آموزش دامپزشکی باید از وزارت علوم جدا و به وزارت بهداشت منتقل شود/ سازمان دامپزشکی نیازمند یک شخم اساسی است

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: ورودی سال ۶۳ دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران است. آن‌گونه که خود می‌گوید، آن زمان دانشجویان حق انتخاب ۱۲ رشته را داشتند که دامپزشکی انتخاب اول «دکتر مهرداد مهری» بوده است. شناخت زیادی از این رشته نداشته، اما یکی از خصایص اخلاقی او این است که راهی را که شروع می‌کند، حتی بدون علاقه، آن را به اتمام می‌رساند. سال ۶۹ فارغ‌التحصیل و به مدت دو سال مامور خدمت به‌عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه رازی می‌شود. در سال ۷۱ در دوره تخصصی کلینکیال پاتولوژی در دانشگاه تهران پذیرفته شده و ۴ سال بعد این دوره را به اتمام می‌رساند. اولین استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد است. ۲ مرتبه پژوهشگر برتر کشور و همچنین مدیر پژوهشی برتر کشور شده و امروز نیز به‌عنوان عضو هیات علمی در دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد مشغول به خدمت است.

حکیم مهر: آقای دکتر، چرا انتخاب اول شما رشته دامپزشکی بود؟

واقعیت این است که این اتفاق به دلیل علاقه من به این رشته نبود، بلکه ناشی از این بود که انتخاب رشته را براساس رتبه‌ای که کسب کرده بودم، انجام دادم. می‌دانستم اگر رشته‌ بالاتری را بزنم، قبول نمی‌شوم.

حکیم مهر: از نظر شما مهمترین چالش‌های دامپزشکی در شرایط کنونی چیست؟

دامپزشکی از آن زمان که ما شروع به تحصیل کردیم، تغییرات زیادی کرده و از نظر جایگاه اجتماعی پیشرفت داشته است، به این معنا که جایگاه اجتماعی امروز دامپزشکی با آن جایگاهی که ما زمان تحصیل می‌دیدیم، خیلی متفاوت است. دید جامعه نسبت به این رشته دستخوش تغییر شده و شناخت مردم از این رشته افزایش پیدا کرده است. با این حال من معتقدم که دامپزشکی به شکل صد درصد در جایگاه واقعی خود نیست.

حکیم مهر: چرا؟ کجای کار ایراد داشته است؟

مهمترین دلیل خود دامپزشکان هستند. دوستانی که سال ۶۵ رای به باقی ماندن دامپزشکی در وزارت علوم دادند، امروز باید پاسخ‌گوی اشتباه خود باشند. در وزارت علوم درک صحیحی از آموزش دامپزشکی، مسائل مرتبط با آموزش، پژوهش، کار و فرصت شغلی در دامپزشکی وجود ندارد. تمام کارهای ما در این وزارتخانه، با صرف انرژی بسیار زیاد به نتیجه رسیده است.

وقتی بنده با یک پزشک صحبت می‌کنم، منظور خود را به راحتی با به کار بردن یک کلمه می‌رسانم اما در وزارت علوم باید همین منظور را با یک نامه چند صفحه‌ای منتقل کنم، تازه اگر در نهایت متوجه بشوند. وقتی می‌گوییم کیس، اساس کار آموزش در دامپزشکی است، یعنی امکانات تشخیصی نیاز داریم. این مساله را یک پزشک به راحتی متوجه می‌شود. چرا که می‌داند اگر مریض داشته باشد، باید امکانات رادیولوژی، سونوگرافی، MRI ، CT اسکن قوی و آزمایشگاه باشد، اما این مساله در وزارت علوم جا نمی‌افتد.

حکیم مهر: با این تفاسیر، اگر آموزش دامپزشکی را به وزارت بهداشت بازگردانیم، این مشکلات حل می‌شود؟

راهکار اصلی این است که صددرصد آموزش از وزارت علوم جدا و به وزارت بهداشت منتقل شود. با این اتفاق دامپزشکی جایگاه واقعی خود را پیدا می‌کند، چون دقیقا رشته‌هایی که طب بر مبنای آنها شکل می‌گیرد، با هم تجمیع می‌شوند.

«رادولف ویرشو» یک پاتولوژیست برجسته دنیاست که علم پاتولوژی براساس کارهای ایشان بنا شده است. وی می‌گوید بین دامپزشکی و پزشکی فقط موضوع مورد مطالعه، متفاوت است و یافته‌های هر دو، اساس طب را تشکیل می‌دهد.

حکیم مهر: اما برخی صاحب‌نظران معتقدند به جای اینکه آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت منتقل شود، آموزش پزشکی باید به وزارت علوم برگردد. نظر شما چیست؟

بنده با اصل این صحبت که آموزش عالی باید یکسان باشد موافقم. اگر کسی زورش رسید که علوم پزشکی را به وزارت علوم منتقل کند، چه بهتر، اما نمی‌شود این کار را کرد. تا آن زمان که این کار صورت نگیرد، دامپزشکی باید به وزارت بهداشت برود.

ما تعداد بسیار زیادی بیماری مشترک داریم که دامپزشک و پزشک باید در کنار هم و در راستای کنترل، پیشگیری و اپیدمیولوژی آنها کار کنند. ماحصل این جدایی، همین آش و کاسه‌ای است که می‌بینیم. زمانی تب مالت در حال بهبودی و سل در حال کنترل بود، اما هر دو دوباره بازگشتند. آموزش دامپزشکی و پزشکی باید در یک مجموعه باشند و با هم کار کنند. وقتی جدا هستند،‌ نتیجه همین می‌شود.

در وزارت علوم اصلا درک درستی از رشته دامپزشکی وجود ندارد. در صورتی که در پزشکی وقتی گفته می‌شود مثلا برای این دستگاه سونوگرافی نیاز است، طرف مقابل می‌داند که وجود این امکان، چقدر ضروری است. اما ما قادر نیستیم این را جا بیندازیم. در وزارت علوم ما همیشه اولویت چندم بوده‌ایم.

حکیم مهر: نظر شما در خصوص انتقال سازمان دامپزشکی از وزارت جهاد کشاورزی به وزارت بهداشت چیست؟

در مورد آموزش که موافق انتقال هستم. اما سازمان دامپزشکی نیازمند یک شخم اساسی است و بنیان این سازمان نیازمند تخریب و بازسازی مجدد است، مانند ساختمانی که باید آن را کوبید و دوباره ساخت. حال جایگاه آن هر جا که می‌خواهد باشد. ساختار سازمان دامپزشکی ما با توجه به وضعیت حال حاضر دامپزشکی در سطح بین‌المللی و کشور پاسخ‌گوی نیازها نیست.

از لحاظ اجرایی مهم نیست که سازمان دامپزشکی کجا باشد، بلکه باید یک بازسازی کامل در مورد آن انجام گیرد. وقتی ساختار اعم از وظایف، اهداف، چگونگی دسترسی و... به اهداف اصلاح شد و درست عمل کرد، جایگاه آن اهمیتی ندارد. مهم این است که واکسن تب برفکی در زمان مناسب، در جای مورد نیاز و به تعداد کافی موجود باشد. فلان پست قرنطینه در فلان مرز که خطر ورود فلان بیماری دارد، به طور آماده وجود داشته باشد.

حکیم مهر: منظور شما از شخم زدن اساسی در سازمان دامپزشکی چیست؟ این سازمان چه تغییرات شاخصی نیاز دارد؟

اساسا سازمان دامپزشکی بر اساس بیماری طاعون گاوی که در سال‌های بسیار دور به صورت اپیدمی به کشور آمد و جمعیت دامی را می‌کشت، شکل گرفت و بعد بر اساس نیازمندی‌های مختلفی که در زمان‌های مختلف ایجاد شد، به شاخ و برگ آن اضافه شد. این سازمان دامپزشکی نمی‌تواند با این وضعیت، خدمات دامپزشکی کشور را پوشش دهد. آن طور که پزشکی ما از زمان گذشته تا زمان حال متحول شده است، دامپزشکی متحول نشده و عقب افتاده است. اصل مشکل همین است.

الان در وزارت بهداشت نه تنها آموزش با خود آنهاست، بلکه خدمات نیز با آنهاست. کمااینکه بیمارستان‌ها زیر نظر دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند، در صورتی که در گذشته بخش خدمات پزشکی جزء وزارت بهداری و آموزش آن جزء وزارت علوم بود. آنها تغییرات مورد نیاز را که براساس زمان و خواسته ایجاد می‌شد، سازماندهی کردند، اما آموزش دامپزشکی در وزارت علوم ماند، ارتباط مناسب هم با بخش خدمات نداشت و ندارد و ماحصل دامپزشکی همین است که می‌بینیم.

نکته دیگر پذیرش بیش از حد دانشجوی دامپزشکی است. نزدیک بیست و چند دانشکده دامپزشکی داریم که تعدادی از آنها دولتی و با ظرفیت حدود ۴۰ تا ۵۰ دانشجو هستند. تعداد زیادی هم از دانشگاه غیر دولتی با ظرفیت الی ماشالله. دانشگاه تهران با آن عظمت ۵۰ یا ۶۰ دانشجو می‌گیرد اما دانشگاه ایکس ۱۳۰ تا و ... . این مساله باعث مشکلات عدیده در بخش اشتغال دامپزشکی می‌شود. در صورتی که وزارت بهداشت و درمان از توسعه بی‌رویه دانشکده‌های غیر دولتی گروه پزشکی جلوگیری کرده و اساسا اجازه شکل‌گیری به آنها نداده است. همان چند دانشکده هستند و تعدادشان زیاد نشده است. گروه پزشکی در اینجا خیلی خوب عمل کردند در صورتی که متولیان دامپزشکی هر صبحی که از خواب بیدار می‌شوند، یک دانشکده دامپزشکی راه‌اندازی می‌کنند.