دو روز حضور پیدا می‌کند و درمان را انجام می‌دهد. فردی که به‌عنوان دامپزشک، کارشناس یا تکنیسین دامپزشکی در آنجا فعالیت می‌کند، طبق پروتکل پیش می‌رود و نمی‌توان نام آن را خوددرمانی گذاشت. اما درمان‌های غیرمجاز از ابتدا بوده است و فکر نمی‌کنم که هیچ زمانی قطع شود. حتی در حوزه انسانی هم همین است، به طوری که هر کس کوچکترین دردی که پیدا می‌کند ابتدا خودش یک دارو مصرف می‌کند و اگر نشد به پزشک مراجعه می‌کند. این مسائل هست اما نگاه ما باید فراتر از این حرف‌ها باشد.

در خاطرم هست اوایل شروع به کارم، گاو قیمتی نداشت و اگر نسبت به درمان جواب نمی‌داد، دامدار خیلی راحت درمان را رها می‌کرد و آن را به کشتارگاه می‌فرستاد. چون هزینه جراحی و درمان در مقایسه با ارزش گاو، بالا بود و نمی‌صرفید. اما الان قیمت گاو احتمالا بالای ۵۰ میلیون تومان است. لذا انسان عاقل، ریسک خوددرمانی نمی‌کند و هرگز دام را به انسان غیرمتخصص نمی‌سپارد. پس می‌توان گفت این معضلات به شکل خود به خود در حال رفع شدن است.

حکیم مهر:‌ نظر شما درخصوص تعرفه‌های خدمات دامپزشکی در حوزه دام بزرگ چیست؟

واقعیت این است که تعرفه‌های دامپزشکی به یک سوء تفاهم یا شوخی نزدیک است. باز برای کسی که در حوزه دام صنعتی کار می‌کند، به صرفه‌تر است، کمااینکه دامپزشک مثلا ۳۰ راس گاو یا بیشتر را ویزیت می‌کند که از بین آنها دو گاو مریض هستند و یک گاو هم جراحی می‌شود و در کل می‌صرفد. اما یک دامپزشکی که در حوزه دام سنتی کار می‌کند، ۷۰ کیلومتر مسیر را با خودروی شخصی و مدرک دکترایی که دارد، برای ویزیت یک حیوان می‌رود، در حالی که حق فروش دارو ندارد. این در حالی است که هزینه خدمات و تعمیرات کوچکی که در منزل اتفاق می‌افتد، قطعا از حق ویزیت دامپزشک بیشتر است، در حالی که شاید تمام کار او ۳ دقیقه نشده و کل مسیر هم ۱۰ دقیقه در راه نبوده است.

البته شرایط اقتصادی دامداری‌ها آن قدر خوب نیست که بتوان فشار بیشتری آورد، اما واقعا گاهی هزینه ایاب و ذهاب از هزینه ویزیت دامپزشک بیشتر است. متاسفانه تعرفه‌ها تخصصی نیست. مثلا عمل سزارین دو ساعت طول می‌کشد با هزینه‌های مختلف اعم از بیهوشی و... که با تعرفه پیشنهادی، اگر دامپزشک انجام ندهد، خیلی راحت‌تر است. درنهایت خیلی از دامپزشکان ما طبق تعرفه پول نمی‌گیرند، چون برای آنها نمی‌صرفد و دامدار هم این را پذیرفته است، در صورتی که نباید این اتفاق بیفتد. یعنی تعرفه‌ها باید طوری باشد که هیچ خللی صورت نگیرد و هم دامپزشک به حق خود برسد و هم به دامدار اجحاف نشود.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.