هیچ‌گونه جراحی زیبایی در حیوانات مجاز نیست/ خیلی از افراد توانایی پرداخت هزینه جراحی‌های روتین و ضروری حیوانات خانگی خود را هم ندارند، چه برسد به جراحی‌های زیبایی

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: متخصص جراحی و عضو هیات مدیره جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک ضمن تکذیب وجود جراحی‌های زیبایی در حیوانات، می‌گوید: «به طور کلی هرگونه جراحی که بخواهد فقط روی ظاهر حیوان اثر داشته باشد و به سلامت او مربوط نشود، نکوهیده و نامتعارف حساب می‌شود و هیچ توجیهی ندارد.»

 «دکتر دامون انصاری» که فارغ‌التحصیل دکترای تخصصی جراحی دامپزشکی از دانشگاه تهران است و قریب به ۱۴ سال به شکل تخصصی روی حیوانات کوچک کار می‌کند، معتقد است که اخلاق به صورت قاطعانه می‌گوید هیچ‌گونه جراحی زیبایی در حیوانات مجاز نیست. البته در کشورهای دیگر این قانونی شده و خوشبختانه خیلی هم پیگیری می‌کنند و پیگردهای قانونی سختی برای آن دارند.

حکیم مهر: آقای دکتر؛ طی چند روز اخیر توییت‌های یکی از همکاران دامپزشک در خصوص جراحی زیبایی حیوانات، جنجال‌های زیادی به پا کرد. اساساً چنین جراحی‌هایی در ایران صورت می‌گیرد؟

به طور کلی خیر. به شکل قاطعانه می‌گویم که وضعیت به آن شکلی که در آن توییت عنوان شده بود و البته بعدا خود آقای دکتر هم آن را اصلاح کردند، نیست. کمااینکه جراحی‌هایی که خلاف عرف یا دور از اخلاق دامپزشکی و اخلاق رفتار با حیوان باشد و اصطلاحا در زمره حقوق حیوانات گنجانده شود، به شکل نادر انجام می‌شود اما با این حال این جراحی‌ها شامل بوتاکس، ژل، پلک و هر آنچه که نام برده شده، وجود ندارد.

جراحی‌های روتینی که قبلا در تمام دنیا انجام می‌شد، الان دیگر از رفرانس‌ها هم حذف شده و حتی تدریس هم نمی‌شود. اینها شامل جراحی‌های زیبایی گوش، دم و جراحی حنجره بود که مثلا سگ نتواند پارس کند و همسایه‌ها شاکی نشوند که آن هم از نظر حقوقی بسیار مردود است. به طور کلی هرگونه جراحی که بخواهد فقط روی ظاهر حیوان اثر داشته باشد و به سلامت او مربوط نشود، نکوهیده و نامتعارف حساب می‌شود و هیچ توجیهی ندارد.

حکیم مهر: ارزیابی شما از آن توییت‌ها چیست؟

این همکار عزیز ما در توییت‌های بعدی هم ذکر کردند که نادانسته وارد این فضا شدند و هدف ایشان چیز دیگری جز تخریب صنف دامپزشکی بوده، اما ناخودآگاه منجر به این اتفاق شدند.

حکیم مهر: تجربه شخصی خود شما چیست؟

 من با ۱۴ سال سابقه کار تخصصی جراحی تا به امروز نه چنین مراجعه کننده‌هایی داشتم و نه اینکه چنین جراحی‌هایی در جایی انجام شده که به خاطر مشکلاتشان بخواهند به من مراجعه کنند. در جایی از من سؤال شد که شما بر چه اساس می‌گویید که چنین جراحی‌هایی وجود ندارد؟ واقعیت این است که شاید سابقه من به اندازه خیلی از اساتید دام کوچک نباشد، اما فکر می‌کنم ۱۴ سال کار تخصصی جراحی این تجربه و شناخت کافی از کار جراحی دامپزشکی دام کوچک را به من داده باشد که بدانم چه جراحی‌هایی به شکل روتین انجام می‌شود و چه جراحی اصلا انجام نمی‌شود.

از طرفی اگر چنین جراحی‌هایی مثل تزریق ژل، بوتاکس و... انجام می‌شد، همان طور که در خیلی از جراحی‌های دیگر به کمک همکارانی می‌آییم که جراحی آنها دچار مشکل شده یا خودشان ارجاع می‌دهند یا به هر دلیل اگر نارضایتی وجود دارد، ما سعی می‌کنیم ماجرا را درست کنیم و گاهی هم نمی‌شود، در این خصوص چنین چیزی ندیدیم. کمااینکه می‌بینیم کسانی که کم‌تجربه و جویای نام هستند، ممکن است بی‌گدار به آب بزنند و کارهایی انجام دهند که دچار مشکل می‌شوند. اما ما تا الان همچنین مراجعاتی که بیمار به علت تزریق بوتاکس و ژل و عمل زیبایی دچار مشکل شده باشد و بخواهد پیش ما بیاید که کاری برای او انجام دهیم، نداشتیم.

این در حالی است که قطعا در حوزه انسانی که این کار انجام می‌شود، خیلی مواقع بیمار با عوارضی مواجه می‌شود که برای ترمیم یا به همان مرکز یا به مراکز دیگر مراجعه می‌کند. با توجه به اینکه در حوزه انسانی این کارهای روتین هست، عوارض و پیچیدگی‌های بعد از این جراحی‌ها هم روتین است. من به طور قطع می‌گویم که چنین جراحی‌هایی بسیار نادر است و ما اطلاعی از آن نداریم.

خوشبختانه ارگان‌هایی مثل نظام دامپزشکی وجود دارد که اگر از چنین کاری اطلاع داشته باشد، برخورد قاطع خواهد کرد. بنده به عنوان عضوی از هیات مدیره جامعه دامپزشکی دام کوچک به شدت روی این مسائل حساس هستم و با همکاران در هیات مدیره، این مسائل را رصد می‌کنیم. با اینکه جامعه دام کوچک وظیفه نظارتی ندارد اما از طریق همکاری با نظام، بارها شده که تخلفات جدی یا اساسی انجام شده را پیگیری کرده‌ایم.

حکیم مهر: بحث جراحی زیبایی حیوانات از نظر اخلاق دامپزشکی چگونه است؟ آیا در هیچ کتابی راجع به این موضوع صحبت شده؟

متاسفانه تا جایی که من اطلاع دارم، البته واقعا نمی‌دانم که در حال حاضر انجام شده یا نه، ولی تا سطح معلومات من، واحد خاصی در رابطه با اخلاق دامپزشکی در کار تدریس نمی‌شود. اما درخصوص اتیک کار با حیوانات آزمایشگاهی و... قوانین بین‌المللی قابل اعتباری وجود دارد که هر کس که وارد کار بالینی در قسمت دامپزشکی می‌شود، چه در دانشگاه به او تدریس شده باشد، چه نشده باشد، باید از آنها مطلع باشد. چون خیلی از موارد ممکن است در دانشگاه تدریس نشود. مثلا در دانشگاه نمی‌گویند چطور مطب بزنید و چطور با مشتری برخورد کنید، اما اینها یک سری چارچوب‌های اخلاقی هست که حتما همه همکاران باید به آن واقف باشند.

اخلاق به صورت قاطعانه می‌گوید که هیچ‌گونه جراحی زیبایی در حیوانات مجاز نیست. البته در کشورهای دیگر این قانونی شده و خوشبختانه خیلی هم پیگیری می‌کنند و پیگردهای قانونی سختی برای آن دارند.

حکیم مهر: در ایران چطور؟ آیا قوانین به این مساله ورود کرده‌اند و اساسا می‌توانیم بگوییم که جراحی زیبایی حیوانات نوعی تخلف است؟

قانون در مورد جراحی‌های روتین صحبت می‌کند اما مسلما اگر جراحی در عرف نباشد و خلاف باشد، بنیانا آن کار خلاف حساب می‌شود. منظور من این است ما مثلا از عقیم‌سازی صحبت می‌کنیم. اگر یک همکار در روند عقیم‌سازی دچار ضعف علمی یا ضعف عملکردی در جراحی باشد، این مساله از طرق خاص خود پیگری می‌شود. اگر صاحب حیوان بخواهد شکایت کند، باید مورد رسیدگی قرار گیرد. عقیم‌سازی یک نوع از جراحی است که عوارض و علت آن مشخض است. اما اینکه من هرکاری کنم که در جراحی‌های روتین دام کوچک تعریف نشده، فکر نمی‌کنم هیچ قانونی بگوید اگر شما فلان بلا را سر حیوان بیاورید این خلاف است. این چیزها گفتن ندارد.

البته بنده دقیقا از لحاظ قانونی به این مساله وارد نیستم اما فکر می‌کنم که معیار را باید براساس اخلاق قرار دهیم و با توجه به اینکه حتی جامعه ما اسلامی است و در اسلام هم نسبت به مهربانی و عدم آزار حیوانات به شدت تاکید شده، هرگونه کاری که آزار حیوان تلقی شود، مسلما محکوم است.

حکیم مهر: شما دامپزشک هستید و به راحتی استدلال می‌کنید که این کار مصداق حیوان‌آزاری است. اما این را هم در نظر بگیرید که صاحب حیوان ممکن است این چنین تصور کند که این کار را از روی علاقه به حیوان انجام داده و درواقع به او خوبی کرده است. آیا در این خصوص جای خالی فرهنگ‌سازی احساس نمی‌شود؟

قطعا احساس می‌شود. البته باز هم می‌گویم که این دسته از افراد بسیار نادر هستند. خود من تا حالا برخورد نکردم که کسی بگوید چشم حیوان من را کشیده‌تر کن! ممکن است فردی میلیون‌ها تومان برای اکسسوری و لباس و... هزینه کند اما دست به حیوان نمی‌زند. یک جمله ساده و کامل وجود دارد: «از هرگونه جراحی که روی یک حیوان خانگی انجام می‌شود، آن حیوان باید بهره ببرد. یعنی برای او هدف درمانی داشته باشد. حالا یا به‌عنوان کمک به درمان یا درمان اصلی». مواردی داریم که جراحی انجام می‌شود؛ مثلا یک سری جراحی‌های خاص گوش هست که در زمان عفونت مزمن کانال گوش برداشته می‌شود که اصطلاحا به بیرون راه پیدا کند اما در نهایت درمان اصلی با آنتی‌بیوتیک است. اما در یک سری شکستگی‌ها درمان اصلی خود جراحی هست.

ما هنوز در این قضیه خیلی ضعف داریم و قطعا باید فرهنگ‌سازی شود اما خود مردم هم در این مسائل بسیار همراه و همکار هستند. اینکه فکر کنیم قشر پولدار پول خود را به این صورت هدر می‌دهند، به نظر من کاملا غلط است. اتفاقا این افراد خیلی هم به دقت پول خود را هزینه می‌کنند. متاسفانه وضعیت طوری شده که الان خیلی از افراد برای جراحی‌های روتین هم نمی‌توانند هزینه کنند. جراحی‌های واجب مثل دست یا پای شکسته حیوان یا عفونت رحم با توجه به هزینه‌ها و افزایش مواد مصرفی در جراحی، آنتی‌بیوتیک بعد از آن، پانسمان‌های بعد از آن، باعث شده خیلی‌ها به علت وضعیت بد مالی از انجام آن امتناع می‌کنند. چه برسد به اینکه یک دسته از این کارهای عجیب و غریب که نه دیده و نه شنیده شده، انجام شود.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

من خیلی خوشحال هستم که دکتر علوی‌زاده در توییت‌های بعدی قضیه را روشنگری کرد و امیدوارم که دیگر این مسائل تکرار نشود تا صنف دامپزشکی و علی‌الخصوص عزیزانی که در حوزه دام کوچک، با انواع مشکلات با شهرداری در مورد پت شاپ و پسماند و... مواجه هستند، دوباره درگیر نکند. تمام عزیزانی که به شکل قانونی کار می‌کنند، تحت پوشش نظام هستند و مراکز آنها رصد می‌شود. آنها حداکثر تلاش خود را می‌کنند که بتوانند به حیوانات خانگی کمک کنند و قطعا در دامپزشکی هم مثل هر صنف دیگری، ممکن است افرادی پیدا شوند که کارهای غلطی انجام دهند. اما مطمئن باشید که نهادهای نظارتی درصورت اطلاع، حتما برخورد قاطع خواهند کرد.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.