ایران از لحاظ پرورش ماهی قزلآلا، با پرورش ۱۶۸ هزارتن قزلآلا رتبه یک دنیا را دارد. بنابراین نیاز به تغییر اساسی در حوزه پرورش ماهیان قزلآلا وجود دارد و باید برای اصلاح نژاد اقدام کرد. ضمن اینکه این تولید باتوجه به آنچه که گفته شد وابسته به خارج است و این موضوع اهمیت اصلاح نژاد و لزوم آن ار دو چندان میکند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایانا، روند اصلاح نژاد ماهیان قزلآلا طی یکی دو هفته آینده آغاز میشود. هر چند که پرورش و ورود نسل اول و پایه ماهیان اصلاح نژاد شده به چرخه تولید حدود پنج یا شش سال طول میکشد، اما مهمترین موضوع آن بود که این اتفاق و ایجاد زیرساختها انجام شود.
«علیرضا قائدی» رئیس مرکز ژنتیک و اصلاح نژاد ماهی قزلآلای یاسوج در مورد اهمیت و دلایل ایجاد مرکز اصلاح ژنیتک ماهی قزلآلا گفت: اصلاح نژاد در صنعت پرورش ماهیان قزلآلا در دنیا یک اصل و نیاز است. در حال حاضر سالانه حدود ۶۰۰ میلیون تخم چشمزده قزلآلا برای پرورش وارد کشور میشود. این به آن معنا نیست که در داخل تخم چشمزده تولید نمیشود، اما چالش در بخشهای بعدی و در روند پرورش ماهی است.
او اضافه کرد: تخم چشمزده وارداتی در مدت سه ماه از ۱۰۰ گرم به ۵۰۰ میرسد اما در مورد تخم ماهی چشمزده داخلی این روند بیش از شش ماه طول میکشد.
قائدی با اشاره به اینکه نروژ در مورد اصلاح نژاد ماهی، کشور پیشرو است توضیح داد: بیش از ۵۰ سال است که نروژ در بخش اصلاح نژاد ماهیان سردآبی به ویژه ماهی قزلآلا سابقه فعالیت دارند. این کشور در بخشهای مختلف اصلاح نژاد و پرورش ماهیان سردآبی تحقیقات و پژوهشهای بسیاری انجام دادهاند.
او اضافه کرد: این کشور علاوه بر نتایج قابل قبول در مورد کاهش طول دوره رشد، در مورد کیفیت لاشه و میزان پروتئین و چربی آن، نحوه تغذیه و کاهش هزینه پرورش ماهی با جایگزینی منشا گیاهی (سویا) در خوراک آبزیان، نیز نتایجی به دست آورده است.
رئیس مرکز ژنتیک و اصلاح نژاد ماهی قزلآلای یاسوج در مورد اهمیت وجود چنین مرکزی در ایران گفت: ایران از لحاظ پرورش ماهی قزلآلا، با پرورش ۱۶۸ هزارتن قزلآلا رتبه یک دنیا را دارد. بنابراین نیاز به تغییر اساسی در حوزه پرورش ماهیان قزلآلا وجود دارد و باید برای اصلاح نژاد اقدام کرد. ضمن اینکه این تولید باتوجه به آنچه که گفته شد وابسته به خارج است و این موضوع اهمیت اصلاح نژاد و لزوم آن ار دو چندان میکند.
او اضافه کرد: البته در مورد آبزیان دیگر به خصوص میگو، دیگر ماهیان سردآبی و ماهیان گرمابی نیاز به اصلاح نژاد وجود دارد و برای آن مقدمات کار نیز فراهم شده است. باتوجه به اهمیت اصلاح نژاد ماهیان قزلآلا و اینکه پرورش تخم چشمزده قزلآلا (با کیفیت گفته شده و کاهش دوره رشد) در داخل انجام میشود این اصلاح نژاد لازم بود تا باتوجه به میزان تولید، قابل رقابت در دنیا شود.
قائدی در مورد روند ایجاد این مرکز گفت: با توجه به این ضرورت، مرکز تحقیقات علوم شیلات کشور در این مورد ماموریت پیدا کرد تا برای اصلاح نژاد قزلآلا بررسیهای کامل انجام شود. به همین منظور در کشورهایی مانند اسپانیا، نروژ، دانمارک، فرانسه و... مطالعه شد.
او اضافه کرد: تمهیدات برای مطالعات و پرورش قزلآلا در کشور نیز دنبال شد. این مرکز از سال ۹۵-۹۴ برای اصلاح نژاد قزلآلا و بررسیهای مربوطه ماموریت پیدا کرد. پس از بررسیها با کشور نروژ و فرانسه وارد مذاکره شد که در نهایت توانستیم با نروژیها برای عقد قرارداد آموزش، دریافت و خرید امکانات، مشاوره و... به نتیجه برسیم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه پس از آن برای تخصیص اعتبار و اجرای زیرساختها شروع به فعالیت شد که تا به امسال طول کشید توضیح داد: در تمام این مدت نیز از مشاوره کارشناسان نروژی که خبره این فن هستند، براساس اصول سازمان دامپزشکی، شیلات و... استفاده شد. حال با توجه به اینکه اجرای زیرساختها سرمایهگذاری و تخصیص اعتبار لازم بود، این کار تا سال ۹۷ طول کشید. روند اصلاح نژاد ماهیان قزلآلا طی یکی دو هفته آینده آغاز میشود.
هرچند که پرورش و ورود نسل اول و پایه ماهیان اصلاح نژاد شده به چرخه تولید حدود پنج یا شش سال طول میکشد، اما مهمترین موضوع آن بود که این اتفاق و ایجاد زیرساختها انجام شود.
او اضافه کرد: از دیگر از کارهایی که در راستای اصلاح نژاد انجام شد موضوع قزلآلای عاری از بیماری یا طرح SPF قزلآلا بود که با موفقیت هم انجام شد. این طرح به این منظور انجام شد که منبع جمعیتی برای اصلاح نژاد به طور کامل پاکسازی شود.
قائدی گفت: در گام نخست ما بیشتر به دنبال پرورش ماهیانی هستیم که طول دوره رشد آنها کوتاه شود سپس بر روی جنبههای دیگر پرورش این ماهیها تحقیق و بررسی میشود. در هر حال موضوع اصلاح نژاد و پرورش آبزیان با توجه به شرایط، آغاز شده و برای رسیدن به نتیجه علاوه بر استفاده از مشاورههای خارجی هیچ راهی جز آزمون و خطا برای رسیدن به نتیجه مطلوب وجود ندارد.
تجربه ی ناموفق سازمان تحقیقات شیلات در سالیان گذشته، بدرقه ی شما. باز تخصیص یک منبع مالی جدید و استفاده ی اصولی از آن!