مروری بر احکام فقهی جراحی حیوانات

مدیر مؤسسه فرهنگی بحرالعلوم ضمن تبیین ابعاد فقهی مسائل مرتبط با حیوانات از جمله عمل‌های جراحی و زیبایی بر روی برخی حیوانات گفت: زینت کردن حیوانات اگر برای نیازهای نفسانی خودمان باشد و موجب آزار و اذیت حیوان شود، حرام است .

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایکنا  از قم، جراحی زیبایی بر روی حیوانات مدتی است که در ایران و به خصوص در تهران رواج پیدا کرده‌ است و بسیاری از انسان‌ها برای ارضای روحیه‌ تنوع‌طلبی خود حیوانات خانگی را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و زیر تیغ جراحی می‌فرستند بدون آنکه از حکم آن مطلع باشند و یا اساساً آن را مسئله‌ای خلاف شرع بدانند .

در این زمینه با «حجت‌الاسلام سیدمهدی طباطبایی» مدیر مؤسسه فرهنگی بحرالعلوم به گفت‌و‌گو پرداختیم تا زوایای فقهی این مسئله بیشتر روشن شود .

طباطبایی با بیان اینکه در اسلام بر محترم شمردن و جلوگیری از آزار و اذیت حیوانات و هم‌چنین رعایت کردن حقوقی که حیوانات برای انسان دارند، تأکید فراوانی شده‌ است،  افزود: در روایات نیز آمده‌ است که فردی برای ایجاد نشانه روی صورت الاغی داغ گذاشته‌ بود که پیامبر اکرم(ص) او را نهی کرد و فرمود: «لعنت من بر کسانی است که این عمل را با حیوانات انجام می‌دهند» و این تعبیر بسیار تندی است که باید به آن توجه کنیم .

مدیر مؤسسه فرهنگی بحرالعلوم ادامه داد: مسئله عمل‌های زیبایی حیوانات دو وجه دارد؛ به این صورت که اگر به خودی خود آزاری برای حیوان نداشته باشد برای مثال لباس پوشاندن به حیوانات، تزئین حیوانات، بافتن یا کوتاه کردن موی حیوانات یا قطع دمبه‌های گوسفندان که موجب سنگینی حیوان می‌شود و در راه رفتن برای او مشکل ایجاد می‌کند نه تنها اشکالی ندارد بلکه برای رسیدگی به حیوانات مفید است .

طباطبایی گفت: گاهی اوقات افراد برای خواسته و دلخوشی شخصی خود یک جنایتی را بر روی حیوانات مرتکب می‌شوند که صرفاً به امیال خودشان برای نگهداری او دست پیدا کنند و به نیازهای حیوان توجهی نمی‌کنند و این عمل فقط ناشی از خودخواهی انسان است .

وی ادامه داد: زیبایی رسیدگی و زینت کردن اگر برای نیاز حیوان باشد اشکالی ندارد اما اگر برای نیازهای نفسانی خودمان باشد و موجب آزار و اذیت حیوان شود نه تنها در اسلام نهی شده‌ و هیچ مجوزی برای انجام این کار به ما داده‌ نشده‌ است بلکه لعنت پیامبر اکرم(ص) را به همراه دارد .

وی اظهار کرد: اخته کردن حیوانات در برخی روایات نهی شده‌ است و هم‌چنین در روایات مثله کردن یعنی تکه تکه کردن حیوانات به خصوص جنس نر به دلیل این‌که حق حیات را از حیوان می‌گیرد، نهی شده‌ است و اگر حیوان ماده اخته شود فقط حق بارداری از او گرفته می‌شود اما در جنس نر ادامه حیات برای او میسر نیست .

طباطبایی گفت: عمل‌هایی که موجب آزار و اذیت حیوانات می‌شود گاهی افراد بر اساس عرف جامعه تشخیص می‌دهند و اگر تشخیص برای افراد دشوار شود باید به متخصصان رشته‌ دامپزشکی مراجعه کنند، برای مثال اخته کردن حیوان در نگاه عرف و جامعه اشکالی ندارد اما متخصص دامپزشکی این عمل را موجب آزار و اذیت جسمی و روحی حیوانات می‌دانند .

وی اظهار کرد: بریدن گوش یا دم حیوانات که برای زیباتر شدن او انجام می‌دهند قطعاً باعث آزار و اذیت حیوان می‌شود اما گاهی بریدن عضوی از بدن حیوانات با عمل‌های جراحی برای ادامه حیات او الزامی است و در این صورت باید این عمل انجام شود تا حیات حیوان به خطر نیفتد .

طباطبایی افزود: گاهی اوقات جسم حیوانات مورد آزار و اذیت قرار نمی‌گیرد اما روح او آزار می‌بیند برای مثال اخته کردن حیوانات یا کشتن بچه‌های حیوانات، ترساندن حیوانات از جمله این آزار و اذیت‌های روحی است و در برخی روایات آمده‌ است که دروغ گفتن به حیوانات، گناه است .

وی اظهار کرد: در روایت آمده‌ است که صاحب اسبی دامن خود را نشان حیوان می‌داد تا او را به‌دنبال خود بکشاند در صورتی که یونجه و جو در دامن خود نداشت و پیامبر اکرم(ص) با دیدن این صحنه او را نهی کرد و خطاب به او گفت که حق نداری به حیوان دروغ بگویی و وعده کاری را به حیوان بدهی که نمی‌توانی آن را انجام دهی .

طباطبایی گفت: منظور از آزار و اذیت جسمی و روحی حیوانات درد کشیدن آن‌ها هنگام عمل‌های زیبایی نیست چه بسا آن‌ها را بیهوش می‌کنند بلکه آزار و اذیت حیوانات به معنی سلب حیوان از رفتارهای حیوانی و غریزی و هم‌چنین فیزیک جسمانی است که بر اساس نیازهای طبیعی او شکل گرفته‌ و به طور کلی سلب حقوق حیوانات در نگاه اسلام و روایت نهی شده‌است .

وی  بیان کرد: ما مجاز نیستیم حیوانات را بدون دلیل بکشیم و اگر می‌خواهیم برای تغذیه خودمان حیوانات را بکشیم باید طبق شرایط خاصی این کار را انجام دهیم و در مسئله ذبح کردن حیوانات باید اصول خاصی را رعایت کنیم از جمله این‌که تا زمانی که حیوان روحش کامل قطع نشده‌ است، نباید نخاع او را قطع کنیم .

صید تفریحی حرام است

مدیر مؤسسه فرهنگی بحرالعلوم بیان کرد: در گذشته انسان‌ها برای امرار معاش و ادامه حیات خود صید انجام می‌دادند اما امروزه صید کردن تفریح به شمار می‌رود و صید حیوانات برای تفریح کردن، حرام است و اگر فردی برای صید کردن صرفاً تفریحی به مسافرت برود نماز او شکسته نیست چون سفر حرام حساب می‌شود .

وی اظهار کرد: ما اولین کشور در دنیا در شکار پرندگان مهاجر هستیم و وقتی به بحث پرندگان مهاجر می‌رسیم که اساسا از جایی دیگر به ایران می‌آیند، نه فقط مردم ایران بلکه مردم دیگر نقاط جهان نیز نسبت به آن‌ها حق دارند چون آسیب به هر گوشه‌ای از محیط زیست به همه ساکنان زمین آسیب می‌رساند .

وی در پایان گفت: پرورش و نگهداری پرندگان در مرغداری‌های سراسر کشور به این صورت که الان وجود دارد کاملاً خلاف ضابطه شرعی است اما پرورش خانگی پرندگان اگر با رعایت اصول و شرایط خاص انجام بگیرد مانعی ندارد .