آیا فساد نهاده‌های دامی در گمرک واقعیت دارد؟!

حکیم مهر: مشکل تأمین نهاده‌های دامی به‌عنوان یکی از دلایل کشتار دام مولد و شیرده مطرح می‌شود. در حالی کمبود نهاده‌های دامی از موارد مهم مطرح شده در کشور است که گفته می‌شود بخشی از نهاده‌های دامی وارد شده به دلیل ترخیص نشدن از گمرک‌های کشور، در حال فساد هستند. اما آیا این مساله واقعیت دارد؟

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرناپلاس، بروز خشکسالی با کاهش تولید علوفه و خوراک دام موجب بروز مشکلاتی برای تولیدکنندگان دام شده تا جایی که برخی دامداران ناچار به کشتار دام مولد و شیرده شده‌اند که در بلندمدت می‌تواند صنایع لبنی کشور را تهدید کند.

کشتار دام مولد و شیرده نه تنها صنعت لبنیات کشور، بلکه مصرف خانوار را نیز به‌دلیل کاهش تولید و افزایش قیمت، تحت تأثیر قرار خواهد داد.

ایرناپلاس پیش از این در گزارشی با عنوان "چرا دام‌های شیرده راهی کشتارگاه می‌شوند؟" دلایل کشتار دام‌های مولد و شیرده را بررسی کرد. بر این اساس، چند تله قیمت‌گذاری از جمله قیمت‌گذاری شیر و مشکلات تخصیص ارزی که با نرخ دولتی قیمت‌گذاری شده، بخشی از دلایل ناتوانی دامداران برای تأمین هزینه‌ها و نیز نهاده‌های تولید مورد نیاز خود هستند.

نهاده‌های دامی، از اقلام با اهمیت کالاهای اساسی در سبد واردات کشور است. «ابراهیم زارع» مدیرکل دفتر بازرگانی داخلی کالاهای کشاورزی معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگویی که پیش از این با ایرنا داشت، میزان نیاز وارداتی به نهاده‌های دامی اصلی، شامل ذرت، جو و کنجاله سویا را به ترتیب ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تن، ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن و چهار میلیون و ۴۰۰ هزار تن اعلام کرد که ۸۶، ۳۶ و ۹۸ درصد از کل نیاز کشور را تشکیل می‌دهد.

براساس پیش‌بینی‌های انجام شده برای امسال، نیاز به نهاده‌های دامی اصلی شامل ذرت، جو و کنجاله سویا به ترتیب ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن، ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن و چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تن است.

با توجه به محدودیت منابع ارزی که از سال ۱۳۹۷ تجارت خارجی کشور را تحت تأثیر خود قرار داد، از سال ۱۳۹۷ و با این استدلال که مصرف‌کنندگان فشار کمتری را بابت این موضوع متحمل شوند، ثبت سفارش کالاهای وارداتی به جز گروه‌های ۴ و ۲۷ اجباری و ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومان به واردات سایر گروه‌های کالایی تخصیص داده شد. پس از آن، از سال ۱۳۹۸ تنها کالاهای اساسی و از سال ۱۳۹۹ بخشی از کالاهای اساسی برای واردات، ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کردند.

چرا نهاده‌های دامی از گمرک ترخیص نشدند؟

«سید روح‌الله لطیفی» سخنگوی گمرک ایران درباره تأثیر تخصیص ارز با نرخ دولتی بر واردات دام و نهاده‌های دامی به ایرناپلاس گفت: با توجه به محدودیت منابع ارزی از سال ۱۳۹۷ می‌توان گفت اثبات اینکه محل تأمین ارز واردات از چه مسیری است، بر حجم و آهنگ واردات کالا به کشور تأثیرگذار بوده است. با این حال واردات انواع گوشت قرمز یخ‌زده، دام سبک و سنگین نشان می‌دهد واردات این محصول، فقط مکمل تولید داخل است.

وی افزود: نهاده‌های دامی بخش مهمی از سبد وارداتی کشور را تشکیل می‌دهند که مدیریت ارز تخصیص داده شده به آن با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده از سال ۱۳۹۷ بر روند ورود این کالای اساسی تأثیرگذار بوده است.

لطیفی درباره واردات نهاده‌های دامی توضیح داد: حجم واردات نهاده‌های دامی نسبتاً با ثبات بوده اما علاوه بر مشکل تأمین ارز، دریافت مجوز ورود و ثبت سفارش در وزارت صمت، مجوز قرنطینه نباتی و استاندارد، انتقال اسناد حمل‌ونقل کالا به تجار و همچنین تأیید منشأ ارز، موجب توقف کالا شده‌ و نظام توزیع را با اخلال مواجه کرده‌ است.

فساد نهاده‌های دامی در گمرک

سخنگوی گمرک در رابطه با برخی از اظهارنظرها درباره احتمال فساد نهاده‌های دامی ترخیص‌ نشده گفت: در مواردی به‌دلیل ارائه نشدن اسناد حمل از طرف شرکت حامل به خریدار و عدم صدور تسویه مالی، در عمل امکان انجام تشریفات گمرکی برای ترخیص کالا فراهم نیست. از طرف دیگر تسویه مابه‌التفاوت ارزی دیگر موضوعی است که ممکن است موجب تأخیر در ترخیص کالا شود. با این حال با توجه به قرنطینه نباتی، کیفیت نهاده‌های دامی وارداتی بررسی و در صورت استفاده برای خوراک دام، در این زمینه مصرف می‌شود و در غیر این صورت برای کاربردهای ثانویه مانند تولید الکل است.

وی ادامه داد: از ابتدای خردادماه مجوز ترخیص درصدی کالای اساسی و یا ترخیص با تضمین داده شده، اما در حال حاضر با وجود امکان خروج ۱.۵ تا ۲ میلیون تن کالای اساسی، با کمبود کامیون، این میزان به دست مصرف‌کننده نرسیده است.