کد خبر: ۴۴۷۷۶
تعداد نظرات: ۲ نظر
نگاه شما:
قرار است به ده کشور دارنده رتبه‌های برتر کسب و کار سفر داشته باشیم تا اعلام کنیم چگونه باید عمل شود تا در فرایند رتبه‌بندی کسب و کار، رتبه بهتری کسب کنیم ...
 

فانوس دریایی به مثابه چراغ راه توسعه کسب و کار صنعت آبزیان با ماهیت سیال آن

دکتر حسین یاوری

دامپزشک، متخصص بهداشت و بیماری­های آبزیان

در مقدمه چهاردهمین گزارش رتبه بندی کشورها، "کریستالینا جورجیا" مدیر اجرایی بانک جهانی یک جمله کلیدی را نقل قول می کند که در نشست اخیر انجمن بین المللی شنیده است: رهبران فدراسیون روسیه و هند برای اشتغال بیشتر جوانان از اهمیت بهبود رتبه بندی  فضای کسب و کار  کشورشان سخن به میان آورده اند.

البته در سلسله نوشته های قبلی به بهانه های مختلف به اصطلاحاتی همچون رتبه بندی و فضای کسب و کار به اجمال اشاره شده است که شاید در حد چند جمله برای اینکه بتوان علت مطرح شدن این نوشتار را درک کرد، این گفته اکثر صاحبنظران حوزه کسب و کار در خصوص نوآوری، تکراری بر نوشته های قبلی نباشد که می گویند :

"سوالات یا جملات کوتاه معمولا نمی تواند به عنوان توصیه ای قطعی یا گزاره ای علمی و حتی یک موضع‌گیری مشخص در نظر گرفته شود. اما همین جمله‌ها، می‌توانند ما را به فکر کردن وادار یا فضایی برای بحث و گفت و گو و تبادل نظر ایجاد کنند."

با این وجود همانطور که در مقدمه ی یادداشت اخیر نگارنده با "عنوان زوایای پنهان شاخص عملیاتی یک دامپزشک با دیتابیس مچ‌بند هوشمند"  آورده شده بود که پرسشگری اساس توسعه و تغییر نگرش هاست؛ خوشبختانه یکی از فعالان حوزه ی صنعت آبزیان با مشارکت در این امر مهم و در ادامه ی "آیا می دانید ها" این سوال کلیدی را پرسیده است که "آیا می دانید سازمان دامپزشکی برای صدور وی آی پی چند مدرک را مطالبه می کند و اگر آن را در تعداد تقاضاها ضرب کنیم، چقدر می شود؟ در حالی که در کشورهای دیگر ندیدیم که قبل از ورود، وی آی پی بخواهند."

شاید بارها از کنار چنین بحث هایی یا سوالاتی به آرامی گذشته ایم اما به خوبی می‌دانیم که بی توجهی به پاسخ آن در دراز مدت بی هزینه نیست. لذا بر آن شدیم این بار، بر کشتی صنعت آبزیان بنشینیم و دل را به دریا بزنیم و سفری دریایی داشته باشیم. البته در این دریانوردی مقصدی هم برای خود تعیین خواهیم کرد، چرا که درست است دل به دریا زدن نشان از نترس بودن و شجاعت است اما تا جایی که خبر داریم، بی گدار به آب زدن هم رسم و رسوم دریانوردان نیست؛ چرا که می دانیم هیچ آشنا به دریایی در این سفر، بی هدف و بی مقصد خود را به امواج خروشان آن نمی زند. مبدا و مقصدش نشانه ای دارد که "فانوس دریایی" نام آشناترین آن هاست. نمادی آرامش بخش به اندازه ی تاریخ دریا و دریا نوردی که از قضا در حکایت ما انگار این چراغ دریایی در 190 کشور نصب شده و شدت روشنایی اش  کشورها را متمایز کرده است. برعکس چراغ های مرسوم، اولین درجه بیشترین نور را دارد و آخرین درجه کمترین را، اما در زیر نور اندک آن و لا به لای همین صدای آرامبخش نشسته بر ساحل، گهگاهی امواجی برای به خود آمدن، ما را به هوش می آورد. انگار پرسشی از سر دلسوزی همنوا با آن موج شد و او هم پرسید: این فانوس چه سوختی دارد  که اولین درجه اش بیشترین نور را دارد؟ بدون فوت وقت گفت: "تسهیل" ! پاسخش سریع بود؛ چرا که می داند فرصت نیست. خواست دوباره بپرسد "تسهیل چه حکایتی است ... نپرسیده گفت: "رتبه سهولت فضای کسب و کار" و این مطلب را در ادامه اضافه کرد که: عیار نهایی اش را با ترکیب 10 عنصر که زیر شاخص نامیده می شود، می سنجند.

پس حالا می‌توانید حدس بزنید که ماجرا چیست. این سفر قرار نیست سفری از جنس گردشگری باشد؛ سفر هست اما سفری کاری است و در پی سنجش و شناخت فضا یا جایگاه  کسب و کار می گردد تا برای فضای کسب و کار کشورش الگویی شود. پس همراهان یا مسافران این کشتی به دنبال رقابت نیستند یا حتی خواهان تشخیص قوی تر از ضعیف تر هم نیستند؛ با وجودی که  می دانند تمایل به رتبه بندی، در میل ذاتی ماست که بخشی در حس رقابت ریشه دارد و بخشی دیگر هم، استفاده از رتبه بندی برای مقایسه و تشخیص قوی‌ترها و ضعیف‌ترهاست.

 این سفر انگار قرار است قاعده بازی را تغییر دهد، چرا که فانوس دریایی از قدیم الایام نورش، پرتوش نشان از ساحل بوده و آرامبخش است. در این سفر قرار است وارد اقیانوسی شویم که نامش اطلس یا آرام نیست؛ نامش کسب و کار است! تلاطم دارد و گاهی همراه با رکود است و گاهی همراه با رشد. با همه ی این احوالات برای فعالیت همگان در این اقیانوس پهناور تر از همه ی اقیانوس های شناخته شده تا به اکنون، جا هست.

 در همین لحظه موج به آرامی دوباره سکوت ساحل را شکست و گفت: به حاشیه نرو، و با لبخندی در گوشه لبش که امید سرمایه اش بود، خودمانی تر گفت :"سوغاتی یادت نره" تا هم تلنگری باشد و هم نویدی بر نوشتن های بیشتر. با این وجود اگر قبول بیفتد سوغات این سفر قرار است سوختی باشد که فانوس مان آنچنان درخشان شود که نور ساحلش لنگرگاه سایر کشتی ها شود و بازتابش  چراغ روشن جاده ی ابریشم گردد تا مسیر صحیح کسب و کار شود نه اینکه میدان حذف رقبا!

حالا وقت آن رسیده است که بگوییم ماهیت سیال صنعت آبزیان در این نوشتار تمثیلی است بر گستردگی و حوزه ی نفوذ آن. اگر با این نگاه بنگریم، می توان گفت بیش از 70 درصد کره زمین را آب فرا گرفته است و صنعت آبزیان برای این که بخشی از تولید نهایی اش را در سبد خانوار قرار دهد، باید هم در آب های داخلی فعال باشد و هم در آب های بین المللی حضور داشته باشد. تنوع زیستی آبزیان شناخته شده، بیش از 27 هزار گونه است که یکی بسترش آب شور و گرم است و آن یکی آب شیرین و سرد؛ یکی در اعماق دریاها زیست می کند و دیگری در سرچشمه کوه ها بقا می یابد.

با این مقدمات بهتر است در این سفر دریایی کم کم به این سوالات توجه ما جلب شود که: مقصد ما برای کسب و کار کدام کشورهاست؟ انتخاب این کشورها از کدام کتابچه یا گزارش خواهد بود؟ مدل کسب و کار این ها چیست؟ این ها دارند چه کار می‌کنند؟ به کدام شاخص ها یا پارامترها توجه بیشتری دارند؟

طبیعتاً در مورد هر یک از این پنج سوال، می‌توان جزئیات و بحث‌های متعددی را مطرح کرد.

اما مقصدی که ما انتخاب خواهیم کرد تا بی گدار هم به آب نزنیم، چهاردهمین  گزارش رتبه بندی کسب و کار کشورهاست که توسط بانک جهانی  در سال 2018 عرضه شده است. اولین شروعش سال 2003 با هدف ارزیابی و سنجش بهبود فضای کسب و کارها بوده است. تا چراغی شود هم در تسهیل فرایند کسب و کار کشورها و هم اشتغال فراگیر.

بله، قرار است به ده کشور دارنده رتبه های برتر شامل نیوزیلند، سنگاپور، دانمارک، کره جنوبی، هنگ کنگ، آمریکا، نروژ، گرجستان و سوئد سفر داشته باشیم تا اگر قصد گزارش سفرنامه کاری داشته باشیم، اعلام کنیم چگونه باید عمل شود تا در فرایند رتبه بندی کسب و کار رتبه بهتری کسب کنیم؟ نقاط تمایز مهم ما و آنها کدام است که ما در جایگاه 124 هستیم و گرجستان در رتبه نهم؟ هر چند  منابع خدادادی کشور ما شاید از جمع منابع تمام این کشورها بیشتر هم باشد.

اگر حوصله و وقت بیشتری دارید، پیشنهاد می‌کنم پس از مطالعه این سطور به سایت  http://www.doingbusiness.org /content/dam/doingBusiness /media/Annual-Reports/English /DB2018-Full-Report.pdf   سر بزنید و گزارش کامل رتبه بندی کشورها بر اساس شاخص ها را دریافت کنید تا بتوانید از روش کار و جزییات نحوه ارزیابی ها اطلاع یابید.

پس اجازه بدهید به تدریج به ترکیب ده عنصر یا زیرشاخص بپردازیم که منجر به ساخت سوخت اصلی فانوس حکایت ما یعنی سهولت کسب و کار می شود، تا روشن شود چگونه و از طریق چه پالایشگاهی می توان خلوص این سوخت را بالا برد تا هم بهره ور تر باشد و هم نورش بیشتر نمایان شود.

در این بخش به معرفی اجزای آن شامل: شروع کسب و کار، مجوز ساخت و ساز، دریافت برق، ثبت ملک، گرفتن اعتبار، حفاظت از سرمایه گذاران، پرداخت مالیات، تجارت فرامرزی، اجرای قرارداد و حل و فصل ورشکستگی می پردازیم.

رتبه اول بودن کافیست تا اولین قرعه به نام کشور نیوزیلند بیفتد که علاوه بر رتبه یک سهولت کسب و کار، در سه زیر شاخص دیگر نیز که به تفصیل در ذیل می آید، رتبه اول را کسب کرده است.

- شاخص شروع کسب و کار: که بیان می کند حداقل سرمایه مورد نیاز برای شروع کار، تعداد مراحل، زمان و هزینه راه اندازی یک شرکت کوچک و متوسط برای شروع کار چقدر است و رتبه یک را نیوزلند دارد که زمان طی شده نیم روز است و مراحل انجام کار یک مرحله است. در این شاخص ایران در میان 190 کشور رتبه 97 را کسب کرده است. و زمان طی شده در ایران 15 روز است و تعداد فرایند انجام کار 9 مرحله دارد.

- شاخص ثبت ملک: این عنصر یا زیر شاخص، آسان بودن انتقال اموال را نشان می دهد که نیوزلند بارتبه یک در طی یک روز با دو مرحله کار را به اتمام می رساند  و ایران رتبه 87 را دارد که در 12 روز طی 7 مرحله انجام می دهد. البته خالی از لطف نیست بیان شود که امارات متحده عربی همسایه دریایی ما رتبه 10 جهانی را در اختیار دارد.

- گرفتن اعتبار: این شاخص به این مسئله می پردازد که سیستم اطلاعات اعتباری و وثیقه و قوانین ورشکستگی در کشورها چقدر خوب است و به چه اندازه دسترسی به اعتبار را تسهیل می کند؟ در این رابطه، همانطور که گفته شد نیوزلند رتبه یک است و ایران در جایگاه 90 ایستاده است.

کشور بعدی که در دو زیرشاخص مجوز ساخت و ساز و تجارت فرامرزی حایز رتبه  یک بوده، دانمارک است که رتبه چهارم سهولت کسب و کار را در اختیار دارد و در دو عنصر یا زیر شاخص ذیل رتبه یک را به دست آورده:

- مجوز ساخت و ساز: این زیرشاخص به بررسی سهولت ساخت و ساز پرداخته است که برای یک  فعال اقتصادی در کشورهای جهان ساختن یک سوله یا انبار به طور قانونی چقدر آسان است؟ که دانمارک رتبه یک را دارد که این فرایند طی 4 روز با 4 مرحله انجام میگیرد  و ایران در این شاخص به رتبه 25 رسیده است. که فرایند انجام کار در ایران طی 15 مرحله و 99 روز انجام میگیرد.

- تجارت فرامرزی: صادرات و واردات کالا برای کسب و کارها در یک کشور چقدر آسان است؟ در واقع، این شاخص، زمان و هزینه های فرآیند لجستیک صادرات و واردات کالا را بررسی می کند. که علاوه بر دانمارک کشورهایی نظیر بلژیک، ایتالیا، کرواسی، فرانسه، پرتغال، هلند، رومانی و لوکزامبورگ در جایگاه های برتر قرار گرفته اند و ایران نیز رتبه 166 را به خود اختصاص داده است. فرایند زمان طی شده در این شاخص در دانمارک یک ساعت و در ایران 180 ساعت کاری محاسبه می شود.

در پنج زیر شاخص یا عنصر باقی مانده رتبه یک در اختیار دیگر کشورها به غیر از ده کشوری بوده که عنوان شد و به اجمال این زیر شاخص ها تعریف می شود:

- شاخص دریافت برق: که در ادامه این مثال آورده می شود، یعنی در یک کشور چقدر آسان است که بتوانند یک شرکت را را به برق مجهز کنند؟ در این شاخص، امارات متحده عربی در جهان رتبه اول را در اختیار دارد، که دسترسی به برق در این کشور طی دو مرحله در ده روز امکان پذیر است اما ایران در رتبه 99 قرار گفته است که طی مدت 66 روز با شش مرحله این دسترسی در ایران مقدور می شود.

- پرداخت مالیات: فشار اداری پرداخت مالیات در اقتصادهای جهان و میزان ریسک پرداخت مالیات چگونه است؟ در این شاخص، قطر رتبه اول منطقه و جهان را به خود اختصاص داده است که در 4 مرحله در سال و زمان طی شده 12 ساعت در سال فرایند انجام میگیرد و ایران نیز در رتبه 150 جهان ایستاده است. که این فرایند در ایران طی 20 مرتبه در سال باصرف زمان 344 ساعت در سال انجام میگیرد.

- حفاظت از سرمایه گذاران: وضعیت حمایت از سرمایه گذاران در برابر تجارت شان در جهان چگونه است؟ نخستین کشور در شاخص حمایت از سرمایه گذاران به قزاقستان تعلق دارد و ایران در این شاخص رتبه ای بهتر از 170 ندارد.

- حل و فصل ورشکستگی: رسیدگی به ورشکستگی در اقتصاد چگونه است؟ در حقیقت، این شاخص، زمان، هزینه و نتیجه رسیدگی به ورشکستگی درباره اشخاص حقوقی را بررسی می کند. در این شاخص، رتبه اول به ژاپن تعلق گرفته که طی شش ماه انجام پذیر است  اما ایران جایگاه 160 جهان را به خود اختصاص داده است . که این فرایند در ایران  طی 11 ماه حل و فصل می شود.

- اجرای قرارداد: روند حل و فصل اختلافات تجاری از طریق دادگاه برای کسب و کارها در جهان چقدر مناسب است؟ در این شاخص کره جنوبی  رتبه اول را در اختیار دارد با 290 روز زمان لازم  و ایران هم با 505 روز زمان برای انجام این فرایند  در جایگاه 80 جهان ایستاده است.

  حالا در پایان می توان از ماحصل و ارمغان این سفر گفت و این که اگر قرار باشد هم راستایی شاخص ها و فرایندها با ماهیت سیال صنایع مختلف ازجمله صنعت آبزیان ایجاد کنید، راهکارش چیست؟ که در یک جمله می توان گفت:

اولویت برنامه ریزی برای بهبود رتبه ی فضای کسب و کار کشور  که ناگزیر از مسیر کاهش مراحل انجام یک کار و زمان طی شده آن می گذرد.

و بدیهی است تامل در این پرسش و پاسخ و موارد مشابه هم باید مدنظر فعالان و بهره برداران این کسب و کارها باشد و هم دستگاه های متولی، تا بتوان با خروج از روزمرگی، برنامه ریزی بر اساس شاخص های علمی مقبول دنیای امروز و البته اجتناب از نگاه و رفتار جزیره ای، در بازار پر رقابت و نفس گیر جهانی جای پای به نسبت مطمئنی برای خود گشود.

 

 
انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
اسماعیلی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۵۷ - ۱۳۹۷/۰۷/۲۳
0
0
فوق العاده است دکتر جان. این متن رو باید ده بار بخونیم. خدا خیر بده به کسانی که این متن رو به همه جا بفرستند.
دکتر حسین زاده
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۱۴ - ۱۳۹۷/۰۷/۲۳
0
0
در مورد رتبه های ایران بنده کمی مشکوکم یعنی تقریبا" از هر کسی که در ایران درگیر روند دریافت مجوز و مراحل بعد از آن است،اگر پرسیده شود ، در اکثریت مطلق مواردی که در متن به آنها اشاره شده است ، جواب رتبه های بالای 170 و 180 را خواهد داد !!!
زمانی ما یک سازمان دامپزشکی و دامپروری کل کشور در محل فعلی سازمان دامپزشکی داشتیم که تمام مراحل صدور مجوز را در کمترین زمان و با دقیقترین و کم هزینه ترین فرایند و بهترین نتیجه و امکان نظارت بعد از صدور مجوز ( از هر نوعی ) انجام میداد .
اما طی این سالها و چند دهه ، با گسستن انسجام آن سازمان کارآمد و تفکیک اجزای آن به امور دام و نظام دامپزشکی و نظام دامپروری و سازمان عشایری و سازمان پشتیبانی و خدا میداند چند نهاد دیگر که هیچکدام حرف دیگری را نمیخواند و هر کدام ساز خودشان را میزنند و دریغ از حتی یک هماهنگی ضعیف بین بخشهایی که تقریبا" یک کار را انجام میدهند !!!؟؟؟
حال شما پیدا کنید آن بیچاره ای را که بخواهد تولیدی بکند و یا خدماتی را ارائه دهد تا غذای مردم تامین شود !!!؟؟؟
نظر شما
ادامه