تیلاپیا ستیزان، مانع اصلی پیوستن ایران به موج جهانی تولید تیلاپیا هستند
محمدابراهیم اسماعیلی
مدیرعامل شرکت آبزیان آسیا
بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، اصلی ترین منبع اخبار و اطلاعات کشاورزی جهان، تولید ماهی تیلاپیا در جهان در رتبه دوم قرار دارد و بالاترین رشد نسبت به همه آبزیان دیگر را در تولید سالیانه به خود اختصاص داده است. مقام اول تولید در اختیار خانواده کپور ماهیان است:
گزارش دیگری که توسط فائو، بانک جهانی و دو سازمان بین المللی دیگر به صورت مشترک تهیه شده، رشد تولید سه گونه از آبزیان را تا سال 2030 بیشتر از همه معرفی کرده که یکی از آنها تیلاپیا می باشد:
از میان انواع تیلاپیا، گونه نیل که نزدیک به 75 درصد تولید تیلاپیای جهان را به خود اختصاص داده با رشدی سریع، اکثر کشورهای جهان را فرا گرفته و بر اساس گزارش سال 2014 فائو، 137 کشور به صورت قانونمند به تولید آن پرداخته اند:
در سال 87 اولین محموله تیلاپیای نیل با مجوز سازمان محیط زیست به شماره 32/17494 مورخ 26/3/1378 وارد کشور شد که بر اساس توافقی با کمیسیون کشاورزی مجلس بود. همچنین مقرر شده بود که پس از مطالعات و ارزیابی زیست محیطی توسط موسسه علوم تحقیقاتی شیلاتی ایران، تیلاپیا وارد چرخه تولید گردد. این مطالعات انجام شد و دو سال بعد دفاع گردید و پس از ایرادات و اشکالاتی که سازمان محترم محیط زیست بر آن وارد نمود، اصلاحات لازمه صورت گرفت و نهایتاً در تاریخ 25/2/1390 دفاع و مورد تایید سازمان محیط زیست واقع گردید و مقرر شد که تولید تیلاپیا در 10 مزرعه در یزد آغاز گردد (سند شماره 41/9056 مورخ 18/2/1390)
متاسفانه از آن تاریخ تا کنون این مصوبه اجرایی نشده و هر بار با کارشکنی های دل نگران زیست محیطی مواجه گردیده، در حالی که هم سازمان محیط زیست و هم موسسه تحقیقات شیلات توافق و امضا نموده اند. واضح است که اساتید محترم در همه فنون دارای سلایق شخصی و دیدگاه های منحصر به خود بوده ولی هیچگاه دیدگاه های انفرادی افراد سند راهبردی کشورها نخواهد شد، چرا که در مطالعات ارزیابی زیست محیطی و سایر پژوهش های انجام شده نیز توسط کارشناسان برجسته همین کشور صورت گرفته و نباید اساتید محترم دانشگاهی در هر زمینه ای که متخصص هستند، نظر شخصی خویش را بر سندهای کارشناسی شده مقدم داشته و آنها را اشتباه بشمارند. در همه صنایع افرادی یافت می شوند که با برنامه های در دست اجرا موافق نیستند و طبیعی هم هست که اختلاف نظر و تفاوت سلیقه وجود داشته باشد اما امور هر کشوری با نظرات فردی اشخاص رقم نمی خورد.
در همین 9 سالی که از آغاز فعالیت های ایران برای تولید ماهی ارزشمند تیلاپیا می گذرد و متاسفانه هنوز اجرایی نشده، تولید جهانی آن دو برابر شده است و ایران نیز به جمع 180 کشور مصرف کننده این ماهی پیوسته است. با کمال تاسف باید اذعان نمود علی رغم توان کارشناسی و داشتن شرایط آب و هوایی برای پرورش ماهی تیلاپیا، ایران اکنون به یک وارد کننده این ماهی تبدیل شده و روزانه 480 میلیون تومان از جیب این ملت صرف خرید ماهی ای می شود که به سادگی قابل تولید در کشور است. این خسران بزرگ ناشی از کارشکنی های افرادی است که نظرات شخصی خود را بر منافع ملی ارجح دانسته و مانع پیوستن ایران به جمع 137 کشور تولید کننده تیلاپیا می شوند و متاسفانه گاهی بر مدیران دولتی نیز تاثیرگذار بوده اند.