حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: کشتار غیر مجاز دام یکی از معضلات اصلی استان ایلام به شمار می رود که از نظر مدیر کل دامپزشکی این استان، وضعیت فرهنگی مردم یکی از دلایل اصلی آن است و این مساله توان و زمان زیادی از اداره کل دامپزشکی تلف می کند. «دکتر وهاب پیرانی» به حکیم مهر می گوید که خود را موظف به حمایت از بخش خصوصی کرده و هر سال بخش اعظمی از امور را به آنها واگذار می کند. وی البته ادعا می کند که تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا مطالبات بخش خصوصی را هم در زمان مناسب پرداخت کند.
حکیم مهر: آقای دکتر، اوضاع و احوال دامپزشکی در استان ایلام چگونه است؟
استان ایلام با خوزستان، لرستان و کرمانشاه همسایه است و ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد. یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مرتع و ۶۵۰ هزار هکتار جنگل داشته و شرایط آب و هوایی، مراتع خوب، بارش‌های مناسب و پوشش جنگلی و مرتعی قابلی که دارد، بهره‌وری آن را افزایش داده است. در طول تاریخ هم مردم اینجا بیشتر به شغل دامپروری اشتغال داشتند. ما حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد دامی در استان داریم که از این رقم، ۲ میلیون راس گوسفند و بز، حدود ۶۰ هزار راس گاو است و مابقی آن نیز سایر دام‌ها هستند.
استان ایلام به لحاظ انسانی، با ۵۷۰ هزار نفر، کم جمعیت‌ترین استان کشور است. اما به تناسب این جمعیت، تولید فراورده‌های گوشتی مخصوصا گوشت قرمز و سفید خوب است. با تعداد ۳۹۰ مرغداری، تقریبا ۲ درصد واحدهای مرغداری کشور و ۲ درصد حجم جوجه‌ریزی کشور را داریم. همچنین حدود ۳ درصد جمعیت دام سبک کشور در استان ایلام بوده و به تناسب آن، ۲ درصد گوشت قرمز کشور را تامین و تولید می‌کنیم.
مراتع خوب استان این امکان را فراهم کرده که سالیانه میزبان بیش از ۵۰۰ هزار تا یک میلیون راس دام مهاجر باشیم. چون در استانی هستیم که ییلاق و قشلاق در داخل محدوده جغرافیایی خودمان وجود دارد و دامدار خارج از استان نمی‌رود، میزبان دام مهاجر از استان‌های هم جوار نیز هستیم و سالیانه یک میلیون راس دام از استان ما تردد می‌کنند و در مناطق مرزی ما مالکیت عرفی دارند و چرا می‌کنند. اگرچه این وضعیت از نظر بیماری‌های واگیر و ... تهدید محسوب می‌شود اما شرایط ما خوب است. کمااینکه امسال هیچ کانون تب برفکی نداشتیم و در حوزه طیور جزء استان‌های پاک بودیم. ما تقریبا از نظر بیماری تب کریمه کنگو استان پاکی بودیم و امسال هم در وادی انسانی هیچ موردی مشاهده نشد. از سال ۸۹ هم به این طرف هیچ موردی از آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در استان نداشتیم.
ما در 2 سال اخیر کارهای خوبی را در استان در زمینه پیشگیری از بیماری‌ها انجام دادیم. با توجه به جمعیت دامی، سالی حدود ۷ میلیون نوبت سر واکسیناسیون انجام می‌دهیم. با انواع بیماری‌های دامی و بیماری های مشترک بین انسان و دام تهدید می شویم. با توجه به اینکه ایلام از گذشته‌های دور یکی از کانون‌های بیماری PPR بود، ما در چند سال اخیر یک واکسیناسیون منظم در این زمینه انجام دادیم. به طوری که در سال گذشته برابر اعلام سازمان دامپزشکی تقریبا ۴۳ درصد کاهش در تعداد کانون‌ها داشتیم که با توجه به تلفاتی که داشت و مشکلاتی که برای دام سبک ایجاد کرد، یکی از معضلات بود.
حکیم مهر: به نظر می‌رسد که یکی از معضلات اساسی استان ایلام، کشتار غیر مجاز دام است. برای مقابله با آن چه برنامه‌هایی داشته‌اید؟
وضعیت فرهنگی مردم، وضعیت شهرنشینی و عوامل زیادی در این داستان دخیل هستند. این موضوع در مناطق زاگرس‌نشین مشهودتر از بقیه نقاط کشور است، چراکه به فرهنگ مردم باز می‌گردد. خیلی از مردم این منطقه یا دامدار هستند یا با دام سروکار داشتند و در نتیجه برخی اعتقادات مثل اینکه دام را پیش چشمان خود ذبح کنند، وجود دارد.
متاسفانه ما در استان نقاطی داریم که تقریبا کشتار غیر مجاز به صورت سازماندهی شده انجام می‌شود و این یکی از معضلات ماست که بخش زیادی از انرژی و وقت ما را به خود اختصاص می‌دهد. سال‌های سال است که پیگیر آن هستیم و با مطرح کردن این موضوع در جلسات مختلف شورای سلامت، استانداری و ... سعی داریم آن را ساماندهی کنیم. الان هم که استاندار به تازگی تغییر کرده و استاندار جدید نسبت به این موضوع حساس هستند و قول داده‌اند که به ما کمک کنند و همه دستگاه‌ها را مجاب کنند که به دامپزشکی کمک کنند تا این مشکل حل شود.
بخش زیادی از این معضل هم ناشی برخی اعتقادات و نگاه‌ها در مسئولین است. با توجه به وضعیت بیکاری در منطقه و اشتغالزایی نسبی این کار، معمولا راغب نبودند که به ما کمک کنند. متاسفانه در مدتی که بنده سر کار بودم، نوع نگاه به این موضوع، فاقد دغدغه‌های بهداشتی بوده است؛ یعنی نگاه این بوده که اجازه دهید مردم کار خود را انجام دهند. اما مشکلاتی که این عدم نظارت بر عرضه فراورده‌های خام دامی می‌تواند ایجاد کند، بالاخره حساسیت موضوع را دوچندان می‌کند. ما هم جدی هستیم و امیدواریم با حمایت همه دستگاه‌های استان و مسئولین ارشد استان این موضوع یک بار برای همیشه ساماندهی کنیم.
حکیم مهر: آقای دکتر، این روزها ایام سوگواری اربعین در پیش است و جمعیت زیادی از زائران حرم حسینی (ع) در منطقه حاضر می‌شوند که می‌تواند مخاطرات بهداشتی هم به دنبال داشته باشد. برای رفع و ساماندهی این مخاطرات چه برنامه‌هایی داشته‌اید؟
ما از هشتم آبان ماه تا بیست و پنجم آبان یک طرح ویژه در زمینه نظارت اکیپ‌ها شروع کردیم که متعاقب آن اکیپ‌ها را در دو نوبت صبح و عصر فعال کردیم. سعی ما این است که نظارت‌ها را در مراکز تولید، توزیع و عرضه، سردخانه‌ها و کشتارگاه‌ها، موکب‌ها و ... تشدید کنیم. برای این منظور اکیپ‌های گشت مشترکی با مرکز بهداشت تشکیل دادیم که در حال حاضر فعال هستند تا بتوانیم موضوع نظارت بهداشتی را بر فراروده‌های خام دامی داشته باشیم.
حکیم مهر: ارتباط شما با بخش خصوصی دامپزشکی در استان چگونه است؟
اعتقاد شخصی من این است که ما موظف هستیم از بخش خصوصی حمایت کنیم. بسیاری از همکاران ما در بخش خصوصی شاغل هستند و علاوه‌بر فعالیتی که خودشان دارند، چشم امید به ما هم دارند که در خصوص واگذاری طرح‌ها از آنها حمایت کنیم. من ۹ سال و ۴ ماه مدیر کل دامپزشکی هستم و در تمام این مدت موضوع حمایت از بخش خصوصی و واگذاری طرح‌ها جزء اولویت‌های من بوده و هیچ سالی قطع نشده است. یعنی طبق ماده ۸۸ و به شکل روتین سالی ۳۰ تا ۴۰ درصد از پروژه‌ها به بخش خصوصی واگذار شده است.
حکیم مهر: پرداختی های شما در این واگذاری ها به چه شکل بوده است؟
در بحث عملیات مایه‌کوبی و پیشگیری ما سالیانه معمولا پانصد میلیون تومان طرح واگذار کردیم و سعی کردیم با بخش خصوصی خوش حساب باشیم و قراردادها را به موقع پرداخت کنیم. اما در دو سال اخیر بخش زیادی از اعتبارات به صورت اسناد خزانه تخصیص می یابد. محل تامین اعتبار پروژه‌ها از محل عمرانی است. اعتبارات عمرانی در دو سال اخیر بیشتر به صورت اسناد خزانه مدت دار است و پول نقدی پرداخت نمی‌شود. مثلا در سال گذشته اگر اسناد خزانه را اول سال واگذار کردیم، در اواخر سال نقد شد. اسنادی هم که امسال واگذار می‌شود، مرداد ماه سال آینده و سال بعد از آن نقد می‌شود. این کار را مشکل کرده و ما را از اهداف دور می‌کند.
حکیم مهر: چه راهکاری برای حل این مشکل به نظرتان می رسد؟
هیچ راهکاری ندارد. بخش خصوصی ما که افراد مایه‌کوب، کاردان‌های دامپزشکی و لیسانس‌های دامپزشکی هستند، چشم امید به این کارها و عملیاتی دارند که ما به آنها واگذار می‌کنیم. آنها هم انتظار دارند سر ماه مبلغی به دست بیاورند. اگر این وضعیت ادامه داشته باشد مشکل ایجاد شده و رغبت آنها هم به انجام عملیات کم می‌شود. این کار، پیمانکاری به آن مفهوم نیست که اگر حق الزحمه آن با تاخیر زیاد صورت گرفت، طبیعی باشد. بلکه باید پول آن هرچه زودتر پرداخت شود. من خودم را متعهد می دانم که سال به سال بخشی از امورات را واگذار کنم و حتی در بدترین شرایط این کار را انجام دهم.
حکیم مهر: به بحث ماده 19 آیین نامه نظارت بهداشتی دامپزشکی بپردازیم. چقدر روی اجرای این اصل نظارت دارید؟
ما 2 کشتارگاه طیور داریم که ماده نوزده را در آنها اجرایی می کنیم. این اصل در کشتارگاه دام ما هم تا مواردی حل شده و اگر هم مشکلی هست، به نحوه مدیریت باز می‌گردد. این اصل در کارخانجات خوراک دام هم در حال انجام است. با آنهایی که تبعیت نکردند، حتی برخورد قضایی کرده و آنها را به سیستم قضایی معرفی کردیم.
حکیم مهر: آیا نظارت دارید که به درستی اجرا شود؟
امسال به درستی انجام دادیم و خود مسئولین فنی راضی هستند.
حکیم مهر: اما یکی از انتقادات همیشگی مسئولین فنی بهداشتی مربوط به شکل پرداختی حقوق آنهاست.
یکی از مشکلات اساسی ما همین است؛ مورد داشتیم که از ابزارهای قانونی و عدم تمدید پروانه و ... استفاده کرده و با کارفرما برخورد کردیم. به مسئول فنی هم گفتیم که مثلا فلان کشتارگاه نرود و آن کشتارگاه را تعطیل کردیم. در این خصوص اگر یک کار نظام‌مند و قانونی به شکلی که برای ما هم الزام‌آور باشد، پیش بینی نشود، مشکلاتی ایجاد می‌شود. گاهی پیش آمده که بنده از یک مسئول فنی به شدت حمایت کردم اما خود او بعدا تسلیم شده است. تا الان مسئولین فنی که در 2 کشتارگاه طیور داریم، برای شکایت به من مراجعه نکرده اند.
حکیم مهر: ارتباط شما با داروخانه ها و کلینیک‌های دامپزشکی فعال در سطح استان به چه شکل است؟
نقش ما در ارتباط با داروخانه‌ها، نقش نظارتی است. ما سعی کردیم این نظارت به صورت مستمر باشد. متاسفانه حجم داروهای غیر مجاز و تاریخ گذشته و قاچاق موید این مسأله است. این نقش نظارتی گاهی اوقات مورد رضایت بعضی از داروخانه‌ها واقع نمی‌شود ما خود را به این نظارت مقید می‌کنیم. البته خوشبختانه تعداد داروخانه‌های متخلف خیلی کم هستند.
حکیم مهر: به عنوان حرف آخر ...
کار ما قطعا عیب دارد و صحبت های بنده دلیل بر این نیست که همه چیز خوب است. ضعف‌هایی در مرحله اجرا و پیشگیری از بیماری‌های دامی وجود دارد که بخشی از آن به قوانین و مقررات بازمی‌گردد. بخشی ناشی از ضعف اجرایی ما و بخشی هم عوامل دیگر است که نیاز است برنامه‌ریزی شود. در زمینه کشتار غیرمجاز دام، دامپزشکی کوتاه نیامده و کم‌کاری نکرده اما حمایت هم نمی شود؛ در واقع شهرداری بهداشت و محیط زیست هم باید کمک کنند.
یکی از مشکلات اصلی نظارت بهداشتی دامپزشکی این است که بازرسین دامپزشکی ضابط قضایی نیستند. ما تلاش کردیم موضوع ضابط خاص را از طریق دادگستری پیگیری کنیم و موفق هم شدیم اما خیلی مشکل را حل نمی‌کند. منابع طبیعی در بخش حفاظت از جنگل‌ها و محیط زیست در بخش محیط زیست، کارشناسانی دارند که ضابط قضایی هستند و بعضا اسلحه هم در اختیار دارند. از سوی دیگر متاسفانه قوانین ما قدیمی است و مجازاتی که برای تخلفات بهداشتی در نظر گرفته شده اصلا تناسبی با جرم ندارد و به روز نبوده و لذا بازدارنده هم نیست.
سلام ،گفتار اقای دکتر دقیقا صحیح هست ،با این وضعیت ما ازجون برای بهداشت مایه میزاریم ولی حمایت نمیشم 
کشتار غیر مجاز همه جای کشور داریم.جلو چشم مسئولین و کنار جاده کشتار انجام می شه و مسئولینی که در کشتارگاه های کشور الکی رگ گردن کلفت می کنن،اصلا با کشتار کنار جاده کاری ندارن ..................... اتفاقا کار دارن ولی قوانین ضعیف هست نهایت چهل تومن جریمه میشه میاد همه رو به تمسخر میگیره والا برخورد میشه ،شما ظاهرا چشماون رو روی واقعیت بستید 
بزنم به تخته وهاب جان 
پول نفت را یکی دیگه میخوره کتکشو دامپزشک میخوره نوش جان 
............................. قبلا حتی یک کشتار غیر مجاز در محدوده روستای مهدی اباد که الان مرکز کشتار غیر مجاز هست انجام نمی گرفت ودر محدوده شباب هم تعداد قصابی غیر مجاز به تعداد انگشتان یک دست هم نبود.شهرستان دهلران که وضع بدتر هست. 
ضمن عرض خسته نباشید به جناب دکتر پیرانی
امیدوارم همواره در راه رسیدن به اهداف عالیه دامپزشکی موفق باشید