یک لیوان شیر، یک نخ سیگار - وحید زندی فخر

 «وحید زندی فخر» در خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) نوشت:

جوانی با سن و سال حدود 20 سال وارد سوپرمارکت شد و منتظر ماند تا مشتری‌های دیگر کارشان تمام شود و محل را ترک کنند. انگار خجالت می‌کشید خواسته خود را علنی و با صدای بلند از فروشنده بخواهد. خودش را با تماشای اجناس درون یخچال‌های قدی سرگرم کرد؛ یخچالی که پر از محصولات متنوع لبنی و شیرهای طعم‌داری بود که به راحتی می‌توانست آدم را برای خرید وسوسه کند.

اما او تصمیم دیگری داشت... تنها چیزی که در آن لحظه به آن می‌اندیشید، کمی دود و نیکوتینی بود که در مقابل چشمانش با سرخ شدن سرنخ سیگار، به هوا می‌رود. مشتری‌ها رفتند و او با صدایی آکنده از شرم رو به فروشنده گفت: «یک پاکت از سیگارهای همیشگی لطفا!» 7 هزار و 500 تومان بی‌زبان را روی پیشخوان گذاشت و به سرعت محل را ترک کرد. با یک حساب سرانگشتی می‌بینی که جوان قصه ما با این مقدار پول می‌توانست حداقل 6 پاکت شیر کوچک ساده یا طعم‌دار بخرد و از نوشیدن آن لذت ببرد. این تنها نمونه‌ای کوچک از قشری بود که بیماری را به سلامت و هدر دادن پول را به پس‌انداز، ترجیح می‌دهند.

طبق آخرین آمار رسمی، مصرف دخانیات در کشور سالانه مرگ 6 میلیون نفر را رقم می‌زند. هر نخی که دود می‌شود، یکی از رگ‌های سلامتی فرد (و حتی آدم‌های اطرافش) می‌خشکد و به خاکستر تبدیل می‌شود. هر سال به طور متوسط، 50 میلیارد نخ از این اسلحه 20 تیر به مصرف می‌رسد که چیزی حدود 10 هزار میلیارد تومان از سرمایه‌های کشور را هدف می‌گیرد. به علاوه هرگز نمی‌توان عوارض و اثرات منفی این سم کشیدنی را از نظر دور داشت. بنابراین سالانه 20 تا 30 هزار میلیارد تومان برای درمان و بهبود بیمارانی هزینه می‌شود که خود را بی‌محابا در اختیار نخ‌های کشنده قرار می‌دهند. اینها همه مواردی بود که وزیر بهداشت عنوان کرد؛ به امید روزی که خطرات جبران ناپذیر مصرف سیگار در جامعه بیش از پیش اهمیت پیدا کند.

اما روی دیگر سکه که اتفاقا سلامت و قوای جسمی جامعه را در طولانی مدت تامین کرده و آنها را در برابر ضعف‌های اسکلتی دوران سالمندی واکسینه می‌کند، شیر و لبنیات است. آنقدر از مزایا و خوبی‌های مصرف این ماده مغذی در رسانه‌ها و مطبوعات گفته شده که ذکر آنها در این یادداشت، به گونه‌ای اطاله کلام تلقی می‌شود. اما نکته‌های ظریفی از نظر اقتصادی در این بین نهفته است که ارائه آنها خالی از لطف نیست.

اگر فرض را بر این بگیریم که هر نفر در روز دست کم 2 لیوان شیر بنوشد، به طور متوسط به 183 کیسه یک لیتری از این محصول در سال نیاز دارد. چنانچه قیمت هر کیسه را 1500 تومان تصور کنیم، می‌شود سالی 274 هزار و 500 تومان. اگر این رقم در 80 میلیون نفر ضرب شود، حاصل 21 هزار و 960 میلیاردتومان خواهد شد.

این در حالی است که جمع هزینه‌های مصرفی و درمانی سیگار به 30 تا 40 هزار میلیارد تومان می‌رسد. علاوه بر آن، بیماری‌های متاثر از مصرف نیکوتین، موجب از کار افتادگی و تحمل دردها و رنج‌های مختلفی می‌شود که آثار سوء آن به مراتب از هزینه‌هایی که بر جای می‌گذارد، بدتر و سخت‌تر است. البته این موضوع را می‌توان با عوامل اقتصادی نیز مرتبط دانست. وقتی قیمت یک نخ سیگار که به طور متوسط 250 تومان است از نرخ یک لیوان شیر (375 تومان) کمتر است، آیا نباید انتظار داشت که فرهنگ افزایش مصرف لبنیات در جامعه با ترمزی غیرقابل مهار روبه‌رو شود!؟

البته آمار و ارقام و مقایسه‌های گفته شده در حالی است که تنها قشر خاصی از مردم جزو دسته سیگاری‌ها محسوب می‌شوند و اگر قرار بود این آمار شوم، شامل حال همه افراد شود، معلوم نبود چه مبلغ سرسام‌آوری به 10هزار میلیارد تومان قبلی بپیوندد.