گامی جهانی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: جایگزینسازی با هدف منع هرگونه استفاده از حیوانات
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ابلاغیه ای به معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی و آموزش عالی کل کشور، از دانشگاهها خواسته تا جهت استفاده از روشهای «جایگزین» به جای استفاده از جانداران و حیوانات در کلاسهای درسی رشتههایی که دانشجویان برای یادگیری حیوانات را مورد استفاده قرار میدهند، تجربههای خود تا رسیدن به این هدف والا، به معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کنند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از موسسه جایگزین های آزمایش روی حیوانات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نهم دی ماه امسال در خطاب به معاونان آموزشی دانشگاهها، اعلام کرد به منظور و استفاده از جایگزینهای آموزشی در رشتههای دامپزشکی، علوم دامی، برخی گرایشهای زیستشناسی و دیگر رشتههای مرتبط، کمیسیونی تحت عنوان کارگروه اخلاق زیستی را زیر نظر معاونت آموزشی آن سازمان تشکیل داده و از دانشگاههای همکار تقاضای مشارکت را در تکمیل شیوهنامه مربوطه داشته و خاطر نشان شده است که «تجربههای موفق خود را به ویژه در بهرهگیری از جایگزینهای حیوانات در آموزش دانشجویان» به معاونت آموزشی آن سازمان اعلام کنند.
در ابلاغیه مذکور آمده «دانشگاه استفاده از حیوان برای آموزش را محدود و تنها به موارد خاصی منحصر کند که به هیچ وجه امکان استفاده از جایگزینهای آن وجود نداشته باشد». این تصمیم و اقدام وزات علوم، تحقیقات و فناوری که نشان دهنده گام برداشتن به سوی برابری و همراستا شدن با رویکردها و شیوههای نوین در جهان و بالاخص مبنی بر لزوم توجه و آگاهی دانشجویان به هدف رسیدن به «بهرهگیری خردمندانه از طبیعت» و «به ویژه در بهرهگیری از جایگزینهای حیوانات» در امر خطیر آموزش است.
امروزه توجه به این مهم، و عدم استفاده، شکنجه و کشتار از جانداران و حیوانات در آموزش و پژوهش دغدغهای جهانی در مجامع علمی و آکادمیک دنیا است که با همکاری فعالان حقوق حیوانات در آیندهای نزدیک ضمن توسعه و وجود پیشرفت چشمگیر در علم و تکنولوژی، با «جایگزینسازی» به جای استفاده از هرگونه حیوانات که نه تنها اخلاقمند و به دور از هرگونه رنج و درد حیوانات و جانداران میباشد بلکه از منظر اقتصاد نیز کاملاً به صرفه و توجیهپذیر است، ضمن آنکه پژوهشهای به روز علمی نشان میدهند که آموزش با سود جستن از «جایگزین»ها نتیجه مثبت و موفقتری را نسبت به استفاده از حیوانات، در آموزش دارد.
پیشتر در پنجم مرداد ماه سال جاری وزارت آموزش و پرورش طی بخشنامهای به تمامی مدارس کل کشور دستور داد که هرگونه استفاده از حیوانات را در انواع مدارس و مسابقات علمی دانشآموزی ممنوع است و فروردین ماه همین سال نیز وزارت بهداشت، درمان و پزشکی کشور خطاب به معاونین علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی به استفاده از «وسایل و ابزارهای کمک آموزشی از جمله نرمافزارهای شبیهساز حیوانات آزمایشگاهی» در آموزش مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی توجه خاصی داشته و این موضوع را طی دستوری قطعی اعلان و به مراکز ذیربط دستور داد .
یادداشت «دکتر رامک روشنایی» مدیر موسسه جایگزینهای آزمایش روی حیوانات:
مؤسسه جایگزینهای آزمایش روی حیوانات (ایرانیان مخالف آزمایش روی حیوانات) اعلام میدارد که صدور بخشنامههای وزارتخانههای بهداشت و علوم در مورد ممنوعیت آزمایش روی حیوانات، درعین ارزشمندی و پیشرو بودن در جهان، بههیچوجه انتهای راه نبوده و سطوری قابل نقد در آنها وجود دارد.
اکنون ما در پله اول ممنوعیت آزمایش روی حیوانات به هرشکل و با هر بهانه و توجیه، در کلاسهای درس و در آزمایشگاههای تحقیقاتی، ایستادهایم و تا رسیدن به این هدف، نیازمند همیاری و تلاش پیگیر جامعه دانشگاهی و همه دغدغهمندان حقوق حیوانات هستیم تا دستیابی به «حقوق حیوانات» بهمعنای واقعی کلمه و درعمل محقق شود.
پيشرفتهای بهدستآمدهٔ حوزهٔ زیستپزشکی در دهههای اخیر، شاهدی بر این مدعاست که بهمنظور اهداف آموزشی، «هیچگونه» نیازی به استفاده از حیوانات نیست و نتیجتاً در این عرصه هیچ عذری برای استفادهٔ هرچند محدود از حیوانات پذیرفته نیست.
امیدواریم با تداوم پیگیریها، موارد بحثبرانگیز این بخشنامهها اصلاح و موانع پیشروی احقاق حقوق حیواناتِ اسیر آزمایشگاهها برچیده شود.
رامک روشنایی
مدیر موسسه جایگزینهای آزمایش روی حیوانات