مسئول تعطیلی کشتارگاه‌های سنتی شهرداری‌ها هستند، نه دامپزشکی

 

به گزارش حکیم مهر به نقل از خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، شاید موضوع کشتارگاه‌ها و نحوه استاندارد آن ها یکی از مهم‌ترین عوامل پذیرش محصولات دامی از طرف کشورهای وارد‌کننده باشد. گذشته از این، بهداشتی بودن مواد پروتئینی در بازار، رودی است که سرچشمه آن را باید در کشتارگاه جست‌وجو کرد.

بر این اساس، «دکتر عباس عباسی» مدیرکل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی سازمان دامپزشکی کشور در گفت‌وگویی با ایانا، توضیحاتی را پیرامون وضعیت کنونی کشتارگاه های سنتی و صنعتی و موانع کشتار صنعتی دام های سنگین داده است که در ادامه می‌خوانید.

*****

وضعیت فعلی کشتارگاه‌های دام کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به طور کلی می‌توان کشتارگاه‌ها را به دو گروه اصلی تقسیم کرد؛ صنعتی و سنتی. حدود 74 واحد صنعتی و 304 واحد سنتی در کشور فعالیت می‌کند که وظیفه کشتار و عرضه گوشت به بازار را بر عهده دارند. این در حالی است که 75 درصد کشتار در واحدهای صنعتی انجام شده و تنها 25 درصد ذبح در کشتارگاه‌های سنتی که دارای پروانه بهداشتی نیستند، انجام می‌گیرد. بنابراین عمده کشتار‌ها در حوزه صنعتی هستند و شرایط بهداشتی مطلوبی دارند.

اکنون ظرفیت کشتار در 380 واحد موجود در کشور، روزانه حدود 11 هزار راس برای دام سنگین و 80 هزار راس برای دام سبک است. با این حال 48 کشتارگاه جدید نیز به زودی به جمع آنها اضافه می‌شود که در مجموع، در سال آینده 122 کشتارگاه خواهیم داشت. با این حساب، ظرفیت واحدهای کشور بعد از بهره‌برداری از واحدهای جدید به صورت روزانه به 14 هزار راس دام سنگین و 110 هزار راس دام سبک در واحدهای صنعتی خواهد رسید. بنابراین سالانه 27 میلیون راس دام سبک و 3 میلیون و 300 هزار راس دام سنگین، ظرفیتی است که می‌توان در سال آینده برای مجموع کشتارگاه‌های کشور متصور شد.

واحدهای سنتی در چه وضعیتی قرار دارند و تحت نظارت کدام نهاد فعالیت می‌کنند؟

در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل موجود، کشتارگاه‌هایی هستند که به روش سنتی فعالیت می‌کنند. این واحدها تحت مدیریت شهرداری‌ها بوده که در زمان‌های گذشته به دلیل نیازی که برای کشتار دام احساس شده، احداث آنها ضرورت داشته است، اما اکنون با توجه به مدرن شدن کشتارگاه‌ها و همچنین افزایش ظرفیت واحدهای صنعتی، دیگر نیازی به کشتارگاه‌های سنتی نیست. علاوه بر آن، واحدهای سنتی، نه صرفه اقتصادی داشته و نه از نظر بهداشتی و رعایت مسائل زیست محیطی، با استانداردها همخوانی دارند. البته سازمان دامپزشکی کشور برای اصلاح آنها برنامه‌های بسیاری را به مرحله اجرا گذاشته که تجهیز به سیستم‌های برودتی یکی از مهم‌ترین آنهاست. طبق این طرح، دام‌ها باید 24 ساعت بعد از کشتار در سرما نگه داشته شوند تا مرحله "جمود نعشی" را طی کنند.

با این حال، درخواست ما به عنوان یکی از متولیان سلامت مواد پروتئینی، تعطیلی واحدهای سنتی از طرف شهرداری‌ها به ویژه در مناطقی است که کشتارگاه‌های صنعتی دارند. بنابراین بهتر است این سرمایه‌ها در راستای بهبود سیستم حمل و نقل و میادین دام هزینه شود.

طبق برنامه ششم توسعه نیز باید تمام کشتارگاه‌های کشور، تحت نظارت سازمان دامپزشکی کشور باشد. واحدهایی که فاقد حلقه برودتی باشند، از نظر سازمان دامپزشکی تایید شده نیست. به همین دلیل سعی شده واحدهای تازه تاسیس به جدیدترین وسایل و تجهیزات مدرن روز دنیا مجهز باشند.

با این اوصاف، احداث واحدهای جدید از طرف متقاضیان صرفه اقتصادی دارد؟

مسلماً سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی، پاسخگو نیست، مگر اینکه عرضه دام از طرف دامداری‌ها دو برابر شود. البته بر اساس قانون بهبود فضای کسب‌وکار، ممنوعیتی برای صدور مجوز وجود ندارد، اما این سرمایه‌گذاری از طرف سازمان دامپزشکی توصیه نمی‌شود. زیرا هم‌اکنون با در نظر گرفتن آمارهای ثبت شده کشتار، 30 تا 40 درصد فضای کشتارگاهی کشور خالی است. به طوری که برای دام سبک، حدود 5 میلیون راس و برای دام سنگین قریب به یک میلیون راس، فضای اضافی وجود دارد که هنوز مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

به نظر می‌رسد، وضعیت کشتارگاه‌های طیور بهتر باشد؛ نظر شما در این خصوص چیست؟

حدود 245 کشتارگاه طیور فعال در سراسر کشور داریم که تقریباً همه آنها صنعتی هستند. البته 65 کشتارگاه جدید نیز تا پایان برنامه ششم به جمع واحدهای قدیمی اضافه می‌شود که ظرفیت مجموع آنها به 755هزار قطعه در ساعت و به عبارتی 1.8 میلیون قطعه در سال می‌رسد. این در حالی است که از 100 میلیون قطعه کشتار شده در سال 93 حدود 750میلیون قطعه در کشتارگاه‌ها و مابقی در مراکز غیربهداشتی ذبح شده‌اند.

در آخرین گفت‌وگویی که ایانا با یکی از مسئولان بخش خصوصی طیور انجام داد، مشخص شد که تنها 8 واحد کشتارگاه‌های طیور کشور، دارای کد IR  هستند؛ آیا شما این آمار را تایید می‌کنید؟

آمار گفته شده مربوط به سال گذشته است. در حال حاضر، 7 واحد دیگر به جمع دارندگان کد IR پیوسته‌اند که با این حساب مجموع آنها به 15 واحد می‌رسد.

به طور کلی، کشتارگاه‌های طیور را می‌توان به دو گروه اصلی تبدیل کرد؛ آنهایی که تنها دارای خط یک هستند و تخلیه امعا و احشای داخل بدن مرغ را به صورت دستی و مکانیکی انجام می‌دهند و واحدهایی که مجهز به خط 2 بوده که تمام مراحل به صورت اتوماتیک و بدون دخالت دست انجام می‌گیرد. مسلماً کشتارگاه‌هایی که در گروه دوم قرار می‌گیرند، کیفیت بالاتر و مطلوب‌تری دارند. بنابراین اگر قرار باشد کشتارگاهی کد مخصوص را دریافت کند، باید به سیستم خط 2 مجهز باشد. با این حال تلاش ما بر این است که در آینده نزدیک، تعداد واحدهای واجد کد IR  را که عمدتا بالای 4 هزار قطعه در ساعت کشتار دارند، به 35 واحد برسانیم. این تعداد اکنون دارای خط 2 هستند. گذشته از اینها تجهیز واحدها به چیلینگ روم (اتاق سرد) و جایگزینی آنها به جای چیلرهای آبی، جزو برنامه‌هایی است که از طرف سازمان دامپزشکی دنبال می‌شود.