نقدی بر عملکرد جامعه دامپزشکان ایران

جامعه دامپزشکان ایران قدیمی ترین نهاد غیردولتی دامپزشکی کشور، تاکنون در طول فعالیت پرسابقه خود چهره های متفاوتی را با رویکردهای مختلف سیاسی و صنفی در ترکیب هیأت مدیره به خود دیده است. در جریان آمد و رفت ها بعضی افراد چهره ای ثابت را در این ترکیب از خود به یادگار گذاشته اند و بعضی در یک یا دو دوره متوالی یا متناوب توفیق حضور یافته و سپس به دلایلی هرگز در ترکیب هیأت مدیره نبوده اند. در این بین افرادی بودند که عطای حضور در هیأت مدیره جامعه را به دلیل مشغله شخصی به لقایش بخشیدند و از قضا فعالیت صنفی و غیرمادی را امری بیهوده تلقی نمودند. برخی هم آنچنان غوغا به پا کردند که صنف ترجیح داد از حضور در آنها در هیأت مدیره در دوره بعد بهره نبرد. البته مسافرت به خارج کشور ، عملکرد ضعیف در هیأت مدیره و سلیقه صنف و شرکت کنندگان در انتخابات هم از جمله دیگر دلایل تعویض اعضای هیأت مدیره بوده است. اکنون هم دوره ای دیگر از فعالیت هیأت مدیره با ترکیبی متنوع از پیشکسوتان و جوانترها و در رده های مختلف شغلی به اتمام رسیده و صنف دامپزشکی باید انتخابات دیگری انجام دهد تا افرادی اصلح و شایسته را برای دوره بعدی برگزیند. به نظر می‌رسد در این برهه ، نقد و نگاهی به عملکرد هیأت مدیره فعلی جامعه دامپزشکان ایران از دو جهت لازم و حائز اهمیت است. نخست آنکه بررسی نقاط ضعف و قوت هیأت مدیره این امکان را فراهم میکند تا با شناسایی و تبیین آنها از تکرار راههای خطا در دوره بعدی جلوگیری بعمل آید و با تأکید بر نقاط قوت ، راههای گسترش بیش از پیش توانمندیها و تجربه راههای مثبت پیموده شده تبیین گردد. ‎دوم آنکه به شناخت بیشتر شرکت کنندگان در انتخابات کمک و زمینه انتخاب بهتر فراهم شود. بدین منظور و به طور خلاصه ذیلاً به بررسی عملکرد هیأت مدیره فعلی جامعه دامپزشکان ایران می پردازیم.

اولین نکته ای که باید در این بررسی به آن پرداخت ساختار و ترکیب هیأت مدیره جامعه دامپزشکان ایران است. از آنجایی که تمام اعضای هیأت مدیره در جریان انتخابات به هیأت مدیره راه می یابند وعضو منصوب در این ترکیب حضور ندارد ، جامعه مزیتی بزرگ دارد. با این حال در دوره فعلی ، رئیس هیأت مدیره که البته با شرکت در انتخابات به هیأت مدیره راه یافته بود مسئولیتی مهم در بخش دولتی دارد. وی که ریاست مؤسسه تحقیقات شیلات ایران را عهده دار است ، علاوه بر آنکه وظیفه مهم تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی را بر دوش خود احساس میکند و قاعدتاً به دلیل تدریس به دانشجویان دوره تخصصی و انجام وظایف سنگین ریاست مؤسسه مذکور و شرکت در جلسات مختلف و شوراهای متعدد وقت چندانی برای صرف در جامعه دامپزشکان ایران ندارد و از سوی دیگر به دلیل سمت دولتی و سابقه ریاست سازمان دامپزشکی کشور به ناچار در اعلام مواضع با ملاحظاتی روبروست. یکی از مهمترین انتقاداتی که به جامعه دامپزشکان ایران در این دوره وارد است شیوه پاسخگویی جناب آقای دکتر مطلبی بعنوان رئیس هیأت مدیره به ارباب رجوع می باشد بطوریکه بجز جلسه هفتگی هیأت مدیره (که منظم هم برگزار نمی شود) که در آن زمان امکان پاسخگویی به مراجعین وجود ندارد در هیچیک از روزهای هفته ایشان در محل جامعه حضور ندارند و اگر هم فردی از اعضاء بخواهد بعنوان رئیس هیأت مدیره وی را ملاقات نماید به ساختمان مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ارجاع داده می‎شود و طبیعتاً دیدار با رئیس هیأت مدیره یک سازمان غیردولتی در دفتر یک مؤسسه دولتی معنای خاصی به ذهن متبادر ساخته و از نظر برخورد با ارباب رجوع و تکریم آنان هم شایسته نیست. ضمن تکریم شخصیت جناب آقای دکتر مطلبی و علیرغم درنظرگرفتن نقش مهم و زحمات و خدمات ایشان در طول سالیان گذشته به صنف دامپزشکی در جایگاههای مختلف اکیداً پیشنهاد می شود که افرادی همچون ایشان به مصداق احادیث ائمه معصومین علیهم السلام و با توجه به مشغله های مختلف ، خود را کاندیدای هیأت مدیره نکنند تا اشخاص دیگری با توانمندی بیشتر و وقت آزادتر به قصد خدمت به این حیطه وارد شوند و البته سوار شدن بر دوش تجربه افرادی چون جناب آقای دکتر مطلبی ضمن افزایش قد تجربه آنها امکان تجربه راههای خطا را به حداقل خواهد رساند. باید به این نکته مهم هم توجه داشت که جامعه دامپزشکان ایران متأسفانه از حضور مدیرعامل بی بهره است و عملاً رئیس هیأت مدیره خود را در آن جایگاه هم قرار داده ، حال آنکه وظایف مدیرعامل را انجام نمیدهد. لازم است مصوبات هیأت مدیره که بعضاً شش ماه تا یکسال و حتی بیشتر هم اجرا نشده توسط یک نفر مدیرعامل (که دامپزشک و آشنا به امور صنفی و حرفه ای باشد) پیگیری شود و به مرحله اجرا درآید و در جلسه یا جلسات آتی هیأت مدیره گزارش اجرای آنها ارائه گردد. اینجانب بارها در جلسات مختلف به دوستان هیأت مدیره فعلی این نکته را توضیح داده ام اما ظاهراً تمایل برآنست تا کارها به نام یک نفر دامپزشک دیگر (بعنوان مدیرعامل) انجام نشود و وی مطرح نگردد!!!

در مورد مدیریت شخص رئیس محترم هیأت مدیره هم علیرغم سابقه چندین ساله در سطوح عالی مدیریتی دامپزشکی و انتظاری که به این دلیل از ایشان می رود به طور شفاف باید گفت متأسفانه دو عنصر ملاحظه کاری و عدم صرف وقت کافی به خوبی مدیریت ایشان را متأثر ساخته است. جالب آنکه برخی اعضای هیأت مدیره درگوشی از این شیوه مدیریت انتقاد میکنند اما در جلسه و مقابل ایشان به تعریف و تمجید پرداخته یا حداقل سکوت می نمایند که یقیناً آنها هم راه پسندیده ای را در پیش نگرفته اند. ضمناً نوع اداره جامعه دامپزشکان ایران و جلسات هیأت مدیره هم به دلیل دولتی بودن رئیس محترم ، فضای دستوری و سلیقه ای سیستم دولتی را تداعی می کند و تقریباً می توان به جرأت گفت تصمیمات فردی و سلایق رئیس در اغلب موارد بر نظرات جمع برتری می یابد و حتی گاهی بدون مشورت با آنها اقداماتی انجام گرفته و موجبات نارضایتی برخی اعضای هیأت مدیره را فراهم می آورد. این در حالی است که در سازمان غیردولتی و بین اعضای هیأت مدیره تفاوتی در رأی عضو و رئیس نیست و ریاست صرفاً به دلیل اداره جلسات و انجام بهتر وظایفی است که در اساسنامه برای هیأت مدیره ذکر شده است. متأسفانه در جامعه دامپزشکان ایران رئیس هیأت مدیره خود را در جایگاه مدیرعامل هم قرار داده و کلیه مکاتبات با ایشان انجام می شود. به نظر می رسد شأن رئیس هیأت مدیره یک سازمان غیردولتی آن نیست که یک عضو برای تمدید کارت عضویت خود با ایشان مکاتبه کند.

یکی دیگر از دلایل معطل ماندن مصوبات هیأت مدیره و روند کند و عملکرد نامطلوب آنان عدم حضور یک نفر دامپزشک مسلط و آشنا به امور صنفی و حرفه ای و حضور خانمی با تحصیلات غیرمرتبط با دامپزشکی و تحت حمایت بی دریغ رئیس محترم هیأت مدیره است. عدم پاسخگویی یک فرد به عنوان کارمند جامعه از ساعت 8 صبح تا 2 عصر و تعطیلی جامعه دامپزشکان در این زمان که بیشترین حجم مراجعات و کارهای اداری صورت می گیرد و حضور خانمی در ساعات عصر چه توجیهی می تواند داشته باشد؟

در مورد اعضای محترم هیأت مدیره باید به این نکته اشاره نموده که برخی صرفاً هیأت مدیره را محل مناسبی برای کسب اخبار و انجام لابی های لازم جهت پیشبرد فعالیت های خود میدانند ، بعضی صرفاً حضور در آن محل را به دلیل بیکاری در آن ساعت ترجیح می دهند و حتی در جلسه هیأت مدیره بجای حساسیت به موضوع مطروحه به حل جدول می پردازند و وقتی از آنها خواسته می شود که چند خطی با توجه به تسلط شان در مورد یک طرح بنویسند و بیانیه ای تهیه کنند پاسخ می دهند که من نه حوصله دارم و نه حال اینکارها را !!! برخی هم هستند که فعالانه در بحث ها و جلسات شرکت می کنند و بعضی هم یک در میان می آیند. امید است صنف بزرگ دامپزشکی کشور در انتخاب اعضای هیأت مدیره به دو نکته توجه بیشتری بخرج دهند. اول آنکه حتی المقدور از انتخاب افرادی که عناوین دولتی و مشغله های فراوان دارند و امکان صرف وقت آنها در این نهاد غیردولتی میسر نیست جداً پرهیز نمایند. دوم اینکه افرادی را که به قله رسیده و انگیزه کار و تلاش و فکر ندارند و همه مدارج را طی کرده و اقناع شده و جلسات هیأت مدیره را با پارک و محلی برای گذران دوران بازنشستگی چه از تدریس و چه از امور اجرایی اشتباه می گیرند در گزینش خود لحاظ ننمایند. ای کاش دسته دوم تنها حضور داشتند و علاوه بر حضورشان هر چند با شرایط مذکور ، ترمز فعالیت ها و تلاشهای دیگران نمی‌شدند! این نکات تنها نظر شخص اینجانب یا دیده های بنده نیست (که البته اینطور هم هست) و حتی عباراتی که در توصیف بکار رفت از دهان برخی از اعضای هیأت مدیره فعلی بیرون آمده ولی از آنجایی که به رسم معمول غیبت کردن اصل است و رک گویی گناه ، به صراحت در هیچ جلسه ای ابراز نشده و تنها درگوشی رد و بدل گشته است!!!

در زمینه امور اجرایی جامعه ، بحث اعضاء و عدم تمدید عضویت ها یک چالش جدی برای هیأت مدیره به حساب می آید. اینکه بیش از 90 درصد اعضای در این دوره عضویت خود را تمدید نکرده‎اند حاصل عملکرد ضعیف و تعامل نامطلوب هیأت مدیره ، عدم اعتماد اعضاء و عدم رضایت آنان است. متأسفانه بعضاً در هیأت مدیره این تفکر هم وجود دارد که اعضاء به جامعه نیاز دارند و لزوماً ما موظف نیستیم برای آنان کار کنیم تا آنها عضویتشان را تمدید نمایند. این یک تفکر انحرافی ، اشتباه و خطرناک است و حتماً باید در این زمینه اصلاح و تعدیل صورت پذیرد. راههای اطلاع رسانی و تعامل جامعه با اعضاء که دو ضلع مهم آن یعنی سایت و فصلنامه هم چالشهای جدی برای هیأت مدیره ایجاد کرده است. متأسفانه در زمینه سایت جامعه که مدتها است غیرفعال مانده یک غفلت بزرگ صورت گرفته و حتی برخی اعضای هیأت مدیره به صراحت آنرا موضوعی عبث و بی فایده می دانند که این نوع تفکر هم باعث تأسف است! در زمینه فصلنامه اولین مسئله سپردن سردبیری آن به جناب آقای دکتر مشکات است که مشغله های بسیار زیادی دارند و عملاً قادر نیستند وقت لازم در این جهت مصروف دارند. جالب آنکه چندین بار در ماههای اخیر ایشان به اینجانب فرموده و ابراز تمایل نموده اند که کار را به فرد دیگری بسپارند اما هیچگاه در عمل این تمایل را به حقیقت پیوند نداده اند. در زمینه محتوایی هم قطعاً باید اصلاحات و تغییرات زیادی در این نشریه صورت پذیرد که پرداختن آن مجال مفصل دیگری می طلبد. ذکر اسامی اعضای هیأت تحریریه که بعضاً در هیچیک از جلسات آن شرکت نمی کنند و عدم دلسوزی خانم منشی جامعه که مسئولیت اجرایی نشریه را هم برعهده دارند و مکرراً با مفقود شدن مقالات و مطالب ارسالی برای فصلنامه دست و پنجه نرم می کنند و عدم وجود ویراستار متبحر فنی و علمی از دیگر مشکلات در این زمینه است. گرچه این دو ابزار بهترین راه ارتباط با اعضاء هستند اما باید به سایر امکانات نظیر ایمیل و تلفن و آدرس پستی هم توجه نمود که به دلیل عدم وجود بانک اطلاعاتی اعضاء عملاً امکان تعامل از این راهها وجود ندارد و حتی در ارسال نشریات ، حجم قابل توجهی از آنها برگشت می خورد و یا دفتر پست میزبان آنها است و بعضاً دور ریخته می شود و از آنجایی که روی تبلیغات نشریه هم آنچنان که باید کار نشده بخش مهمی از بودجه جامعه به هدر می رود.

متأسفانه در زمینه قراردادهای رفاهی هم اعضای هیأت مدیره اهتمام جدی نداشته اند. به جرأت می توان گفت تفکر غالب درهیأت مدیره آنست که این کار وظیفه ما نیست و ما نباید دنبال کارهای رفاهی برای اعضاء باشیم. شاید دوستان عزیز این موضوع را در مقایسه با نهادهای مشابه بین المللی (که البته دو سال است حق عضویت به جامعه جهانی را نپرداخته اند) بیان داشته اند، اما فراموش کرده اند که شیوه اداره جامعه ، پاسخگویی به مخاطبان ، عدم وجود بانک اطلاعاتی اعضا، کار علمی و ارتباطات بین المللی آنها کوچکترین شباهتی با نهادهای مشابه خارجی ندارد.

از دیگر مسائلی که همواره در این دوره مورد انتقاد واقع شده عملکرد هیأت مدیره در توزیع آرم طرح ترافیک است. صرفنظر از سستی و اهمال صورت گرفته در کاهش قابل ملاحظه تعداد سهمیه جامعه دامپزشکان که حاصل مدیریت ضعیف و عدم دلسوزی است شیوه توزیع آرم هم باعث تأسف است. متأسفانه در این دوره به سفارش برخی اعضای هیأت مدیره و با پیگیری مستمر آنان به افرادی آرم تعلق گرفته که صلاحیت دریافت نداشته اند. به طور مثال فردی که بیش از 5 سال است حق عضویت خود را نپرداخته چگونه استحقاق بهره مندی از این امکان را در مقایسه با فردی که حق عضویت خود را منظم پرداخت نموده دارد؟ به عنوان نمونه ای دیگر در همین دوره به فردی که مدیر عامل یکی از شرکت های بزرگ است به دلیل ملاحظاتی آرم تعلق گرفته و این در حالی است که محل سکونت و محل اشتغال وی به گواهی اسناد موجود در پرونده وی خارج از محدوده طرح ترافیک واقع می باشد. نکته مهم دیگر که حقیقتاً باعث تأسف می باشد آنست که در جریان تصمیم گیری برای توزیع به صراحت برخی اعضای هیأت مدیره که دارای سمت در هیأت مدیره هستند اولویت را به اعضای هیأت مدیره می دهند و اگر چیزی باقی ماند برای اعضاء جامعه در نظر می گیرند. این در حالی است که مطابق اساسنامه ، تقسیم منافع بین اعضای هیأت مدیره خلاف قانون است و تأسف آور آنکه ما همگی به قرآن معتقدیم و آنرا در ابتدای جلسه می خوانیم اما ظاهراً کارکرد آن صرفاً با عادت همراه است و به پای عمل از قرآن و دین در تصمیم گیریها فاصله می گیریم. ای کاش در این مواقع قدری بیشتر به آنچه معتقدیم عمل کنیم و آنرا ملاک تصمیمات قرار دهیم.

در مورد ساخت و احداث ساختمان جدید جامعه دامپزشکان ایران هم مسائلی وجود دارد. بارها رئیس محترم هیأت مدیره اعلام فرموده اند که احداث ساختمان جدید جامعه آرزوی دیرین همه دامپزشکان و کار بزرگی است که توسط ما انجام شده است. البته چنین اطمینانی از آرزوی همه دامپزشکان مشخص نیست بر مبنای کدام نظرسنجی از صنف صورت گرفته است؟ آیا بهتر نبود بجای افزایش ارتفاع و طبقات ساختمان جامعه که امروز به چالشی جدی برای جامعه بدل گشته به خرید محلی کوچکتر با هزینه نیم میلیارد تومان می پرداختند و در آن بسیاری از کارهای نکرده را سامان می دادند و اینهمه وقت و جلسه صرف محاسبات و پیش بینی های اشتباه نمی کردند تا در آخر هم این آرزوی دیرین را در یک آگهی از طریق پیش فروش بفروشند؟!!!

خلاصه آنکه در یک نگاه کلی عملکرد هیأت مدیره فعلی جامعه دامپزشکان ایران چندان رضایت‎بخش نبوده و جز در مواردی اندک در سایر مواقع نمره قبولی به خود نمی بیند. امید است صنف بزرگ دامپزشکی در انتخاب خود بیش از توجه به نام افراد به برنامه ، سابقه و عملکرد آنان بنگرند و افراد اصلح را برای عضویت در هیأت مدیره برگزینند.