کد خبر: ۴۳۳۰۷
تعداد نظرات: ۳ نظر
نگاه شما:
امضای تفاهم‌نامه با نهادهای بین‌المللی و کشورهای همسایه درخصوص اعزام اکیپ‌های صحرایی دامپزشکی برون‌مرزی بخش خصوصی، ضمن ایجاد اشتغال، سطح ایمنی و پیشگیری را تا آن‌سوی مرزها بالا می‌برد ...
 

آیا می توان گسترده ترین و مدون ترین شبکه عملیات میدانی بهداشت و پیشگیری کشور را اکیپ های صحرایی دامپزشکی نام برد؟

اکیپ های صحرایی دامپزشکی، پروژه ای مستمر با توانمندی بالقوه در توسعه ی بهداشت، رونق اقتصاد و کسب و کار روستایی

دکتر حسین یاوری

دامپزشک ، متخصص بهداشت و بیماریهای آبزیان

 

حتماً با نگارنده موافق هستید که اکیپ های صحرایی دامپزشکی یکی از بخش های حساس عملیاتی در دامپزشکی اعم از خصوصی یا دولتی محسوب می شود. اگر بخواهیم از دریچه نگرش سیستمی به یکی از بخش های تاثیر گذار در حوزه بهداشت، اقتصاد و حتی کسب و کار بنگریم، می توان گفت یکی از  مدرن ترین و مدون ترین چارت های تشکیلاتی یا چارچوب حال حاضر حوزه اجرایی طرح های توسعه ای کشور است که قدمتی نزدیک به یک قرن یعنی یعنی قبل از انقلاب صنعتی سوم دارد؛ تجربه ای عملیاتی در روستاها و مناطق سخت گذر با هدف پیشگیری از بیماری ها و حفاظت از سرمایه دامی کشور.

یکی از زیربخش های مهم اکیپ صحرایی دامپزشکی، اکیپ های واکسیناسیون است؛ با این حال ممکن است بسیاری از ما  خدمات مراکز واکسیناسیون  دامپزشکی را چندان جدی نگیریم یا سهم آن را در اقتصاد و بهداشت فراموش می‌کنیم. اما شاید برایتان جالب باشد که صیانت از سرمایه چند ده هزار میلیارد تومانی دامی کشور، شامل دامداری های صنعتی، سنتی و عشایری که بخش مهمی از درآمد ملی و اشتغال کشور به ویژه در مناطق روستایی را شامل می شود، این مراکز خدماتی به عهده گرفته است.

اگر غفلت در تعریف صحیح و دقیق اکیپ های صحرایی دامپزشکی داشته باشیم و به روز رسانی شرح وظایف آن به موقع انجام نگیرد یا پروژه های مستمر مربوط به این حوزه در سر فصل های بودجه های عمرانی کشور به درستی لحاظ نشود، ممکن است در مرحله واگذاری وظایف تصدی گری که در قالب طرح های توسعه ای به بخش خصوصی انجام می شود، درست عمل نکنیم و ضمن خطا در بودجه ریزی، کم کم یکی از مهم ترین کانون های توسعه روستایی در شروع انقلاب چهارم صنعتی که تلفیق تکنولوژی و مهارت های عمیق شغلی در عصر حاضر  است، از جمله در حوزه کسب و کارهای روستایی مثل دامداری، حذف و یا حتی به فراموشی سپرده شود.

اما چاره کار چیست؟ کافیست کمی وقت بگذاریم و به تعاریفی که در ذیل جهت سنجش وضعیت موجود خواهد آمد، با خط کش تدبیر و آینده نگری، هوشمندانه تر بنگریم و در اولویت برنامه های مدیریتی کلان کشور مطرح کنیم.

گرچه سخت ترین روش ارائه یادداشت های توسعه محور بحث و مبادله اطلاعات در خصوص تعاریف و بیان بدیهیات است، اما با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم به این موضوع حساسیت بیشتری نشان دهیم تا با اصلاح فرایندها، برنامه ای که برند دامپزشکی و نقطه اعتماد بین دامپزشکی و دامداران در تمام کشورهاست و گسترده ترین شبکه عملیاتی بهداشت و پیشگیری میدانی در زمینه بهداشت و توسعه را به عهده دارد، به ورطه فراموشی سپرده نشود.

با این وجود  اگر دامپزشکی دولتی قصد برون سپاری کلیه یا بیشتر خدمات قابل واگذاری یک اکیپ صحرایی را به بخش خصوصی دارد،  می بایست تعاریف و چارچوب ارایه آن ها با رویکردی عملیاتی مجدداً مورد بازبینی و تدوین قرار گیرد تا اکیپ های صحرایی دامپزشکی ضمن اجرای اهداف سازمانی، به عنو ان فرصتی مناسب در ایجاد اشتغال و تداوم کسب و کارهای نو مد نظر قرار گیرد.

اما آنچه در ادامه ی این یادداشت  می‌خوانید :

- تعریف اکیپ صحرایی دامپزشکی

- ماموریت و شرح وظایف آن

- بهینه سازی هزینه های اکیپ

- شاخص های سنجش و تحلیل عملکرد اکیپ های صحرایی

- برون سپاری خدمات اکیپ های صحرایی

- آینده اکیپ های صحرایی

تعریف اکیپ صحرایی چیست؟

اکیپ های صحرایی، همان‌طور که از نامش پیداست، واحدی است که بخش مهمی از فعالیت های خود را در محیط خارج از اداره یا کلینیک های دامپزشکی انجام می دهد. شاید ساده ترین و کاربردی ترین تعریف، به خصوص در بخش دولتی، گرفتن خط سیر و تعریف مقصد روزانه برای رفتن به سمت ارباب رجوع (واحد دامپروری) است. نتیجه این خط سیر روزانه، بازدیدهای منظم و دوره ای از تمام مناطق روستایی، عشایری و دامپروری های صنعتی کشور است. در این عملیات صحرایی روزانه بیش از 50 درصد کارکنان دامپزشکی فعالیت دارند تا سالانه حداقل پنج نوبت سر بازدید از جمعیت 60 میلیونی دام سنگین و سبک کشور را انجام و عملیاتی کند.

مهم ترین نتیجه مستقیم بازدید های میدانی اکیپ های صحرایی دامپزشکی، ایجاد اعتماد متقابل بین دامداران و دامپزشکی است که به ندرت در دیگر دستگاه های اجرایی یا نظام های صنفی خصوصی کشور با این حجم  عملیات میدانی به شکل ماهانه می توان سراغ گرفت.

همچنین اکیپ صحرایی را می‌توان بر اساس شرح وظایف به سه زیر بخش مهم شامل تشخیص و درمان، آزمایشگاه و واکسیناسیون تقسیم کرد.

شرح ماموریت و وظایف

همانطور که در تعریف اکیپ صحرایی آمده است، هر  اکیپ در یک زیربخش برای انجام ماموریت و وظایف متفاوتی طراحی و ایجاد شده است. وظیفه اکیپ های صحرایی و انتظاراتی که از این اکیپ ها وجود داشته، در طول زمان تغییر کرده است .

گرچه یک اکیپ صحرایی در دامپزشکی شامل مجموعه‌های اختصاصی در قالب ماموریت و وظایف مدون در سیستم دولتی مثل مانیتورینگ عملیات های انجام گرفته، پایش سل، بروسلوز یا انواع تست ها مثل مشمشه و... است، اما اگر احتمالاً شما هم با نگارنده هم نظر باشید در حال حاضر مهمترین برداشتی که از یک اکیپ صحرایی به ویژه در بخش خصوصی می شود و هم‌چنان محور اصلی ارتباط با دامدار در نظر گرفته می شود،  اکیپ های واکسیناسیون یا مراکز خدمات واکسیناسیون  است.

همانطور که در یادداشت های  قبلی این قلم الکن آمده بود، مفاهیم و تعاریف مهمترین بخش اجرای هر برنامه ای است، پس اگر به این مهم حساس باشید می بایست مجدداً در واگذاری خدمات به بخش خصوصی بازنگری انجام شود و بین دو اصطلاح «اکیپ واکسیناسیون» و «اکیپ صحرایی دامپزشکی» تفاوت قایل شویم و مراکز خدمات واکسیناسیون کلینیک ها را به مرکز اکیپ های صحرایی دامپزشکی تغییر دهیم تا در تدوین وظایف و ماموریت های قابل برون سپاری در دامپزشکی، تخصصی تر و حرفه ای تر عمل کنیم.

در بحث  آینده اکیپ های صحرایی  توضیح خواهیم داد که اگر به درستی خشت بنای آن ها چیده شود، احتمالاً این اکیپ ها در آینده، وظایف دیگری هم در راستای خلق ارزش اقتصادی بر عهده خواهند گرفت .

بهینه سازی هزینه

اکیپ های صحرایی یکی از بخش‌های مهم ساختار هزینه را در دامپزشکی دولتی به خود اختصاص می‌دهد و حتی به صراحت می توان اذعان داشت گسترده ترین عملیات اجرایی پروژه های مستمر را برای صیانت و حفاظت از سرمایه دامی کشور را به خود اختصاص داده است. به همین علت، دفاتر طرح و برنامه همواره در جستجوی راه‌هایی برای بهینه سازی هزینه خدمات اکیپ های صحرایی هستند . کسانی که در این زمینه تخصص دارند، اهرم های متفاوتی را برای بهینه سازی اکیپ های صحرایی و در راس آن، همان اکیپ های واکیسناسیون به کار می گیرند. بیشتر این اهرم ها در جهت کاهش هزینه ها از طریق بهینه سازی عملیات اکیپ ها انجام می شود.

این حوزه به قدری گسترده است که می توان دوره های آموزشی و حتی کمیته های تخصصی برایش در نظر گرفت. اما همانطور که در شرح ماموریت و وظایف آمده است، استفاده از نیروهای بخش خصوصی و  برون سپاری فقط خدمات واکسیناسیون،‌ روشی است که گاه برای کاهش هزینه‌ها، نظارت بهتر و فاصله گرفتن از تنش‌های اجرایی اکیپ های صحرایی به‌کار گرفته می‌شود.

اما نکته ای که در این میان بیشتر باید مد نظر قرار گیرد، این است که  مسئله‌ هزینه در حدی جدی است که گاهی اوقات، این کار با کاهش مزایای مالی یا بی‌توجهی به  کیفیت زندگی کاری  فعالان در این حوزه، ممکن است  انجام ‌شود که اگر برون سپاری طرح توسعه ای در قالب اکیپ های صحرایی به درستی انجام نگیرد، شاید موارد زیر تنها نمونه‌‌هایی از شیوه‌های نادرست اما رایج برای کاهش هزینه اکیپ های صحرایی دامپزشکی انجام گیرد:

 - اختصاص ساختمان‌هایی با محیط نامطلوب (به ویژه برای زیربخش واکسیناسیون) با هدف کاهش هزینه اجاره

- اختصاص خودروهای نامناسب ویژه اکیپ های صحرایی برای کاهش هزینه های ایاب و ذهاب

- طراحی الگوریتم‌ها و فرایندهای خشک در جهت کاهش نیروهای کاردان

- برنامه زمانی بسیار بسته و غیرانعطاف‌پذیر

- عدم ذخیره سازی برخی  واکسن ها در مواقع اضطرار (به عنوان  مهم ترین عوامل کاهش اعتماد دامداران و اکیپ ها)

شاخص های سنجش و تحلیل عملکرد اکیپ های صحرایی

تحلیل عملکرد اکیپ های صحرایی و بهینه سازی آن‌ها، یکی از کارهای بسیار تخصصی است که حتی ممکن است با برون سپاری وظایف و ماموریت ها  به عنوان یک پست تخصصی در چارت سازمانی دولتی برای گزینش مسیر شغلی،‌ انتخاب شود و  اختصاص یابد.

به طور خلاصه می توان شاخص های سنجش عملکرد را به سه دسته: از نگاه دامدار، از دید همکار فعال در اکیپ و  از نظر منافع حاصله برای بخش دولتی یا خصوصی تقسیم کرد. پس اگر این شاخص‌ها به سه دسته تقسیم شده است ، صرفاً برای درک بهتر و ساده‌تر شدن فرایند انگیزه‌گیری و کنترل است. نه این‌که فکر می‌کنیم می‌توان هر یک از آن‌ها را به شکل مستقل و بی‌توجه به دو دسته‌ی دیگر بهبود داد .

برون سپاری خدمات اکیپ های صحرایی

حدود دو دهه است که برون سپاری خدمات دامپزشکی، به عنوان یک شیوه مدیریت مطرح و عملیاتی شده است.

در حدی که امروزه تشکل ها و اصناف مرتبط با دامپزشکی در بیشتر حوزه های دارو، درمان و مسئولان فنی بهداشتی زیر نظر سازمان نظام دامپزشکی  شکل گرفته است و تشکل های دامپزشکی به ویژه با گسترش پلتفرم های دنیای مجازی به یک اصطلاح رایج تبدیل شده است.

اما انگیزه های مختلفی برای نوشتن این یادداشت وجود داشته که اولین انگیزه آن نگاه مجدد به اصطلاح اکیپ صحرایی دامپزشکی و نگرشی سیستمی به اینکه پروژه های دامپزشکی برای حفظ سرمایه دامی کشور مستمر است و دوم اینکه برون سپاری خدمات اکیپ های صحرایی قابل واگذاری علاوه بر خدمات واکسیناسیون در بخش های عملیات های میدانی دامپزشکی که وجود دارد، در برنامه های استراتژیک دولت قرار گیرد که از جمله آن‌ها می‌توان به طرح هایی از قبیل سل و بروسلوز، مشمشه و... اشاره کرد.

البته موفقیت و پویایی این اکیپ های صحرایی در گرو  مهمترین وظیفه دامپزشکی دولتی پس از برون سپاری هاست که می توان استفاده از روش های نظارتی دقیق، علمی و کارآمد برای سنجش عملیات های واگذارشده را نام برد تا کیفیت و اثربخشی آن ها را نیز بهبود بخشد.

آینده اکیپ های صحرایی:

در آینده اکیپ های صحرایی دامپزشکی دولتی که بخش مهم آن در قالب خدمات واکسیناسیون است، آیا باید به طور کامل برون سپاری شود یا باقی بماند؟ در صورت واگذاری کامل فعالیت های اکیپ صحرایی مهمترین وظیفه بخش دولتی در این فرایند چه خواهد بود؟

شاید کمتر به ذهن رسیده باشد که از سال 2016 اصطلاح انقلاب صنعتی چهارم در کنفرانس داووس مطرح شد که این دوره را مشمول عصر ژنتیک، روباتیک، نانوتکنولوژی، هوش مصنوعی، تولید چاپگرهای سه بعدی و... دانستند و اکثر قریب به اتفاق صاحب نظران حوزه کسب و کار و مشاغل، «مهارت های پایدار شغلی» را تضمین کننده آینده تمام کسب و کارها می دانند و طبیعتاً مشاغل مرتبط با دامپزشکی نیز از این قاعده مستثنا نخواهد بود.

اما آیا نمی توان با توجه به اینکه بیش از  14 درصد جمعیت دام سنگین و سبک دنیا در کشورهای همسایه ایران (پاکستان، افغانستان، عراق و ترکیه) است، در خصوص اعزام اکیپ های صحرایی دامپزشکی برون مرزی بخش خصوصی با نهاد های بین المللی همچون  OIE یا FAO  و آن کشورها تفاهم نامه خدمات دامپزشکی امضا کرد؟  تا ضمن ایجاد اشتغال، سطح ایمنی و پیشگیری دام ها تا آنسوی مرزها بالا برده شود.

علی ایحال، انقلاب چهارم تکنولوژی قرار نیست رقابت بین ماشین ها و انسان ایجاد کند، بلکه به نظر اکثر صاحب نظران این حوزه فرصتی است تا از پتانسیل های بیشتر انسان برای کار بهتر و با کیفیت تر بهره برد که از این موارد می توان استفاده از هوش مصنوعی برای نظارت و مانیتورینگ اکیپ های صحرایی دامپزشکی با استفاده از فضای برخط موبایل نام برد که نگارنده این یادداشت (به اتفاق همکاران) حدود سه سال قبل برای نظارت و مانیتورینگ سریع یکی از زیر بخش های مهم اکیپ های صحرایی دامپزشکی یعنی واکسیناسیون دام طراحی و راه اندازی نموده است اما به نظر می رسد هنوز مورد استقبال تصمیم گیران حوزه فن آوری قرار نگرفته است.

و در پایان می توان مصرانه اذعان داشت اکیپ های صحرایی دامپزشکی می توانند سفیران توسعه پایدار روستایی در اقصی نقاط کشور باشند.
 
 
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
nashenas
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۶:۳۵ - ۱۳۹۷/۰۵/۰۸
0
0
سلام
جان حسین ای حرفا رو ول کن خانه از پای بست ویران است.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۰۸ - ۱۳۹۷/۰۵/۰۸
0
0
فکر کنم متن بیشتر به ی مقاله میماند که ترجمه شده .
همکار
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۲۷ - ۱۳۹۷/۰۵/۱۰
0
0
جناب آقای دکتر یاوری چون همیشه بیانات و مطالب شما ارزنده میباشد که اگر مسئولین عالی رتبه سازمان دامپزشکی کشور به آن نگاه ویژه داشته باشند و عملیاتی نمایند یقینا کاهش هزینه ها، عزت و کرامت شغلی را بدنبال خواهد داشت بویژه تهیه و تولید نرم افزار سواد فرصتی را در اختیار خواهد داد در کنار همه قابلیت های فنی که دارا میباشد امکان دسترسی یافتن به آمار دقیق دام هر استان و کشور را مهیا میسازد که خود کمک شایانی را در برنامه ریزی ها بدنبال خواهد داشت . متاسفانه مشگل فقط این بوده که در کنار هر تغییری مقاومتی وجود خواهد داشت
نظر شما
ادامه