«قانون» نوشت:
به تازگی کمپینی با مشارکت هدیه تهرانی، بازیگر سینما برای جمعآوری کمکهاي مردمی به منظور نجات یوزپلنگهای ایران راهاندازی شده است. این کمپین، تبلیغات گستردهای در سطح فضای مجازی برای جمعآوری کمکهای مردمی آغاز کرده است اما گویا نهاد متولی حفاظت از محیط زیست، هیچ نظارتی بر این کمپین و سایر کمپینهای جمعآوری کمکهای نقدی مردم ندارد.
متولیان کمپین نجات یوزپلنگ، نه تنها با سازمان حفاظت محیط زیست درباره نحوه هزینه کرد کمکهای مردمی هماهنگ نکردهاند بلکه با انجمن یوزپلنگ ایرانی به عنوان بخش خصوصی همکار با پروژه بینالمللی یوز و متولی اصلی مدیریت زیستگاههای این گربه سان نیز همراه نیستند. بنابراین به نظر میرسد در راستای نجات یوزپلنگ، گروههای مختلفی شکل گرفته که هر یک راه خود را میرود و به فراخور شرایط، تصمیمات جزیرهای برای نجات اینگونه گرفته میشود. به این ترتیب، برآیند این اقدامات ناهماهنگ منجر به حفاظت از این گونه ارزشمند نخواهد شد و هر روز شاهدیم که تعداد بیشتری یوزپلنگ به دلیل تصادف، شکارشدن توسط سگها و غیره از طبیعت ایران حذف میشود.
محیط زیست ایران روز به روز در حال ضعیف شدن است و مردمی که شاید از دولت دلسرد شدهاند، تلاش میکنند با مشارکت در گلریزانهای مختلف برای حفظ محیط زیست، گام کوچکی در راه حفاظت از محیط زیست ایران بردارند. این روحیه خوب طرفداران محیط زیست، بازار شکلگیری کمپینهای مختلف را داغ کرده است.
به تازگی برای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی ،کمپینی با مشارکت هدیه تهرانی بازیگر سینما شکل گرفته است. کمپین حمایت از یوز ایرانی با شعار «تا یک حسرت ملی تنها 50 یوز باقیست» کار خود را آغاز کرده است. این کمپین که توسط هدیه تهرانی حمایت میشود، کد #444*780* را به دوستداران محیطزیست برای نجات یوزپلنگ اعلام کرده است.
با یک سرچ ساده در مییابید که هر شماره همراه، فقط یکبار میتواند کد مربوطه را که توسط هدیه تهرانی نیز تبلیغ میشود، وارد کند. ضمن آنکه پس از ورود کد برای دریافت شارژ هدیه، باید ظرف حداکثر 24 ساعت یک تراکنش (خرید شارژ، پرداخت قبض و ...) با #780* انجام دهید. در سایت 780 که متعلق به شرکت ایرانسل است، خدمات مختلفی ارائه میشود که یکی از این خدمات، انجام امور خیریه است.
به نظر میرسد با همین شمارهگیری ساده، مبالغ هنگفتی به حساب این شرکت واریز شود اما آیا نهادهای نظارتی بر نحوه تعامل و قراردادهای شرکت ایرانسل با کمپین مردمی نجات یوز نظارت دارند؟ در چارچوب کدام قانون، این کمپین علاوه بر جمعآوری کمکهای نقدی از سامانه ایرانسل نیز برای دریافت کمکهای مردمی استفاده میکند و در صورت انحراف اعتبارات، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟
روش ديگر براي كمك به اين كمپين، واريز به حساب شخصي هديه تهراني است. او شماره حساب شخصی خود را برای جمعآوری کمکهای مردمی اعلام کرده و از مردم برای نجات این گونه کمک خواسته است. اما پرسش اینجاست که آیا نحوه هزینه کرد این اعتبارات به درستی مشخص شده است؟ آیا اولویت مورد نظر گردانندگان کمپین برای حفظ نسل یوزپلنگ ایرانی موثر است و کمکهای مردم میتواند منجر به نجات نسل سریعترین دونده جهان شود؟ و آیا متولیان سازمان حفاظت محیط زیست تا کنون همگرایی بین فعالان مردمی و برنامهها و سند راه تدوین شده برای حفظ گونههای مختلف حیاتوحش از جمله یوزپلنگ داشتهاند یا خیر.
بيخبري سازمان محيط زيست از كمپين يوزتاابد
مجید خرازیان مقدم مدیر کل دفتر حیات وحش و آبزیان سازمان حفاظت محیط زیست در گفتوگو با خبرنگار «قانون» راهاندازی کمپین حفاظت از یوزپلنگ ایرانی را بدون هماهنگی با دفتر حیات وحش اعلام میکند؛ او میگوید: «دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیطزیست بهطور کل متولی حیات وحش است و یوز از گونههای مهم برای ما به حساب میآید».
خرازیان مقدم، معتقد است که سازمان حفاظت محیطزیست تا حدودی به وظایف خود در زمینه حفاظت از یوز عمل کرده است.
وی درباره جمعآوری کمک مردمی برای نجات یوز بيان میکند: « مردم نیت خیر دارند که با وجود مشکلات زندگی، برای نجات یوز هزینه میکنند اما اگر بخواهد این اتفاق بیفتد، باید مکانیزمی تعریف شود که زحمات مردم، چه به صورت نقدی و چه غیر نقدی، ساماندهی شود. مشکلات و مسائل حفاظت از یوزپلنگ باید اولویتبندی شود و بر ایناساس، کمکهای نقدی و غیر نقدی برای حفاظت از اين گونه، هزینه شود».
به گفته مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست، در سالهای گذشته، کسانی مبالغی را جمعآوری کردهاند که این مبالغ برای هدف مورد نظر هزینه نشده است.
وی از کمکهای مردمی برای نجات محیطزیست استقبال میکند اما بر این باور است که باید این کمکها با محوریت متولی، ساماندهی شود. بر اساس قانون نیز، متولی حیات وحش، سازمان حفاظت محیط زیست است.
خرازیان مقدم اطلاعی درباره کمپین نجات یوزپلنگ ندارد و نمیداند که این کمپین با پروژه بینالمللی یوز در ارتباط است یا خیر؛ اما ضمن تشکر از شعور محیط زیستی بالای مردم، تاکید میکند:« باید برای جمعآوری کمکهای مالی مردم، مکانیزمی تعریف شود. سازمان حفاظت محیطزیست یک تا دو سال است که صندوق محیطزیست را تاسیس کرده و این صندوق، ظرفیت خوبی دارد که کمکهای مردمی را جمعآوری کرده و بر اساس نظر کمکدهندهها، این اعتبارات را هزینه کند».
پروژه پولداری که اولویتها را نشناخته است
به گفته محمد علی ا... قلی فعال محیطزیست، پروژه بینالمللی یوزکه متولی همه مسائل مربوط به یوزپلنگهای ایران است، پروژه پولداری است که اولویتها را به درستی تشخیص نداده است.
وی در گفتوگو با «قانون» بیان میکند: « وقتی که پروژه یوزپلنگ شروع به کار کرد و جرج شلر از انجمن حفاظت از حیات وحش جهانی به ایران آمد، منطقه توران مدیری به نام احمد عجمی داشت. این فرد، یک مدیر قاطع بود و در حال حاضر بازنشسته شده است. احمد عجمی در اولین جلسهايكه با شلر داشت،گفت باید 180 میلیون تومان اعتبار برای خرید آغلهای منطقه توران هزینه شود تا یوزپلنگ نجات پیدا کند. این جلسه در حدود سالهای 79 و 80 برگزار شد و تا امروز که 15 سال از این جلسه میگذرد، پروژه بینالمللی یوزپلنگ دو میلیون دلار پول گرفته ولی اولین اولویت نجات یوزپلنگ یعنی خرید مستثنیات را انجام نداده است».
بهنام يوز بهكام انجمن
ا... قلی میگوید: «پروژه یوز، دو میلیون دلار اعتبار گرفته است و هنوز یک جاده 12 کیلومتری را نتوانسته برای عبور این حیوان ایمن کند. سالهاست که سر مردم راشیره مالیدهاند و تنها چیزی که از پروژه یوز باقی مانده، آلبوم عکس و فیلمهایی از این گربه سان است. سالهاست با توجیه پژوهش و تحقیق، تمام فرصتها و بودجههای مرتبط با یوزپلنگ را به آتش کشیدهاند و امروز میگویند جمعیت پویای یوزپلنگ یعنی جمعیت مولد ماده و توله به جز در منطقه میاندشت و توران، در سایر نقاط کشور نداریم». گفته میشود که کمپین مردمی نجات یوزپلنگ برای خرید مستثنیات مردم در زیستگاه توران راهاندازی شده است. این فعال محیط زیست در رابطه با اهمیت خرید مستثنیات در زیستگاه یوزپلنگ بيان میکند: «یکی از تهدیدهای مهم و جدی حیات یوزپلنگ، این است که زیستگاه آن توسط دامداران اشغال شده و این حیوان در محیطهای بیابانی زندگی میکند.این محیطها ازنظر تنوع گیاهی و آب فقیر هستند. یک منطقه بیابانی در محدوده خاصی چشمه دارد و شاید تا شعاع چند کیلومتری، اثری از آب وجود نداشته باشد. دامدارها همان منبع آب را آغل میکنند و گوسفندان را به نوبت به چراگاهها میبرند».
دو ميليون دلار يوز كجاست؟
وی اضافه میکند:« اگر در سازمان محیطزیست بخواهید درباره یوزپلنگ هر سئوالی بپرسید، تمام دفاتر این سازمان اعم از دفتر حیات وحش، حفاظت، شکار و صید، معاونت محیط طبیعی و حتی کلینیک حیات وحش پردیسان، شما را به دفتر پروژه ملی حفاظت یوزپلنگ ارجاع میدهند. بنابراین پروژه حفاظت از یوز، همه مسائل زیستگاه یوزپلنگ را بر عهده دارد. اما چهار سال قبل که انجمن یوز (یک انجمن خصوصی) از یک نهاد بینالمللی کمک مالی برای آزادسازی زیستگاه این گربهسان دریافت کرد، مدیر پروژه بینالمللی یوزپلنگ یعنی هومان جوکار از اين موضوع اظهار بیاطلاعی کرد».
ا... قلی میگوید: «چهار سال قبل برای خرید زیستگاه پرندگان فریدونکنار به اتحادیه جهانی حفاظت درخواست دادم و متوجه شدم که اعتبار ایران به انجمن یوز اختصاص یافته است. اتحادیه جهانی حفاظت برای خرید زیستگاه گونههای در معرض خطر انقراضی که زیستگاه آنها داخل مناطق حفاظت شده باشد و این مناطق از نظر تنوع گیاهی و جانوری حايز اهمیت باشد، اعتبار اختصاص میدهد. چهار سال است که این اعتبار توسط انجمن یوز دریافت شده و با این بهانه که آغل گران شده است، هیچ اقدامی برای خرید مستثنیات داخل منطقه توران انجام نشده است».
کمپین نجات یوزپلنگ با سازمان محیط زیست هماهنگ نیست
خرازیان مقدم، مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره اینکه کمپین مردمی نجات یوزپلنگ با پروژه بینالمللی حفاظت از یوز هماهنگ است، اطلاعی ندارد. هومان جوکار، مدیر پروژه بینالمللی حفاظت از یوز نيز به تماسهای مکرر خبرنگار «قانون» پاسخ نمیگوید.
مرتضی اسلامی، عضو هیات مدیره انجمن یوز، در گفتوگو با «قانون» درباره کمپین مردمی شکل گرفته برای نجات یوز میگوید: « این کمپینها میتواند موثر باشد. یکی از عوامل بروز مشکل برای یوزپلنگ، کشته شدن آن توسط سگهای گله و چوپانها ست. بنابراین خرید مستثنیات داخل زیستگاه این گربهسان بسیار حايز اهمیت است».
وی در پاسخ به پرسشی درباره نحوه هزینه کرد بودجههای دولتی برای نجات یوز، بیان میکند: «کمپینهای مردمی به کمک دولت میآید. اگر دولت در مقطعی دچار اشکال شود، کمپینهای مردمی میتواند بسیارکمک کند».
اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا بودجه دولتی به حدی کم است که تاکنون دولت نتوانسته مستثنیات داخل زیستگاه یوز را خریداری کند، این گونه پاسخ میدهد:«دولت به طور مرتب در حال خرید مستثنیات است. اما اوضاع یوزپلنگ به قدری بحرانی است که نیاز به کمکهای بیشتری دارد. بنابراین تشکیل کمپینهایی به این شکل ضروری است».
دردي از يوز دوا نشد
وی درباره سرنوشت کمکهای بینالمللی به انجمن یوز برای خرید مستثنیات میگوید: «این انجمن قصد داشت در منطقه توران، مستثنیات را خریداری کند که هنوز این کار انجام نشده است؛ البته پول هنوز در اختیار انجمن بوده و میتوان از آن استفاده کرد.اما نکته جالب توجه این است که عضو هیات مدیره انجمن یوزپلنگ به دلیل اینکه پروژه را تحویل داده است، در جریان جزيیات سرنوشت پول نیست که آیا این کمک در بانک سپرده گذاری شده است یا خیر. فقط میداند که به دلیل بالا رفتن قیمت مستثنیات در زیستگاه توران، خریداری آغلها در توان انجمن نبود زیراقرار بود دولت بخشی از اعتبارات را تامین کند که این اتفاق رخ نداده است».
وی تاکید میکند: «حمایت کننده مالی پروژه، به طور کامل در جریان جزيیات و دلیل عدم خرید مستثنیات قرار گرفته است».
اسلامی نیز در جریان نیست که آیا کمپین مردمی نجات یوزپلنگ برای تامین سهم دولت به منظور خرید مستثنیات مردم در توران شکل گرفته است یا نه. فقط اعلام میکند که این کمپین هنوز تماسی با انجمن نداشته است. بنابراین در حال حاضر این پرسش مطرح است که کمپین مردمی نجات یوزپلنگ بر اساس کدام نقشه راه از طریق یک بازیگر سینما در حال جمعآوری کمک نقدی در میان مردم است؟